Karar Künyesi
İşletme tarafından maddi duran varlıklara amortisman ayrılırken, taşınırın türü ve kayıtlara giriş zamanının dikkate alınmadığı tespit edilmiştir.
Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubuna ilişkin olarak düzenlenen “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 199’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde; amortismana tabi varlıkların birden fazla muhasebe döneminde kullanılması beklenen, sınırlı bir hizmet süresi olan, işletme tarafından
mal ile hizmet üretim ve tedarikinde kullanılması için elde tutulan varlıklar olduğu düzenleme altına alınmıştır.
Anılan Yönetmelik’in 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabına ilişkin olarak düzenlenen “Hesabın niteliği” başlıklı 214’üncü maddesinde; söz konusu hesabın, maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi içinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesinin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiş, 215’inci maddesinde ise hesabın işleyişi hakkında bilgilere yer verilmiştir.
Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Amortisman ve Tükenme Paylarına ilişkin 47 Sıra No’lu Genel Tebliğ’in 6’ncı maddesinde; amortisman ve tükenme payı süresinin, duran varlıkların aktife girdiği yıldan itibaren başlayacağı belirtilmiş ve Tebliğ ekinde yer alan “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde” detay kodlar itibarıyla her bir maddi duran varlık için amortisman süre ve yüzdeleri belirlenmiştir. Ayrıca söz konusu Tebliğ’in “Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde; amortismana tabi her bir varlığın Ek-2’de yer alan “Duran Varlıklar Amortisman Defterine” kaydedileceği ifade edilmiştir.
Yapılan incelemede İşletme tarafından, duran varlıkları amortisman defterinin tutulmadığı, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı ile 255 Demirbaşlar Hesabında kayıtlı olan taşınırlara ilişkin amortismanların taşınır türü ve çeşidini belirten detay kodlar itibarıyla ayrılmadığı, söz konusu maddi duran varlıklara amortisman ayrılırken sadece ekonomik kodun
1. düzeyinin dikkate alındığı görülmüştür. Maddi duran varlıklara ayrılan amortismanların detaylarına ilişkin tablo aşağıda yer almaktadır:
Tablo 1:Maddi Duran Varlıkların Çeşidine Göre Ayrılan Amortisman Tutarları
Hesap Kodu | Ekod1 | Ekod2 | Ekod3 | Ekod4 | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
253 | 02 | 00 | 0,00 | 2.836,48 | -2.836,48 | ||
02 | 1.498,82 | 0,00 | 1.498,82 | ||||
03 | 10.722,45 | 0,00 | 10.722,45 | ||||
10 | 826,00 | 0,00 | 826,00 | ||||
03 | 00 | 0,00 | 617.589,26 | -617.589,26 | |||
01 | 80.556,63 | 0,00 | 80.556,63 | ||||
02 | 63.592,14 | 0,00 | 63.592,14 | ||||
04 | 20.941,46 | 0,00 | 20.941,46 | ||||
05 | 3.352.923,73 | 0,00 | 3.352.923,73 | ||||
06 | 8.334,34 | 0,00 | 8.334,34 | ||||
255 | 01 | 00 | 0,00 | 22.399,72 | -22.399,72 |
02 | 15.930,00 | 0,00 | 15.930,00 | ||||
04 | 0,00 | 0,00 | 0,00 | ||||
05 | 7.327,80 | 0,00 | 7.327,80 | ||||
02 | 00 | 0,00 | 72.360,59 | -72.360,59 | |||
01 | 825.468,41 | 0,00 | 825.468,41 | ||||
02 | 340.502,80 | 0,00 | 340.502,80 | ||||
03 | 49.914,00 | 0,00 | 49.914,00 | ||||
04 | 4.381,52 | 0,00 | 4.381,52 | ||||
05 | 291.494,91 | 0,00 | 291.494,91 | ||||
99 | 131.082,72 | 0,00 | 131.082,72 | ||||
03 | 00 | 0,00 | 49.398,61 | -49.398,61 | |||
01 | 313.963,20 | 0,00 | 313.963,20 | ||||
04 | 435,00 | 0,00 | 435,00 | ||||
05 | 80.240,00 | 0,00 | 80.240,00 | ||||
04 | 01 | 20.921,40 | 0,00 | 20.921,40 | |||
08 | 01 | 820,80 | 0,00 | 820,80 | |||
10 | 00 | 0,00 | 341.200,32 | -341.200,32 | |||
02 | 11.754,14 | 0,00 | 11.754,14 |
Amortismana tabi varlıkların tükenme payı süresinin aktife girdiği yıldan itibaren başlayacağı, söz konusu bilgilere tutulması gereken duran varlıklar amortisman defterinden ulaşılabileceği ve her bir maddi duran varlığın amortisman süresinin farklılık gösterdiği dikkate alındığında, İşletme tarafından gerçekleştirilen söz konusu hatalı uygulama farklı tarihlerde aktife giren varlıkların amortisman değerinin net olarak tespit edilememesine sebebiyet vermektedir. Ayrıca yukarıdaki tablodan da görüleceği üzere, kayıtlarda yer almayan çeşitli maddi duran varlıklara amortisman ayrılmasına neden olmaktadır.
Kamu idaresi tarafından varlıklara amortisman ayrılırken aktife girdiği yılın dikkate alındığı ifade edilmişse de, birleştirilmiş veriler defteri üzerinden yapılan incelemede 2020 yılının sonuna kadar varlıklara herhangi bir amortisman ayrılmadığı, 2021 yılı içerisinde (varlıkların toplam değerinin %20’si oranında) toplu olarak amortisman ayırma kaydının yapıldığı görülmüştür.
Dolayısıyla 2021 yılı Bilançosunda yer alan 257 Birikmiş Amortisman Hesabının doğru ve güvenilir veri içermediği değerlendirilmektedir.