Otopark Yönetmeliği uyarınca, otopark ihtiyacını kendi parselinden karşılamayan yapılara ilişkin, yapı ruhsat harcıyla birlikte tahsil edilen otopark bedellerinin, Yönetmelik hükümlerine aykırı bir şekilde amacının dışında kullanıldığı görülmüştür.

Otopark bedeli, 01.07.1993 tarihli 21624 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği'nde düzenlenen, belediyelerin doğması muhtemel otopark ihtiyaçlarına yönelik harcanması öngörülen ve ihtiyacın doğumuna kadar belli bir hesapta tutulması gereken bir bedeldir.

01.07.1993 tarihli Otopark Yönetmeliği'nin “Otopark Bedelinin Tahakkuk ve Tahsili” başlıklı 10’uncu maddesinde:

“Otopark bedelinin hesabında, 4 üncü maddenin (d) bendinde yer alan miktarlar esas

alınır.

Otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsil esasları belediyelerce belirlenir. Otopark bedelleri kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılır.

Bu hesapta toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranı uygulanır.”

Denilmiştir.

Otopark Yönetmeliği'nde 2006 yılında yukarıda yer verilen fıkralarda değişiklikler yapılmıştır. “4’üncü maddenin (d) bendinde yer alan miktarlar” ifadesi, “4’üncü maddenin (d) bendinde belirtilen birim park alanları” olarak değiştirilmiş ve bu fıkraya “5’inci maddede belirtilen otopark sayısı” ifadesi eklenmiştir. Ayrıca yukarıda yer verilen 2'nci fıkrada geçen “belediyelerce” ifadesi, “belediye meclisleri veya il genel meclisleri tarafından” olarak değiştirilmiştir.

01.07.1993 tarihli Otopark Yönetmeliği, 22.02.2018 tarihli 30340 sayılı Resmi

Gazete’de yayımlanan Otopark Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yeni Yönetmelik’te, otopark bedelinin esasına ilişkin değişiklik yapılmamış olup, bazı hususlarda eski Yönetmelik maddelerine eklemeler yapılmıştır.

22.02.2018 tarihli Otopark Yönetmeliği ile “Otopark bedelinin tespit, tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinde, eski Yönetmelik'in bu konuyu düzenleyen ve yukarıda yer verilen 5’inci maddesine aşağıdaki eklemeler yapılmıştır;

“…

(5) 5216 sayılı Kanun kapsamında kalan belediyelerde, büyükşehir belediyesince ilçe belediyeleri adına otopark hesabı açtırılır.

(6) İlçe belediyeleri hesabında toplanan otopark meblağı, büyükşehir belediyelerince o ilçe sınırları içerisinde yapılacak veya yaptırılacak bölge veya genel otoparkları için kullanılır.

…”

Yeni Yönetmelik ile ilçe belediyelerince tahsil edilen otopark bedellerinin büyükşehir belediyesine gönderileceği, gönderilen bu bedellerin de büyükşehir belediyeleri tarafından ilçe belediyeleri adına açılan bir banka hesabında tutulacağı hüküm altına alınmıştır.

Diğer taraftan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun “Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon” başlıklı 27’nci maddesinde;

“İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırkbeş gün içinde büyükşehir belediyesine aktarılır. Büyükşehir belediyeleri bu geliri tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz.”

Hükmü yer almaktadır.

Ayrıca, otopark bedellerinin nasıl kullanılacağı hususu, yeni Yönetmelik'te eski Yönetmelik'te yer alan hükümlerde değişiklik yapılmadan aynı şekilde yer almıştır. Yönetmeliğin “Otopark hesabından yapılacak harcamalar” başlıklı 13’üncü maddesinde;

“(1) Otopark hesabında toplanan meblağ, belediyelerin kendi kaynaklarından

ayıracağı tahsisatla birlikte, tasdikli plan ve beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanılır. Bu meblağ, öncelikle parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan ancak otopark bedeli ödeyen parsellerin bulunduğu mümkün olan en yakın sınırlar içinde kullanılır.

(2) Otopark hesabında toplanan meblağ otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamaz.

…”

Denilmiştir.

Her iki mevzuat hükmünden de anlaşıldığı gibi, otopark bedellerinin münhasıran otopark ihtiyacı için kullanılmak üzere, özel bir fonda tutulması gerekmektedir.

Polatlı Belediyesinde yapılan denetim neticesinde, otopark bedellerinin yer aldığı, muhasebe sisteminde 102.01.05 kodunda izlenen, Ziraat Bankası nezdindeki 5284650-5114 numaralı vadeli hesaptan 657.000,00 TL’nin, belediyenin 102.01.01 kodunda izlenen vadesiz cari hesabına aktarıldığı ve amacı dışında kullanıldığı tespit edilmiştir.

Söz konusu kullanımın; 01.11.2018 tarihli Başkan Oluru ile “personel alacaklarının ödenmesi, belediyeye ait borçların ödenmesi, muhtelif belediye hizmetleri temini, akaryakıt ödemeleri, asfalt yol ve kaldırım yapımı ödemeleri” gibi gerekçelerle kullanıldığı görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere, otopark hesabında toplanan otopark bedellerinin, münhasıran 5216 sayılı Kanun ve Otopark Yönetmeliği'nde düzenlenen otopark ihtiyacına yönelik harcamalar için kullanılması gerekmektedir. Polatlı Belediyesinin yukarıda yer verilen gerekçeler ile bu hesapta biriken tutarları kullanması, mevzuata aykırılık teşkil etmesinin yanında belediyenin elde edeceği faiz gelirinden mahrum kalmasına da sebebiyet vermektedir.

Kamu idaresi cevabında; “İmar mevzuatı uyarınca belediyemiz tarafından tahsil edilen otopark ile ilgili ücretler banka nezdinde ayrı bir hesapta takip edilmekte olup gelir olarak kaydedilmeyip 363.05.01.02 emanet hesabında takip edilmektedir. Yaşanan ekonomik sıkıntılar nedeniyle otopark hesabından belli bir miktar kullanılmış olup en kısa zamanda ilgili hesaba aktarımı sağlanacaktır.”

Denilmiştir.

Sonuç olarak Bulgumuzda belirtilen hususlar, İdare tarafından kabul edilerek gereğinin yapılacağı bildirilmektedir. Bulgumuzda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, Otopark Yönetmeliği uyarınca, otopark ihtiyacını kendi parselinden karşılamayan yapılara ilişkin, yapı ruhsat harcıyla birlikte tahsil edilen otopark bedellerinin, Yönetmelik hükümlerine aykırı bir şekilde amacının dışında kullanıldığı değerlendirilmiştir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.