Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü adına tapuda kayıtlı ve ilgili Bakanlıkça Üniversiteye tahsis edilmiş olan taşınmazların cins tashihlerinin ve değerlemelerinin yapılmadığı ve bu nedenle bu taşınmazların muhasebe sisteminde ve mali tablolarda mevcut değerleriyle yer almadığı tespit edilmiştir.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 02.10.2006 tarihli ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik'in 5'inci maddesinde aşağıdaki düzenlemeye yer verilmiştir.

“(1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.

(2) Ek 1'deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlar maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenler ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınır.

(5) Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar.”

Aynı Yönetmelik'in 10'uncu maddesinde ise aşağıdaki düzenlemeye yer verilmiştir.

“(1) (Değişik: 3/6/2014-2014/6455 K.) Kamu idarelerince; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde veya kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda, taşınmazlar mevcut kullanım şekli ile kayıtlara alınır. Kamu idareleri taşınmazların cins tashihinin yapılması için gerekli işlemleri yaparlar. (Ek cümle:RG-16/12/2020-31336-C.K.-3304/4 md.) Ancak kamu idarelerinin savunma, güvenlik ve istihbarat hizmetlerinde kullandığı taşınmazlardan, ilgili idarelerce belirlenenlerin cins tashihleri yapılır.

(2) Tahsis edilen ve üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlar açısından bu yükümlülük kullanan idarenin veya gerçek veya tüzel kişilerin durumu tespit eden yazısı üzerine taşınmaz maliki idareye aittir. Ancak cins tashihine ilişkin gerekli belgeler ile buna ilişkin malî yükümlülükler kullanıcılar tarafından karşılanır."

Cins tashihi işlemi Yönetmelik'te binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi olarak tanımlanmaktadır. Bu Yönetmelik hükmüne göre taşınmazların cins tashihlerinin tahsis edilen kurum tarafından yapılması gerekmektedir. Atatürk Üniversitesince bu çalışmalara başlanmamıştır. Bu nedenle taşınmazları tahsis eden Bakanlığın değerleme işlemlerini tamamlamasını müteakiben muhasebe kayıtlarını gerçekleştirmesi mümkün olmamaktadır.

Öte yandan Kamu idarelerine ait mali tabloların doğru ve güvenilir bir şekilde üretilebilmesi amacıyla; mülkiyeti Hazineye veya diğer kamu idarelerine ait olup bir başka kamu idaresine tahsis edilen taşınmazların tahsis edildikleri kamu idarelerinin mali tablolarında gösterilmesini teminen, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 130, 131 ve 132’nci maddeleri ile Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 170, 172, 174, 176 ve 186’ncı maddelerinde gerekli düzenlemeler yapılmıştır. 27/12/2014 tarihli ve 29218 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Hazine ve Maliye Bakanlığının 41 Sıra No.lu Muhasebat Genel Müdürlüğü (Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Detaylı Hesap Planları) Genel Tebliğinde“250-Arazi ve Arsalar Hesabı”, “251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı” ve “252- Binalar Hesabı”nın detayında tahsis edilen taşınmazların izlenebilmesi amacıyla “02- Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar” ve kamu idarelerine tahsisli olan taşınmazların izlenebilmesi amacıyla da “03-Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar” olmak üzere, yardımcı hesaplar belirlenmiş ve bu yardımcı hesaplar merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin detaylı hesap planına eklenmiştir. Üniversiteye tahsisli taşınmazların cins tashihi ve değerleme işlemleri yapılmadığından muhasebe sistemine kayıt imkanı da bulunmamaktadır.

Sonuç olarak; Üniversiteye tahsisli taşınmazların cins tashih ile değerleme işlemlerinin tamamlanması ve muhasebe sistemine kayıt edilmesi gerekmektedir.