PORTAŞ A.Ş.’de çalışan işçiler için Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği hükümlerine göre ayrılması gereken kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılmadığı görülmüştür.

MSUGT’de muhasebenin temel kavramlarına yer verilmiştir. Bu kavramlardan dönemsellik kavramı gereğince, her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanabilmesi için gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, ihtiyatlılık kavramına göre ise ileriki dönemlerde gerçekleşmesi beklenen giderler için karşılık ayrılması gerekmektedir.

Kıdem tazminatı karşılığı ayrılmasının sebebi, işçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanacak şekilde işten ayrılması halinde alacağı kıdem tazminatının, içinde bulunulan yıla ait olan kısmının muhasebenin dönemsellik ve ihtiyatlılık ilkesi gereği giderleştirilmesidir. 1 sıra numaralı MSUGT’nin ekinde yer alan Hesap Planı Açıklamaları’nda 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabının, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılacak olan kıdem tazminatı karşılıklarının gösterilmesinde kullanılacağı belirtilmiş ve hesaplanan kıdem tazminatı karşılık tutarlarının ilgili gider hesaplarına borç ve bu hesaba alacak kaydedilerek muhasebeleştirileceği hüküm altına alınmıştır.

Bunların yanı sıra mezkûr Tebliğ’in açıklaması mahiyetinde olan 4 ve 6 seri numaralı Tebliğlerde, muhasebe standartları yürürlüğe girinceye kadar, mükelleflerin Tek Düzen Muhasebe Sistemi çerçevesinde kıdem tazminatı için karşılık ayırmalarının ihtiyari olduğu hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen Tebliğ hüküm ve açıklamalarına göre, işçilere yapılacak kıdem tazminatı ödemelerinin ait olduğu dönemin gelir tablosunda gösterilerek faaliyet sonuçlarının sağlıklı bilgi üretmesini ve Şirketin ileriki dönemde gerçekleşmesi beklenen giderlerinin bilançoda gösterilmesini teminen, Şirkette çalışan işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Ancak işletmeler, muhasebe standartlarının yayımlanmasına kadar geçen süreçte söz konusu karşılıkları ayırma noktasında mecburiyete tabi tutulmamışlardır.

Daha sonraki süreçte Türkiye Finansal Raporlama Standartları yayımlanmış ancak bu standartlara tabi olan şirketler sınırlı tutulmuştur. Bununla birlikte bağımsız denetime tabi olup TFRS uygulamak zorunda olmayan diğer tüm işletmeler için 29.07.2017 tarihli ve 30138 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak, 01.01.2018 tarihinden itibaren uygulanmak üzere Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı yürürlüğe girmiştir. Böylelikle, BOBİ FRS bağımsız denetime tabi olup TFRS’leri uygulamayan işletmelerin finansal tabloları açısından ülkemizde uygulanan geçerli finansal raporlama çerçevesi haline gelmiştir. Bu bağlamda, PORTAŞ A.Ş. de 01.01.2022 tarihi itibariyle BOBİ FRS hükümlerine uygun hareket etmek zorundadır.

BOBİ FRS’nin “Kavramsal Çerçeve ve Finansal Tablolar” başlıklı bölümünde, yukarıda bahsi geçen Tebliğ’e de benzer şekilde “İhtiyatlılık” ve “Tahakkuk esası” ilkelerine yer verilmiştir. Bunun yanı sıra BOBİ FRS’nin karşılıklardan bahsedilen 19’uncu bölümünde, bu bölümün kıdem tazminatı karşılıklarına da uygulanacağı açıkça belirtildikten sonra kıdem tazminatı karşılığının nasıl ayrılması ve giderleştirilmesi gerektiği ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır. Bir başka deyişle BOBİ FRS, kıdem tazminatı ayrılmasını zorunlu hale getirmiştir.

Tüm bu bilgiler çerçevesinde yapılan incelemelerde, Şirketin bağımsız denetçisi tarafından BOBİ FRS hükümlerine göre hazırlanan ve Bağımsız Denetim Raporunda da yer alan 2022 yılı Finansal Durum Tablosunda Şirket işçileri için kıdem tazminatı karşılığı ayrıldığı görülmüş, ancak yıl içerisinde yapılan yevmiye kayıtları ve tek düzen muhasebe sistemine göre tutulan mali tablolar incelendiğinde herhangi bir karşılık ayırma işleminin yapılmadığı ve 2022 yılı Bilançosunda 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı’nın yer almadığı tespit edilmiştir.

Şirkette çalışan işçiler için her ne kadar BOBİ FRS hükümlerine göre kıdem tazminatı karşılığı ayrılmış olsa da Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği hükümlerine göre herhangi bir karşılık ayrılmamış, işçilere yapılan kıdem tazminatı ödemelerinin tamamı ödemenin yapıldığı yılda giderleştirilmiştir. Bu durum, bilançoda 472 numaralı hesap ile gelir tablosunda ilgili gider kalemlerinin doğru bilgi sunmasına engel teşkil etmektedir.

Açıklanan nedenlerle Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği hükümlerine göre de, işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması ve bu tutarların 472-Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabında izlenmesi gerekmektedir.