Karar Künyesi
İmar Planında park alanı olarak görünen yerlerin protokol yapılmak suretiyle ihalesiz bir şekilde Spor Kulübüne tahsis edildiği, spor kulübünün de söz konusu alanları üçüncü kişilere kiraya vererek çok sayıda ticari dükkan yapıldığı görülmüştür.
A-) İmar Planında Park Alanı Olan Yerlerin Protokol ile İhalesiz Spor Kulübüne Tahsis Edilmesi
İmar planında park alanı olarak görünen yerlerin Spor Kulübüne protokol ile ihalesiz kullandırıldığı görülmüştür.
Belediye encümenin 25.10.2021 tarih ve 118 sayılı, 19.04.2023 tarih ve 127 sayılı,
31.05.2023 tarih ve 149 sayılı, 31.05.2023 tarih ve 151 sayılı, 08.06.2023 tarih ve 163 sayılı,
12.07.2023 tarih ve 194 sayılı, 12.07.2023 tarih ve 195 sayılı, 12.07.2023 tarih ve 196 sayılı,
12.07.2023 tarih ve 197 sayılı, 12.07.2023 tarih ve 198 sayılı, 12.07.2023 tarih ve 199 sayılı, 12.07.2023 tarih ve 200 sayılı, 16.08.2023 tarih ve 235 sayılı Kararları belediye park alanlarında park ve peyzaj amaçlı, proje hazırlanması, vaziyet planı çizilmesi ve uygulanması, yine bu alanlar üzerine plan, plan notları ve imar mevzuatına uygun olarak demonte malzemeden sökülür takılır mahiyette olmak koşuluyla yapı veya yapılar yapılması / yaptırılması kullanılması işletilmesi, söz konusu yapıların üçüncü kişilere kiralanması veya işletme haklarının verilmesine ve bu işlemler karşılığında belediyeye işgaliye bedeli ödenmesi koşuluyla bu iş ve işlemlerden kamu yararı gözetilerek Spor Kulübüne gelir elde edilmesinin sağlanması amacıyla spor kulübüne tahsis edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” denilmiştir.
03.07.2017 tarih ve 30113 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Parsel kullanım fonksiyonlarına göre yapılaşma koşulları” başlıklı 19’uncu maddesinin (c) fıkrasında park alanları içerisinde yapılabilecek yapılar sayılmıştır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, Belediyenin imar planında park olarak görünen yerleri, park alanı içerisinde yapılabilecek yapılarla sınırlı olmak üzere üçüncü kişilere 2886 sayılı Devlet İhale Kanun’da yazılı hükümlere göre kiraya verebilir veya gayri ayni hak tesis edebilir.
Yapılan incelemede, Belediyenin imar planında park olarak görünen yerleri herhangi bir ihale olmaksızın encümen kararına istinaden yapılan protokol ile Spor Kulübüne tahsis ettiği tespit edilmiştir. Park alanlarındaki yapılabilecek nitelikteki yapılar için 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. Park alanlarının ihalesiz, protokol ile spor kulübüne tahsis edilmesi mevzuata aykırıdır.
Sonuç olarak, imar planında park alanı olarak görünen yerlerin ihalesiz olarak spor kulübüne protokol ile verilmemesi ve yapılmış olarak protokollerin iptalinin sağlanması gerekmektedir.
B-) Spor Kulübüne Tahsis Edilen Park Alanlarının Üçüncü Kişilere Kiraya Verilmesi ve Ticari Dükkanlar Yapılması
Spor Kulübüne protokol ile ihalesiz olarak tahsis edilen ve imar planında park alanı olarak görünen yerlerin, Spor Kulübü tarafından üçüncü kişilere kiraya verildiği ve üçüncü kişiler tarafından da mevzuata aykırı olarak birçok ticari ünite yapıldığı görülmüştür.
İmar Kanunu’nun “idari müeyyideler” başlıklı 42’nci maddesinde; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan ya da 27 nci madde kapsamında ruhsat alınmadan yapılabilen yapılardan aynı maddede belirtilen koşullar sağlanmadan yapılanların sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere, yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, bin Türk lirasından az olmamak üzere, aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır:” <span>denilmiş maddenin devamında müeyyideler sayılmak suretiyle belirtilmiştir.</span>
Yukarıda yer alan mevzuata göre ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapılar için belediye encümenince sorumlular hakkında idari para cezası tatbik edilmesi gerekmektedir.
Aynı Kanun’un “Ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar” başlıklı 32’nci maddesinde, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti yapılarak yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı, durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, tebligatın bir nüshasının muhtara bırakılacağı, bir nüshasının da Çevre, İklim ve Şehircilik İl Müdürlüğüne gönderileceği, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak mührün kaldırılmasını isteyeceği, aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mührün kaldırılarak inşaatın devamına izin verileceği, aksi durumda ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binaların, belediye encümeni kararını müteakip belediye tarafından yıktırılacağı ve masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği hüküm altına alınmıştır.
03.07.2017 tarih ve 30113 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Parsel kullanım fonksiyonlarına göre yapılaşma koşulları” başlıklı 19’uncu maddesinin “c” fıkrasında;
“Park alanları: Bu alanlarda encümen kararıyla;
Açık havuz/süs havuzu, açık spor ve oyun alanı, genel tuvalet, pergola, kameriye
1000 m2 ve üzeri parklarda ahşap veya hafif yapı malzemelerinden yapılmak, kat adedi 1’i, yüksekliği 4.50 metreyi ve açık alanları dâhil taban alanları toplamda %3’ü, her birinin alanı 15 m2’yi geçmemek kaydıyla çay bahçesi, büfe, muhtarlık, güvenlik parkın ihtiyacı için gerekli olan asgari ölçülerdeki trafo, parkın işlevini bozmayacak şekilde beton veya betonarme temel içermeyen spor aletleri,
Tabii veya tesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma için TSE standartlarında öngörülen yeterli derinlikte toprak örtüsünün sağlanması, giriş çıkışının parkın giriş çıkışından ayrı olması ve parkın ihtiyacı için Otopark Yönetmeliği ekindeki en az otopark miktarları tablosundaki benzer kullanımlar dikkate alınarak belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla kapalı otopark,
10.000 m2 üzerindeki parklarda, açık alanları dâhil taban alanları, (2) numaralı alt bentte belirtilenler de dâhil toplamda %3’ü geçmemek üzere muvakkat yapı ölçülerini aşmayan mescit,
5000 m2 ve üzeri parklarda parkın işlevini bozmayacak şekilde açık alanları dâhil taban alanları (2) numaralı alt bentte belirtilenlerle birlikte toplamda %3’ü geçmemek, muvakkat yapı ölçülerini aşmamak ve tek binada olmak kaydıyla trafik güvenliği alınarak kamuya ait 112 acil ambulans istasyonu ile aile sağlığı merkezi, beton veya betonarme temel içermeyen, ilgili Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun yürüyüş ve koşu parkuru,
2500 m2 üzeri parklarda parkın işlevini bozmayacak şekilde, açık alanları dâhil taban alanları (2) numaralı alt bentte belirtilenlerle birlikte toplamda % 3’ü geçmemek, muvakkat yapı ölçülerini aşmamak kaydıyla kamuya ait aile sağlığı merkezi, yapılabilir.
ç) Piknik ve eğlence (rekreasyon) alanları: Bu alanlarda encümen kararıyla;
Bodrum katlar dâhil yapı inşaat alanı toplamda %5’i, her biri için muvakkat yapı ölçülerini aşmayan çok amaçlı salon, mescit, lokanta, kahvehane, çay bahçesi, büfe,
Açık otopark ile tabii veya tesviye edilmiş toprak zemin altında kalmak üzere, ağaçlandırma için TSE standartlarında öngörülen yeterli derinlikte toprak örtüsünün sağlanması ve rekreasyon alanı ihtiyacı için Otopark Yönetmeliği ekindeki en az otopark miktarları tablosu dikkate alınarak belirlenecek miktarı aşmamak kaydıyla kapalı otopark,
Toplam kullanım alanı, rekreasyon alanının %5’ini geçmemek üzere güreş, tenis, yüzme, mini golf, otokros, gokart ve benzeri spor alanları ve çocuk oyun parkları,
Tuvalet, çeşme, pergola, kameriye, mangal, piknik masası,
Alanın işlevini bozmayacak şekilde beton veya betonarme temel içermeyen spor aletleri ile ilgili Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uygun yürüyüş ve koşu parkuru, yer alabilir.” <span>denilmiştir.</span>
Planlı Alanlar İmar Yönetmelik hükümlerinde; parklar 1000, 2500, 5000, 10000m2 ve üzeri olarak sınıflandırılmış buralarda belediye encümen kararı ile kat adedi 1, yükseklik 4.5 m, taban alanı 15m2 yi toplamda park alanının % 3’ünü geçmeyecek şekilde ahşap veya hafif malzemeden olmak kaydıyla çay bahçesi, büfe, muhtarlık, güvenlik kulübesi yapılabileceği ifade edilmiş bunların yanı sıra 10.000m2 yi aşan parklarda bahsi geçen yapılara ilaveten mescit, 5.000m2 yi aşan yerlerde aile sağlık merkezi, 112 acil istasyonu, beton veya betonarme temel içermeyen koşu veya yürüyüş parkuru yapılabileceği de belirtilmiştir.
Yapılan incelemede, Spor Kulübüne protokol ile kullandırılan park alanları üçüncü kişilere kiralanmıştır. Üçüncü kişiler tarafından söz konusu park alanlarında imar mevzuatına göre yapılabilmesi mümkün olmayan ticari dükkanlar yapılmıştır. Mahallinde yapılan fiili fiziki tespitlerde, Lara Turizm Yolu üzerinde bulunan birçok ticari dükkan (ayakkabıcı, çantacı, hediyelik eşya vb.) yapılmıştır. Söz konusu alanlar ancak mevzuatta sayılan sınırlı yapıların yapılabileceği park alanlarıdır. Bu alanlara yapılamayacak nitelikteki ticari dükkanlara İmar Kanunu’nun 42’nci maddesi çerçevesinde idari para cezası uygulanması, yine aynı Kanun’un 32’nci maddesi kapsamında yıkım kararı alınması ve alınan yıkım kararlarının uygulanması gerekmektedir. Ancak alınan yıkım kararları belediyece uygulanmamakta ve üçüncü kişiler tarafından kullanılmaya devam edilmektedir.
Sonuç olarak, imar planında park alanı olarak görünen yerlere, ticari dükkanların yaptırılmaması ve ticari ünite yapıldığının tespiti halinde de imar mevzuatı kapsamın yıkımının gerçekleştirilerek üçüncü kişilere haksız menfaat sağlanmaması gerekmektedir.