Samsun Büyükşehir Belediyesinin 2019 yılı mali tablolar ve eki belgelerin incelenmesinde; idarenin kiracı olduğu 2 taşınmazı çeşitli vakıflar ile protokol imzalayarak, öğrenci yurdu şeklinde kullanılmak üzere ilgili vakıflara devrettiği ve kira giderlerinin Belediye tarafından karşılandığı görülmüştür.

5393 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesine göre belediyeler, asli görevlerinin yanında, okul öncesi eğitim kurumları açabilecek, Devlete ait her derecedeki okul binaları ve

yükseköğrenim öğrenci yurtları yapabilecek veya bunların bakım ve onarımları ile her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyacını karşılayabilecektir. Ancak vakıf veya dernekler adına faaliyetlerini ve işlemlerini yürüten bir yükseköğrenim öğrenci yurduna, idarenin kiracı olduğu bir taşınmazın kullanımının bırakılması bu madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin d fıkrasında, belediyelerin taşınmaz tahsisinin sınırlarını açıkça belirlenmiştir. Buna göre;

• Belediyeler sadece kendilerine ait taşınmazları tahsis edebilecektir,

  
  

• Bedelli veya bedelsiz olarak sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilecek veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebilecek veya kiralayabilecektir,

• Devir veya tahsis yapılan kurumlar taşınmazı kendi aslî görev ve hizmetlerinde kullanacaktır.

Madde metninden açıkça anlaşıldığı üzere, belediyeler sadece mülkiyetindeki taşınmazları başka bir kuruma tahsis edebilmekte ve bu tahsis, sadece mahalli idareler ve diğer kamu kurumlarına yapılabilmektedir. Belediyenin kendisinin kiracı olduğu bir taşınmazı ise; bırakınız vakıfları, diğer kamu kuruluşlarının bile kullanımına bırakması mümkün değildir. Ayrıca kiracı kiralayan ilişkisinin edimleri dikkate alındığında, belediye taşınmazın kullanım hakkını devrettiği vakıfların, 10 yıl süre ile kullanıcı olarak edimlerinin sorumluluğunu da üstlenmiş olmaktadır.

Aynı zamanda mezkûr Kanun’un 75’inci maddesinin (c) fıkrasına göre; belediyeler dernek ve vakıflarla ortak hizmet projesi geliştirebilmektedir. Ancak, ortak hizmet projesinin paydaşlarından birinin idare olması ve bu proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlerin ve amaçların da açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Vakıf veya dernek adını taşıyan bir yükseköğrenim öğrenci yurdu olarak kullanılmak üzere, belediyenin kiracı olduğu bir taşınmazın kullanım hakkının vakfa bırakılmasının ortak hizmet projesi olarak adlandırılması, Kanun’un tanıdığı “ortak hizmet projesi” yetkisini, kavramsal ve içerik olarak zorlayan bir yorumdur.

Yukarıda açıklandığı üzere, belediyenin kiracı olduğu taşınmazın kullanım hakkının hiçbir kurum ve kuruluşa (kamu kuruluşları dâhil) devri mümkün olmadığı için böyle bir

işlemin, ortak hizmet projesine de konu olamayacağı açıktır.

Özet olarak; ortak hizmet projesinin paydaşlarından birinin idare olması ve bu proje kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetlerin ve amaçların da açık bir şekilde belirtilmesi durumunda belediyeler, vakıf ve derneklerle ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilirler. Aynı zamanda belediyeler kendilerine ait taşınmazları aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına, belediye meclis kararı ile tahsis edebilirler. Buna karşın, mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşları dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına, süresi her ne olursa olsun tahsis işlemi gerçekleştiremezler. Bu tüzel kişiliklere, ancak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak mülkiyetlerindeki taşınmazları kiralayabilirler.

Yasal düzenlemelere göre, belediye ile kamuya yararlı vakıflar arasında imzalanmış protokoller esas alınarak, belediyenin kiracı olduğu taşınmazların hem vakıf ve derneklere tahsis işlemi yapılamayacağı hem de vakıf ve dernekler adına yükseköğrenim öğrenci yurdu olarak kullanılmasının ortak hizmet projesi olarak değerlendirilemeyeceği açıktır. Bu bağlamda, belediyenin vakıf ve derneklerle ortak hizmet projelerini yasal sınırlar içinde yürütmesi ve kendisinin kiracı olduğu taşınmazın kullanım hakkının devrine yönelik işlemin kaldırılması uygun olacaktır.

Tablo 10: Vakıfların Kullanımına Sunulan Taşınmazlara İlişkin Bilgiler