İdarenin kiralanabilir nitelikte olan bazı taşınmazlarının kiralama ihalesi yapılmadan ecrimisil alınarak kullandırıldığı ve ecrimisil tahsilat oranının yeterli düzeyde olmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesine göre, taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına, üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek belediye meclisinin görev ve yetkileri arasındadır.

Kanun’un 34’üncü maddesine göre de taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamak ve süresi üç yılı geçmemek üzere taşınmaz kiralanmasına karar vermek belediye encümeninin görev ve yetkileri arasındadır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği ifade edilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde ise;

“Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz. … Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi halde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” <span>hükmü tesis edilmiştir.</span>

Diğer yandan, 5393 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinde, 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı belirtildiğinden İdare taşınmazlarının işgal edilmesi, ecrimisil alınması ve taşınmazın tahliyesi hakkında da söz konusu Kanun’un 75’inci maddesi uygulanmalıdır.

Emlak ve İstimlak Müdürlüğünden alınan verilere göre; İdarenin ticari olarak kullanılabilecek ve ihale edilmesi gereken taşınmazları (otopark alanları, ATM alanları, muhtelif dükkanlar ve ticari üniteler) bulunmasına rağmen bu alanların ecrimisille kullandırıldığı ve bu alanların tahliyesi ve ihale edilmesi için gerekli çalışmaların yapılmadığı tespit edilmiştir.

Ayrıca İdarenin 2023 yılı Gelir Kesin Hesabına göre; geçen yıldan devreden 14.491.104,93 TL, 2023 yılı tahakkuku olarak 32.714.510,05 TL olacak şekilde toplam 47.205.614,98 TL ecrimisil tahakkuk kaydının bulunduğu, 2023 yılı içerisinde yapılan tahsilatın ise 21.288.584,03 TL olduğu anlaşılmış olup İdarenin tahakkuk tahsilat oranı

%45,1’dir.

Denetim tespitimiz üzerine, İdare tarafından; Ecrimisil ihbarnamelerine itiraz edilmekte olduğu, itirazın değerlendirilmesi sürecinde tahakkuk iptali yapılmadığı yeniden düzeltme ihbarnamesi düzenlenmesi durumunda tahakkuk düzeltmesi işlemi yapıldığı ayrıca dava konusu edilmiş ecrimisil ihbarnamelerininde bulunduğu yargıya intikal etmiş ecrimisil ihbarnameleri için davanın sonuçlanmasının beklenildiği bu sebeplerle ecrimisil tahakkuk ve tahsilat oranının düşük olarak çıktığı ayrıca bulguda belirtilen ilgili taşınmazların imar durumu, fiili durumu vb. hususlarla birlikte teknik ve mali analizler yapılarak "ihale yoluyla kiralanabilir nitelikte olan yerlere" ilişkin gerekli iş ve işlemlere başlanılacağı belirtilmiştir.

Doğal olarak mahkeme kararı veya itiraz üzerine İdare tarafından tahakkuk tutarının düzeltilmesi ecrimisil tahakkuk tahsilat oranını yükseltecektir. Ancak bahsedilen ecrimisil tahakkuk tahsilat oranı %45,1 gibi düşük bir oranda seyretmektedir.

Sonuç olarak; İdare taşınmazlarından kiraya verilebilir nitelikte olan alanların ihale edilmek suretiyle kiraya verilmesi, kira sözleşmesinin yapılması ve dolayısıyla ecrimisilin kiralama yöntemine ve olağan bir taşınmaz yönetim şekline dönüştürülmemesi; kiraya verilebilir nitelikte olmayan yerler için de tahliye edilerek imar planı amaçlarına uygun kullanımının sağlanması ayrıca ecrimisil tahakkuk tahsilat oranının arttırılması için gerekli çalışmaların yerine getirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.