Su aboneliklerinin yapılması sırasında abonelerden alınan güvence bedelleri geri ödenirken 01.01.2022 tarihinden sonra alınan güvence bedellerinin güncellenerek geri ödendiği ancak bu tarihten önceki aboneliklere ilişkin güvence bedellerinin güncellenmeden ödendiği görülmüştür.

Belediye Su Ve Kanalizasyon Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (k) bendinde belediye ve bağlı kuruluşlarının, başvuru sahiplerinin su ve atıksu hizmetlerine ilişkin ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeme riskine karşılık sözleşme yaparken nakit ya da banka kesin teminat mektubu

olarak güvence bedeli talep edebileceği, abonelik sözleşmesi sona eren veya müşterinin muvafakati ile mekanik sayacı ön ödemeli sayaç ile değiştirilen abonelerin güvence bedelinin iadesinde son endeks okuma bilgileri aboneye bildirildikten sonra, nakit tahsil edilen güvence bedelinin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle iadenin yapılacağı ay itibarıyla güncelleneceği belirtilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 23’üncü ve Ek 5’inci maddelerine dayanılarak Kurum tarafından hazırlanan Denizli Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Tarifeler Yönetmeliği’nin 24 ve 25’inci maddelerinde su teminat bedelleri ile atık su teminat bedellerine ilişkin düzenlemere yer verilmiştir. Buna göre su aboneliği için başvuran abonelerden ilgili yıla ait ücret ve tarifeler listesinde belirlenen depozito bedeli tahsil edilmekte, depozito miktarı tespit edilemeyen abonelerden ise Yönetim Kurulu'nun belirleyeceği usul ve esaslara göre depozito bedeli alınmaktadır.

2022 yılı için alınacak teminat bedelleri de DESKİ tarafından hazırlanan ve Denizli Büyükşehir Belediye Meclisince kabul edilerek yürürlüğe konulan 2022 yılına ilişkin tarifeler cetvelinde “Ç- Su Teminat Bedelleri (Depozitolar)” başlığı altında belirlenmiştir. Ayrıca tarife cetvelinde bu bölümün 19’uncu maddesinde; “01.01.2022 tarihi öncesi alınan teminat (depozito) bedelleri güncellenmez” ibaresine yer verilmektedir.

Yapılan incelemelerde Kurumun abonelik işlemleri için aldığı güvence bedellerinin bir kısmının güncellenerek bir kısmının ise güncellenmeden ödendiği görülmüştür. Buna göre Tarife Cetvelinin Ç- Su Teminat Bedelleri (Depozitolar) bölümünün 19’uncu maddesine dayanılarak, 01.01.2022 tarihi ve sonrasında yapılan abonelikler için alınan teminat bedelleri abonelik iptalinde güncellenerek ödenirken bu tarihten önce alınan güvence bedelleri ise güncellenmeden, abonelik sırasında alınan nominal bedel üzerinden geri ödenmektedir.

Belediye Su Ve Kanalizasyon Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümlerine aykırı bu uygulama ile 01.01.2022 tarihinden önce güvence bedeli ödeyen kişilerin bu bedelleri geri almaları sırasında nominal olarak aynı bedeli alsalar da reel olarak kayıp yaşamalarına neden olmaktadır. Bu tarihten sonra abone olanların ödedikleri bedeller ise reel olarak korunmakta olup abonelere, abonelik tarihleri üzerinden aynı kamu hizmeti için farklı tarifeler uygulandığı anlaşılmaktadır.

Dolayısıyla hem depozitoların iadesine ilişkin işlemlerin Yönetmelik’e uygun yapılması hem de kamu hizmetinin ildeki tüm vatandaşlara eşit şartlarla sunulması için tarife cetvelinin mevzuata uygun hale getirilmesi ve mevcut ikili uygulamanın sona erdirilmesi gerekmektedir.

Bulguda belirtilen hususlarla ilgili olarak Kamu İdaresi cevabında; Cumhurbaşkanlığı İnsan Hakları Eylem Planı’nda depozitoların güncelleme yapılarak geri ödenmesi hususunun belirtildiği ve 01.01.2022 tarihinden itibaren abonelerden alınan depozito bedellerinin abonelik iptali sırasında geri ödeme yapılırken güncellenerek ödendiği belirtilmiştir.

Cumhurbaşkanlığı’nın 30.04.2021 tarih ve 31470 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2021/9 sayılı Genelge’si kapsamında hazırlanan İnsan Hakları Eylem Planı’nın 7.4 İdari Uygulamalardan Kaynaklı İnsan Hakkı İhlallerinin Önlenmesi başlığının (C) bendinde; abonelik sözleşmelerinden alınan güvence bedelinin, verilen hizmetin türüne göre öngörülecek birim miktar üzerinden belirleneceği ve alındığı tarihteki değerini koruyacak şekilde iadesinin sağlanacağı ifade edilmektedir. Görüleceği gibi İdare cevabında da referans verilen İnsan Hakları Eylem Palnı'nda güncelleme yapılmasıyla ilgili bir tarih belirtilmiştir. Dolayısıyla bu düzenlemeden Eylem Planını’nın yayımlanma tarihinden sonra geri ödenecek olan güvence bedellerinin kastedildiği anlaşılmaktadır.

Bulguda eleştirilen husus ise, tam olarak idare cevabında da ifade edildiği gibi yalnızca 01.01.2022 tarihi ve sonrasında alınan güvence bedellerinin güncelenerek ödenmesi, bu tarihten önce alınan güvence bedellerinin ise güncellenmedden ödenmesidir. Dolayısıyla Kurumun hem eşitlik ilkesine hem de İnsan Hakları Eylem Planı’na aykırı olan mevcut uygulamanın düzeltilmesi ve abonelik tarihine bakılmaksızın tüm abonelik iptallerinde güvence bedellerinin güncellenen değer üzerinden geri ödenmesi gerektiği değerlendirilmektedir.