Karar Künyesi
Duran varlıklara ilişkin amortisman işlemlerinin mevzuata uygun olarak yapılmadığı bunun sonucunda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının mali tablolarda hatalı yer aldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 178'inci maddesinde 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı "Bu hesap, maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır." Şeklinde tanımlanmıştır.
04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği "Amortisman Ve Tükenme Payları" (Sıra No: 47) isimli tebliğ maddi duran varlıklar için ayrılacak amortisman işlemlerini belirlemektedir.
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı incelendiğinde bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, bazı varlıklar için ise varlığın değerinden fazla amortisman ayrıldığı (ya da elden çıkarılan varlıkların amortismanlarının çıkarılmadığı) tespit edilmiştir. Mevzuata göre duran varlıklardan 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabında yer alan taşınmazlar ile 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254 Taşıtlar Hesabı, 255 Demirbaşlar Hesabı ve 256 Hizmet İmtiyaz Varlıkları Hesabında yer alan varlıklar için amortisman ayrılması gerekmektedir. Ayrılacak amortisman tutarının maddi duran varlığın değerinden fazla olamaması muhasebenin temel kurallarındandır.
Ancak aşağıdaki tabloda görüleceği üzere çeşitli cinslerdeki 278.647.710,85-TL değerinde maddi duran varlık için 2023 yılı ve öncesinde hiç amortisman ayrılmamıştır.
Tablo 6: Amortisman Ayrılmayan Duran Varlıklar
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) |
251.xx.02.00 | Enerji Nakil Hatları | 16.350,01 | 0,00 |
251.xx.03.00. | Su İsale Hatları | 2.773.592,26 | 0,00 |
251.xx.04.00. | Kanalizasyon Hatları | 30.814.115,98 | 0,00 |
251.xx.06.01. | Köprüler | 4.285.977,97 | 0,00 |
251.xx.07.01. | TANIMSIZ | 135.419.192,81 | 0,00 |
251.xx.08.00. | Sulama Kanalları | 2.539.546,24 | 0,00 |
251.xx.12.00. | Liman ve Rıhtımlar | 110.998,75 | 0,00 |
251.xx.20.02. | Parklar ve Yeşil Alanlar | 11.831.705,34 | 0,00 |
251.xx.20.06. | Pazar Yeri | 24.203,09 | 0,00 |
251.xx.20.07. | Genel Mezarlıklar | 31.463,53 | 0,00 |
252.xx.99.. | Diğer Binalar | 227.740,01 | 0,00 |
252.xx.xx.01.99 | Diğer | 10.865.598,62 | 0,00 |
252.xx.xx.04.03 | Kreş ve Gündüz Bakımevleri | 1.014.505,85 | 0,00 |
252.xx.xx.04.06 | Kurs Merkezleri | 533.259,19 | 0,00 |
252.xx.xx.04.08 | Sinema, Tiyatro ve Opera vb. Salonları ve Stüdyoları | 28.744.513,10 | 0,00 |
252.xx.xx.04.10 | Müzeler,Sanat Galerileri | 3.452.011,36 | 0,00 |
252.xx.xx.04.15 | Hayvan Barınakları | 17.818,01 | 0,00 |
252.xx.xx.04.99 | Diğer | 3.192.683,09 | 0,00 |
252.xx.xx.05.01 | Spor Sahaları | 14.439.553,24 | 0,00 |
252.xx.xx.05.02 | Spor Salonları | 286.062,10 | 0,00 |
252.xx.xx.05.04 | Kortlar | 273.190,83 | 0,00 |
252.xx.xx.06.99 | Diğer | 142.500,01 | 0,00 |
252.xx.xx.09.02 | Büyük ve Çok Katlı Mağazalar | 6.131.050,02 | 0,00 |
252.xx.xx.09.05 | Dükkan ve İşyeri | 2.334.611,44 | 0,00 |
255.04.01.. | Yemek Hazırlama Ekipmanları | 4.720,00 | 0,00 |
256.... | Hizmet İmtiyaz Varlıkları Hesabı | 19.140.748,00 | 0,00 |
TOPLAM | 278.647.710,85 |
Ayrıca aşağıdaki tabloda görüleceği üzere çeşitli cinslerdeki 22.158.144,33-TL değerinde maddi duran varlık için 32.554.692,47-TL yani en az 10.396.548,14-TL fazladan amortisman ayrılmıştır. (Fark varlıklara %100 amortisman ayrılması gerektiğine göre hesaplanmıştır. Eğer %100’den daha az amortisman ayrılması gereken varlıklar varsa fazla ayrılmış amortisman tutarı artabilecektir. Bu nedenle “en az” ifadesi kullanılmıştır.) Bunun sebeplerinin;
Çıkışı yapılan varlıklar olduğu halde bu varlıklar için daha önceden ayrılan amortismanların 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabından düşülmemesi,
Tahsis verilen taşınmazların mülkiyet hesabından silinmesi şeklindeki muhasebeleştirme hataları, olduğu düşünülmektedir.
Tablo 7: Mevcut Değerinden Daha Fazla Amortisman Ayrılan Maddi Duran Varlıklar
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlıkların Toplam Değeri (TL) | Amortismanların Toplam Değeri (TL) | Fark (TL) |
251.xx.07.00. | Yollar | 0,00 | 625.745,01 (-) 625.745,01 | |
251.xx.16.06. | Yolcu Terminalleri (Otogarlar) | 0,00 | 88.110,01 (-) 88.110,01 | |
251.xx.17.00. | Mendirekler ve Dalgakıranlar | 0,00 | 4.955.857,01 (-) 4.955.857,01 |
252.xx.xx.03.08 | Veteriner Klinikleri ve Hayvan Hastaneleri | 0,00 | 1.500,00 (-) 1.500,00 | |
252.xx.xx.09.99 | Diğer | 3.672.125,33 | 6.232.000,00 (-) 2.559.874,67 | |
253.02.02.. | İnşaat Makineleri ve Aletleri | 451.564,85 | 526.840,83 (-) 75.275,98 | |
253.02.08.. | Etiketleme ve Numaralandırma Makineleri | 65.519,50 | 111.833,89 (-) 46.314,39 | |
253.02.10.. | Matbaacılıkta Kullanılan Makine ve Aletler | 136.088,05 | 176.403,33 (-) 40.315,28 | |
253.03.03.. | Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler | 42.268,45 | 61.961,42 (-) 19.692,97 | |
253.03.07.. | Müzik Aletleri ve Aksesuarları | 98.887,40 | 101.126,40 (-) 2.239,00 | |
254.01.06.. | Mopet ve Motosikletler | 561.847,83 | 618.731,70 (-) 56.883,87 | |
254.01.07.. | Motorsuz Kara Araçları | 172.596,61 | 280.962,55 (-) 108.365,94 | |
254.04.02.. | Demiryolu ve Tramvay Araçları | 0,00 | 827,68 (-) 827,68 | |
255.01.04.. | Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 93.150,74 | 93.153,53 (-) 2,79 | |
255.01.05.. | Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar | 268.362,37 | 271.119,80 (-) 2.757,43 | |
255.02.01.. | Bilgisayarlar ve Sunucular | 5.229.439,65 | 5.835.262,27 (-) 605.822,62 | |
255.02.03.. | Teksir ve Çoğaltma Makineleri | 24.001,20 | 24.837,40 (-) 836,20 | |
255.02.06.. | Aydınlatma Cihazları | 36.816,00 | 36.951,00 (-) 135,00 | |
255.03.01.. | Büro Mobilyaları | 7.695.711,49 | 8.671.855,79 (-) 976.144,30 | |
255.03.02.. | Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar | 536.492,94 | 587.012,60 (-) 50.519,66 | |
255.07.01.. | Kütüphane Mobilyaları | 17.611,55 | 18.730,94 (-) 1.119,39 | |
255.07.02.. | Basılı Yayınlar | 3.672,29 | 4.921,40 (-) 1.249,11 | |
255.09.01.. | Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar | 72.060,33 | 73.692,32 (-) 1.631,99 | |
255.10.02.. | Kontrol ve Güvenlik Sistemleri | 2.303.505,54 | 2.437.421,07 (-) 133.915,53 | |
255.10.03.. | Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları | 67.371,29 | 70.398,60 (-) 3.027,31 |
255.11.02.. | Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları | 53.589,52 | 53.634,52 (-) 45,00 | |
255.99.03.. | Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar | 555.461,40 | 593.801,40 (-) 38.340,00 | |
TOPLAM | 22.158.144,33 | 32.554.692,47 (-) <b>10.396.548,14</b> |
Amortismana tabi varlıklar için amortisman ayrılmaması nedeniyle, bilançoda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı eksik, maddi duran varlıkların net değerleri fazla ve Faaliyet Sonuçları Tablosunda da amortisman giderleri eksik görünmektedir.
Buna karşılık amortismana tabi maddi duran varlıklar için kayıtlı maddi duran varlık tutarından en az 10.396.548,14-TL daha fazla amortisman ayrılması bilançoda 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının fazla gösterilmesine sebep olmaktadır.
Sayılan duran varlıklar için de amortisman ayrılması, elden çıkarılan varlıkların amortismanlarının da çıkarılması gerekmektedir.