Belediye varlıklarına ilişkin amortisman işlemlerin hatalı olduğu görülmüştür. Amortisman ve Tükenme Payları konulu 47 Sıra Numaralı Muhasebat Genel

Müdürlüğü Genel Tebliği ve ekinde, hangi varlıklar için ne kadar amortisman ayrılması gerektiği yer almaktadır. Söz konusu Amortisman ve Tükenme Payları Hakkında Tebliğ’de, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin duran varlıklarından amortisman ve tükenme payına tabi tutulacaklar ile buna ilişkin usul ve esaslar, uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları belirlenmiştir.

Belirtilen Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri” başlıklı 4’üncü maddesinde, duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olduğu, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamından oluştuğu açıklanmıştır.

Aynı Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi” başlıklı 5’inci maddesinde de, duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yönteminin uygulanacağı, bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine göre Genel Tebliğ Eki-1’de yer alan Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde belirlenen oranlarda her yıl eşit olarak ayrılacağı izah edilmiştir.

Anılan Genel Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payının muhasebeleştirilmesi” başlıklı 8’inci maddesinde ise, ayrılan amortisman ve tükenme paylarının 630 Giderler Hesabına borç, ilgisine göre 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı veya 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedileceği belirtildikten sonra, Genel Tebliğ’in “Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde, amortismana tabi her bir varlığın Duran Varlıklar Amortisman Defterine kayıt usulleri detaylı bir şekilde anlatılmıştır.

Kamu idaresinin mülkiyetindeki varlıkların amortisman ve tükenme payı süre ve

oranları ise, Genel Tebliğ’e ekli Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesinde gösterilmiştir.

Sözü edilen Genel Tebliğ hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, bir varlığın amortismanının ancak varlığın maliyet bedeli kadar olabileceği anlaşılmaktadır. Öte yandan amortismana tabi varlıklar için, varlığın maliyet bedeline ulaşıncaya kadar her yıl amortisman ve tükenme payının ayrılması gerekir.

Oysa, Belediyenin varlık hesapları ile amortisman ve tükenme payları hesapları incelendiğinde, bazı varlıklar için hiç amortisman ayrılmadığı, bazı varlıklar içinse varlığın maliyet değerinin üzerinde amortisman ayrıldığı anlaşılmıştır.

Örneğin; Belediyenin bilançosunda yer alan 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabının 07.00. kodundaki yollar alt hesabında toplam 18.761.511,72 TL, düğün, tören ve konferans salonları alt hesabında toplam 1.667.680,61 TL varlık değeri bulunmasına rağmen, bunlar için hiç amortisman ve tükenme payı ayrılmadığı görülmektedir. Diğer yandan, 253 Hesabın 253.02.02 inşaat makineleri ve aletleri hesabında 9.000,00 TL lira varlık değeri bulunmasına rağmen, bunlar için ayrılan amortisman tutarı 683.000,00 TL’dir. Yani varlık değerinden 674.000, 00 TL daha fazla amortisman ve tükenme payı ayrılmıştır. Aynı şekilde

253.02.04 kodunda kayıtlı iş makineleri ve aletleri hesabında hiç varlık değeri kaydedilmediği halde 2.075.271,80 TL amortisman ayrılmıştır.

Bunun gibi varlık değeri ile amortisman ve tükenme payı tutarsızlıkları bulunan varlıklara ilişkin genel tablo aşağıdadır:

Tablo 8: Varlıklar ile Amortismanlarının Uyumsuzlukları

Kurum cevabında, her ne kadar ilgili hesap kayıtlarında gerekli düzeltmelerin yapılarak, Belediye mülkiyetindeki varlıkların ve tükenme paylarının amortisman ve tükenme payları konulu 47 sıra numaralı Muhasebe Genel Müdürlüğü Genel Tebliği hükümlerine uygun olarak ayrılmasının sağlanmış olduğu açıklansa da, 2023 yılında yapılan kayıtların 2022 yılı mali tablolarına etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, Belediye mülkiyetindeki varlıkların amortisman ve tükenme paylarının mevzuat hükümlerine uygun olarak ayrılması sağlanmalıdır.