Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubunda yer alan kayıtlı varlıklardan; amortisman ayrılmayanlar, kayıtlı değerlerinden daha fazla amortisman ayrılanlar ve kayıtlarda olmadığı halde amortisman ayrılanların olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubu ile ilgili “Hesap Grubuna İlişkin İşlemler” başlıklı 187’nci maddesinin (ç) bendinde, amortismana tabi varlıkların neler olduğu, bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranlarına ilişkin esas ve usullerin Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirleneceği, ayrılan amortismanların nasıl muhasebeleştirileceği ve varlıkların amortisman hesaplanmasına esas alınacak değerinin nasıl tespit edileceği ile ilgili hususlar hüküm altına alınmıştır.

Bahsedilen Yönetmelik’in 202 ve 203’üncü maddelerinde; 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’nın maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesi için kullanılacağı, ayrılan amortisman tutarlarının ise muhasebeleştirilmesinin bu hesaba alacak, 630 Giderler Hesabı’na borç kaydedilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca hazırlanan 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Amortisman ve Tükenme Paylarına İlişkin 47 Sıra Numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde maddi duran varlıklar için ayrılacak

amortisman süreleri ve oranları belirlenmiştir.

Belirtilen Genel Tebliğ’in “Amortisman ve Tükenme Payına Tabi Tutulan Varlıkların Değeri” başlıklı 4’üncü maddesinde, duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olduğu, maliyet bedelinin ise bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamından oluştuğu açıklanmıştır.

Yapılan incelemede, Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubunda kayıtlı varlıklardan; amortisman ayrılmayanlar, kayıtlı değerlerinden daha fazla amortisman ayrılanlar ve kayıtlarda olmadığı halde amortisman ayrılanların olduğu tespit edilmiş olup bunlara ilişkin tespitler aşağıdaki tablolarda yer almaktadır.

Tablo 8: Amortisman Ayrılmayan Varlıklar

Tablo 9: Fazla Amortisman Ayrılan Varlıklar ve Kayıtlarda Olmadığı Halde Amortisman Ayrılan Varlıklar

251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ile 252 Binalar Hesabı bulunan varlıklar için hiç amortisman ayrılmaması, fazla amortisman ayrılması ve kayıtlarda olmadığı halde amortisman ayrılması mali tablolarda yer alan 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 630 Giderler Hesabı ve 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı’nda hataya neden olunduğundan mali tablolarda yer alan bu hesapların gerçek durumu yansıtmadığı değerlendirilmektedir.

Kamu İdaresi cevabında, bulgu konusu hususa ilişkin gerekli muhasebe kayıtlarının bir kısmının yapıldığı belirtilmiştir. Söz konusu tespite ilişkin; Tablo 8’de yer verilen “Amortisman Ayrılmayan Varlıklar” ile ilgili olarak 07.06.2023 tarihinde 9 adet taşınır işlem fişi ile bunların ilgili varlık hesaplarına aktarılıp yıl sonunda amortisman ayrılacağı belirtilmiş olup Tablo 9’da yer verilen “Fazla Amortisman Ayrılan Varlıklar ve Kayıtlarda Olmadığı Halde Amortisman Ayrılan Varlıklar” ile ilgili kısım ise 07.09.2023 tarih ve 5271 sayılı muhasebe işlem fişi ile düzeltilmiştir.

Ayrılan amortismanların mali tablolarda sağlıklı bir şekilde izlenmesini teminen, amortisman işlemlerinin yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.