Döner Sermaye İşletmesinin 2547 sayılı Kanun’un 58/d maddesi kapsamındaki birimlerinden öğretim elemanlarına yapılan ek ödeme dağıtımlarında, gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan ve Üniversite Yönetim Kurulunca belirlenmesi gereken faaliyet ve işlemlerin puanlarının belirlenmediği ve ek ödeme için belirlenmesi gereken usul ve esasların düzenlenmediği tespit edilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 58’inci maddesinde döner sermaye faaliyetleri için üç kıstas üzerinde durulmaktadır. Birincisi ilgili döner sermaye biriminde fiilen çalışılması, ikincisi döner sermaye gelirinin elde edilmesinde gelir getirici katkının olması, üçüncüsü ise döner sermaye faaliyetlerinin mesai içinde veya mesai dışında yapılmasıdır.

18.02.2011 tarih ve 27850 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yükseköğretim Kurumlarında Döner Sermaye Gelirlerinden Yapılacak Ek Ödemenin Dağıtılmasında Uygulanacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“c) Bireysel net katkı puanı: İlgili döner sermaye birim/alt biriminde çalışan personel için, kapsamı 5 inci maddede açıklanan (A), (B), (C), (D) ve (E) puanlarından maddede belirtilen formüllere göre hesaplanan nihai toplam puanı,

1. Dağıtılacak miktar: İlgili ödeme dönemi için yönetim kurulunun, kanuni sınırlar dâhilinde yapılacak kesintilerden sonra dağıtımına karar verdiği miktarı,

2. Dönem ek ödeme katsayısı: İlgili dönemde tespit edilen ve 1 (bir) puanı ücrete dönüştürmek için kullanılan katsayıdır. İlgili ödeme döneminde dağıtımına karar verilendöner sermaye miktarının, ilgili ödeme döneminde birim bireysel net katkı puanları toplamına bölünmesi sonucu bulunan katsayıyı (Dağıtılabilecek Miktar/Birim Bireysel Net Katkı Puanları Toplamı),

ğ) Ek ödeme matrahı: Ek ödemeden yararlanacak personelin aylık (ek gösterge dâhil), yan ödeme, ödenek (geliştirme ödeneği hariç) ve her türlü tazminat (makam, temsil, görev ve yabancı dil tazminatı hariç) toplamını,

1. Gelir getirici faaliyet: Yapılan işlem sonucunda döner sermaye işletmesine gelir getiren faaliyetleri,

   
   

2. Kadro/görev unvan katsayısı: Ek ödemeden yararlanacak personelin kurum içindeki kadro veya görev unvanlarına göre Ek-1 sayılı cetvelde belirlenen ve ortalamalardan faydalanma oranını gösteren katsayıyı,”

“Genel İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinin (2), (4), (5) ve (7) nci fıkralarında:

“(2) Kanunun 58 inci maddesinin (c) fıkrası kapsamında bulunan birimlerde çalışan personel ile diğer birimlerde döner sermaye gelirlerinin elde edilmesine katkısı bulunan öğretim elemanları dışındaki personele bu Yönetmelik kapsamında hiçbir şekilde ek ödeme yapılamaz.

1. Yönetim kurullarınca, Kanunun 58 inci maddesi uyarınca belirlenen tavan ek ödeme oranlarını geçmemek üzere ek ödeme oranları belirlenir.

2. Yapılacak ödemelerde gelir gider dengesi gözetilerek, döner sermaye kaynakları uygun olduğu takdirde ek ödeme yapılır.

(7) Yapılacak ek ödemeye esas katkı oranlarının belirlenmesinde 5’inci maddede belirlenen; kurumsal katkı puanı (A puanı), bireysel gelir getirici faaliyet puanı (B puanı), eğitim-öğretim faaliyeti puanı (C puanı), bilimsel faaliyet puanı (D puanı) ve diğer faaliyetler puanı (E puanı) esas alınır. Kanunun 58/c inci maddesinin (c) fıkrası kapsamında bulunan birimlerde söz konusu puanların tamamı kullanılır. Anılan fıkra dışındaki birimlerde ise yönetim kurullarınca, yükseköğretim kurumunun yapısı ve mali durumu göz önünde bulundurularak bir veya birden fazlasının kullanılmasına karar verilmek suretiyle belirleme yapılır.”

Yönetmelik'in “Dağıtım Esasları” başlığını taşıyan 5’inci maddesinin 13’üncü fıkrasında;

“Ziraat ve veteriner fakülteleri, sivil havacılık yüksekokulu ve bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları ile sürekli eğitim merkezleri, açıköğretim hizmeti veren yükseköğretim kurumları ile düzenli döner sermaye geliri olan yükseköğretim kurumlarında döner sermaye gelirlerine katkısı bulunan öğretim elemanlarına yapılacak ek ödemede, (A), (B), (C), (D) ve (E) puanlarından biri veya birden fazlası kurumun yapısı ve mali durumu göz önünde bulundurularak kullanılabilir” denilmektedir.

Söz konusu Yönetmelik hükümlerine göre; döner sermayelerden yapılacak ek ödemeye esas katkı oranlarının hesabında beş ayrı puan türü bulunmakta olup; kurumun yapısı ve mali durumu göz önünde bulundurularak bir veya birden fazlasının kullanılmasına karar verilebilir.

58/d kapsamındaki birimlerde ek ödeme dağıtımı öğretim elemanları dışındaki idari personele yapılamadığı gibi gelire katkısı bulunmayan öğretim elemanlarına da yapılamayacaktır. Bu nedenle 2547 sayılı Kanun’un 58/d maddesi kapsamında bulunan döner sermaye birimlerinde elde edilen gelirlerin dağıtımında yalnızca (B=B1+B2) bireysel gelir getirici faaliyet puanı kullanılabilecektir.

Yönetmelik'in “Dağıtım Esasları” başlığını taşıyan 5’inci maddesine göre “B puanı” bireysel gelir getirici faaliyetlerden alınan mesai içi ve mesai dışı puanların toplamından oluşmakta ve Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan Gelir Getirici Faaliyet Cetveline göre hesaplanmaktadır. Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan gelir getirici faaliyet cetvelinde bulunmayan faaliyet ve işlemlerin puanlarının belirlenmesinde ise Üniversite Yönetim Kurulları yetkilendirilmiştir.

Yükseköğretim Kurulu tarafından hazırlanan gelir getirici faaliyet cetveline bakıldığında, tamamen tıp ve diş hekimliği fakültelerinde yürütülen faaliyetlere yönelik işlemlerin yer aldığı ve 2547/58-d kapsamındaki döner sermaye birimlerinin yürüttüğü faaliyetlerin bulunmadığı görülmektedir. Üniversite Yönetim Kurulunca 2547/58-d kapsamındaki döner sermaye birimlerinin yürüttüğü faaliyet ve işlemlerin tanımlanarak bunlara ilişkin puanların belirlenmesi gerekmektedir. Böylece ilgili birimlerden yapılacak ek ödemenin dağıtılmasında objektif kriterler esas alınmış olacaktır. Ancak Üniversite Yönetim Kurulu tarafından bu faaliyetlerin tanımlanmadığı ve bunlar kapsamında yapılan işlemlere ilişkin puan belirlenmediği görülmüştür.

Bu birimlerde yürütülen pek çok farklı eğitim, kurs, proje vb. faaliyet kapsamında; ders verme, sınav gözetmenliği, sınav hazırlama, koordinatörlük, analiz, rapor okuma vb. işlemler bulunmaktadır. Üniversite Yönetim Kurulu tarafından, her bir işlemin tanımlanarak niteliğine uygun (saat başına veya işlem başına gibi) puanlamanın yapılması, ilgili birimden yapılacak aylık ek ödemenin dağıtımında öğretim elemanlarının yaptığı katkının o aydaki (B=B1+B2) bireysel gelir getirici faaliyet puanlarının toplamına göre belirlenmesi ve buna göre ek ödeme yapılması gerekmektedir. Söz konusu ödemelerin objektif kriterlere göre yapılabilmesi için Üniversite Yönetim Kurulunca faaliyet tanımı ve puan belirleme konularının karara bağlanması

gerekmekte olup, ancak bu durumda bireysel net katkı puanı Yükseköğretim Kurulunun belirlediği kadro unvan katsayısı ile de çarpılabilecektir.

Yönetmelik'in ilgili maddelerinde verilen yetkiler çerçevesinde Üniversite Yönetim Kurulunca belirlenecek usul ve esaslarda; ek ödeme tavan ve taban katsayıları, mesai içi ve dışı çalışma saatleri, dağıtılacak miktar veya oran, 58/b kapsamında yapılacak kanuni kesintilerin oranları, yöneticilere yapılacak ek ödeme katsayıları, gelir getirici faaliyet cetvelinde olmayan faaliyetler ve puanlar gibi hususlar belirlenerek, döner sermaye işletmesinin 2547 sayılı Kanun’un 58/d maddesi kapsamındaki birimlerinden öğretim elemanlarına yapılacak ek ödeme dağıtımlarının sözkonusu düzenlemeler dikkate alınarak tespit edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Kurum cevabında özetle; Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü Performans Ek Ödemesi Usul ve Esasları 28/04/2022 tarihinde Üniversite Senatosu’nda görüşülüp kabul edildiği bildirilmiş ise de, bulguya konu edilen uygulama 2021 yılına ilişkin olup, 2021 yılı için yapılan uygulamanın mevzuata uymadığı değerlendirilmiştir.