İhale işlemlerinin mevzuata uygun yürütülmemesi nedeniyle taşınmazların piyasa fiyatının altında bedellerle Üniversite ile ilişkili Şirkete kiralandığı, Şirketin gelirinin tamamının söz konusu taşınmazların alt kiraya verilmesi ve işletilmesi suretiyle elde edilen gelirlerden oluştuğu ve bu suretle edinilen gelirin önemli bir kısmı ile İdarenin kamusal hizmetleri yürütülürken ihtiyaç duyulan harcamaların karşılandığı tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Bütçe ilkeleri” başlıklı 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde; tüm gelirler ve giderlerin gayri safi olarak bütçelerde gösterileceği, (n) bendinde ise kamu hizmetinin bütçelere konulacak ödeneklerle, mevzuatla belirlenmiş yöntem, ilke ve amaçlara uygun olarak gerçekleştirileceği hükümleri

bulunmaktadır. Anılan Kanun’un “Gelirin dayanakları” başlıklı 37’nci maddesinin ikinci fıkrasında; kamu idarelerinin bütçelerinde yer alan gelirlerin ilgili kanunlarında belirtilen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil edileceği düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca kamu idarelerinin gelir ve gider işlemleri, mevzuatta öngörülen usullere uygun olarak tesis edilmeli ve tamamı bütçelerinde gösterilmelidir.

Diğer taraftan Üniversitenin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde belirlenen bedele istinaden kiralanabilmekte ve elde edilen gelir bütçeye aktarılarak Üniversitenin faaliyetlerinde kullanılabilmektedir. Kiraya verilen taşınmazlarda kira bedeli, 2886 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesine göre belediye, ticaret odası, borsa gibi kuruluşlardan soruşturularak tespit edilen tahmin edilen bedel üzerinden Kanun’un 36’ncı maddesi hükmü uyarınca kapalı teklif usulü ile yapılan ihale sonucu belirlenmektedir. Bununla beraber Kanun’un devam eden maddelerinde sayılan istisnai durumlarda ihalelerde açık teklif, belli istekliler arasında kapalı teklif veya pazarlık usulünün kullanılmasına imkân tanınmıştır. Kapalı teklif usulü dışındaki ihale usullerinin, Kanun’da öngörülen istisnai durumların gerçekleşmesi halinde kullanılması gerekmektedir.

Yapılan denetimlerde; bulgu konusu olan taşınmazların kiralama işlemlerinde tahmin edilen bedelin yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine uygun olarak belirlenmediği; ihalenin 2886 sayılı Kanun’un Devlete ait taşınmazlara özgü istisnai bir düzenleme olan 51/g maddesine istinaden pazarlık usulü ile yapıldığı ve ihaleye sadece Üniversite ile ilişkili bir Şirketin davet edildiği görülmüştür. İhaleye esas tahmin edilen bedel mevzuata uygun belirlenmediği ve rekabet koşulları tesis edilmediğinden, kira bedeli piyasa koşullarını yansıtacak şekilde oluşamamıştır. Nitekim söz konusu taşınmazların Şirket tarafından gerçekleştirilen ve kısmi kullanım içeren alt kiralama bedellerinin, Üniversite ile Şirket arasında imzalanan kiralama sözleşmesine istinaden belirlenen kira bedellerinin üzerinde olduğu da anlaşılmıştır.

Kira bedelinin piyasa değerini yansıtacak şekilde belirlenmemesi, kira bedeli ile piyasa fiyatı arasındaki fark kadar gelirden Şirket lehine feragat edilmesi; diğer bir ifadeyle Şirkete kaynak aktarılması sonucunu doğurmaktadır.

Gelirinin hemen hemen tamamını, piyasa fiyatının altında kiraladığı Üniversite taşınmazlarını işletmek suretiyle elde eden şirket, bu gelirin önemli kısmını Üniversitenin faaliyetleri sırasında karşılamak zorunda olduğu giderlerini özel hukuk hükümleri çerçevesinde

finanse etmek amacıyla kullanmaktadır. Kamu hizmetinin bütçeden değil de Şirket tarafından ve kamu hizmetinin tabi olduğu mevzuat hükümlerine uyulmaksızın karşılanması yukarıda yer verilen bütçe ilkelerine de aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta pazarlık usulünün, hizmetin yerine getirilmesinde güvenlik ve kalite unsurları dikkate alınarak kullanıldığı ifade edilmişse de bulguda ayrıntılarına yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca pazarlık usulünün ancak ve ancak 51’inci madde öngörülen istisnai durumların gerçekleşmesi halinde kullanılması imkân dâhilindedir, bu kapsamda hizmetin yerine getirilmesinde güvenlik ve kalite unsurları 2886 sayılı Kanun’un 51/g maddesinin uygulamasına yönelik istisnai bir düzenleme içermediğinden yapılan açıklamalar bulgu konusu edilen taşınmazlar için geçerli değildir. Ayrıca Kamu İdaresince söz konusu Şirketin Üniversite taşınmazları üzerinde elde ettiği gelirin İdarenin kamusal hizmetlerinde kullanılmasına yönelik her hangi bir açıklama yapılmamıştır.

Sonuç olarak; bütçe ilkelerinin tesis edilmesini teminen taşınmazların kira bedelinin mevzuatta öngörülen şekilde belirlenmesi ve bu kapsamda elde edilebilecek gelirin tamamının bütçeye gelir kaydedilmesi, ayrıca kamu hizmeti kapsamında gerçekleşen tüm giderlerin idare bütçesinden ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılması gerekmektedir.