İdare tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılan mal alımlarına ilişkin yıllık harcamalar toplamının, bütçeye mal alımları için konulan ödeneğin %10’unu Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmadan aşıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde; bu Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerinde belirtilen parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu, Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmaksızın aşamayacağı ifade edilmiştir.

22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (ı) bendi” başlıklı 21’inci maddesinde; 4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (ı) bendi ile ilgili olarak, 31/12/2020 tarihli ve 31351 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ açıklamalarının dikkate alınacağı ifade edilmiştir.

31.12.2020 tarihli ve 31351 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ve 1.1.2021 tarihinde yürürlüğe giren 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci Maddesinin (I) Bendi Kapsamında Yapılacak Başvurulara İlişkin Tebliğ’in “Genel esaslar” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“…(3) Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ve 22 nci maddesinin (d) bendine göre ihtiyaçların temininde bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından, yıllık bütçelerine bu amaçla konulan toplam ödenek tutarı dikkate alınır. Mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine bu amaçla konan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı % 10 oranı hesaplanır.

1. Bütçe sahibi olan kamu idareleri tarafından % 10 oranının aşılıp aşılmadığı takip edilerek ödenek aktarılırken veya harcama yapılırken bu durum göz önünde bulundurulur.

2. İdarelerin bütçelerinde mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için öngörülen ödenek tutarının;

   1. Mal veya hizmet alımları için Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ile 22 nci maddesinin (d) bendinde yer alan parasal limitlerin toplamını,

   2. Yapım işlerinde ise 22 nci maddesinin (d) bendinde yer alan parasal limiti, geçmemesi halinde Kuruldan uygun görüş alınması şartı aranmaz.

3. İdarelerin bütçelerinde;

   1. Mal veya hizmet alımları için öngörülen ödenek tutarının % 10’unun, Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ve 22 nci maddesinin (d) bendinde yer alan parasal limitlerin toplamını geçmemesi halinde, anılan maddelerde belirtilen parasal limitlerin toplamı kadar olan harcamalar için,

   2. Yapım işleri için öngörülen ödenek tutarının % 10’unun, 22 nci maddenin (d) bendinde yer alan parasal limiti geçmemesi halinde bu parasal limite kadar olan harcamalar için,

Kuruldan uygun görüş alma şartı aranmaz. (a) ve (b) bentlerinde belirtilen haller dışında Kuruldan uygun görüş alınması zorunludur.” denilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, idarelerin 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ile 22’nci maddesinin (d) bendi kapsamında yapacakları alımlara ilişkin bir sınır bulunduğu, parasal limitlerin tespitinde bütçeye konulan ödeneklerin toplam tutarının değil, ödenek hangi amaçla bütçeye konulmuş ise o amaç için konulmuş ödeneğin toplam tutarının dikkate alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Bu sınırın aşılacağının öngörülmesi halinde ise Kamu İhale Kurulundan önceden uygun görüş alınması gerekmektedir.

Mal alımlarına ilişkin Belediye tarafından 2023 yılı içerisinde toplam 4.494.000,00 TL ödenek ayrılmış, Pazarlık Usulü ve Doğrudan Temin ile toplam 1.829.184,12 TL tutarında mal alımı gerçekleştirilmiş olup, bu tutar bütçeden ayrılan ödeneğin %40,70’ine isabet etmektedir.

Görüldüğü üzere mal alımları için bütçeyle ayrılan ödeneğin %10’unun oldukça üzerinde bir oranda harcama yapılmış ve söz konusu durum için Kamu İhale Kurulundan herhangi bir izin alınmamıştır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, 4734 sayılı Kanun’un 21-f ve 22-d bentlerinde yer alan parasal limitler dâhilinde yapılacak harcamaların yıllık toplam tutarının, mevzuatta belirtilen sınırlar içerisinde kalıp kalmadığının düzenli olarak kontrolünün yapılması, gerekli durumlarda da Kamu İhale Kurumunun uygun görüşünün alınması gerekmektedir.

Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususun düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; parasal limitler dahilinde yapılan alımlarda mevzuatta yer alan sınırların aşılıp aşılmadığının düzenli olarak kontrolünün yapılması, aşılacağının anlaşıldığı durumlarda ise Kamu İhale Kurumundan uygun görüş alınarak hareket edilmesi gerekmektedir.