Manisa Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı mali tablolar ve eki belgelerinin incelenmesinde; tapuda kayıtlı taşınmazların “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğe” uygun olarak, kayıtlarının yapıldığı, ancak taşınmaz kayıt sistemi ile muhasebe kayıtlarındaki değerler arasındaki tutarlılığın sağlanamadığı görülmüştür.

Kamu kurum ve kuruluşlarının mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esaslar, 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 13.09.2006 tarih ve 2006/10970 sayılı “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” ile düzenlenmiştir.

Anılan Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde “Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumlulukları” düzenlenmiş; 7’nci maddesinde ise, taşınmazların kayıt şekli açıklanmıştır.

7’nci maddede; “Kamu idareleri;

1. Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 2’deki ‘Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu’nda,

2. (Değişik: 3/6/2014-2014/6455 K.) Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan ve Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan sadece ekonomik olarak değerlendirmeye konu olanlar ile kamusal ihtiyaçlarda kullanılanların kaydını Ek 3’teki Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu’nda,

3. Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 4’teki ‘Orta Malları Formu’nda,

   
   

   ç) Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5’teki ‘Genel Hizmet Alanları Formu’nda,

4. Tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda” yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutarlar.

1. Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur.

2. İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet, yüzölçüm ve değer toplamları belirtilir.

…”

Düzenlemesi yer almaktadır.

Manisa Büyükşehir Belediyesinde, 31.12.2018 tarihine kadar anılan Yönetmelik hükmü gereği olan formları hazırlamış, 2959 taşınmaz 557.204.534,49 TL tutarla kayıt altına alınmıştır.

Belediyenin 2018 yılsonu bilançosundaki taşınmazların değeri, aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere toplam 1.809.893.561,89-TL’dir. Bu durumda taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasında 1.252.689.027,40 TL fark oluşmaktadır. Önceki yıl kayıtlarında da benzer şekilde fark tespit edilmiş; bunun üzerine kurum, kayıtlar arasındaki tutarlılığı sağlamak üzere komisyon çalışması başlatmıştır. Ancak bu çalışmalara rağmen, Emlak İstimlâk Daire Başkanlığındaki taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasındaki değer farkı ortadan kaldırılamadığı bildirilmiştir.

Yukarıda açıklandığı üzere, Manisa Büyükşehir Belediyesinin anılan Yönetmelik hükümlerine uygun olarak, tapuda kayıtlı taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerini 31.12.2018 tarihine kadar tamamlamıştır. Ancak, kayıtlar arasındaki farklılığın ortadan kaldırılması, taşınmazlara ilişkin gerçek durumun muhasebe kayıtlarına yansıtılması için tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlar olup olamadığına ilişkin tespit yapılması ve önceki yıllarda muhasebe

kayıtlarına girmiş olan taşınmazların belirlenip, muhasebe kayıtlarında mükerrerliğin önlenmesi uygun olacaktır.

Tablo 7: 31.12.2018 tarihli Bilançoda Yer Alan Taşınmazlar

Kamu idaresi cevabında; Aynen, “6360 sayılı Kanun ile birlikte idaremiz, 30 Mart 2014 tarihinde yapılan Mahalli İdareler Seçimleri sonrasında, Büyükşehir Belediyesine dönüştürülmüştür. Bu kapsamda; Valilik Makamında kurulmuş olan Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu tarafından, devre konu personel, taşınır, taşınmaz, alacak ve borçların paylaşımları gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda: Tüzel kişiliği kaldırılan İl Özel idareleri, Belde Belediyeleri ile ilçe Belediyelerinin devre konu taşınmazları da ilgisine göre Büyükşehir Belediyesine (MASKİ Dâhil) paylaşımı, Komisyon Kararı ile gerçekleştirilmiştir. 30 Mart 2014 tarihinden önce Manisa Belediyesinin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu tarafından Manisa Büyükşehir Belediyesi, Manisa Su ve Kanalizasyon İdaresi (MASKİ) Genel Müdürlüğü, Yunusemre Belediyesi ve Şehzadeler Belediyesine paylaşımları gerçekleştirilmiştir.

Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyon Karan sonrasında, Büyükşehir Belediyemize bağlı Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığı tarafından, devre konu taşınmazların tespitlerine yönelik olarak ilgili kurumlar ve Tapu Müdürlükleri ile iş ve işlemleri 31.12.2016 tarihinde tamamlanmıştır.

Yapılan çalışmalar doğrultusunda, taşınmaz kayıtlarının, genel hizmet alanlarındaki taşınmazların tutarları, Emlak ve İstimlak Dairesi Başkanlığı tarafından iz bedeliyle takip edilirken, Belediye bilançosunda maliyet bedelleri üzerinden takibi yapılmıştır.

Bu konuyla ilgili olarak uyumsuzluğun ana sebebi olan “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” hükümleri ile “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği” hükümlerinin, uygulama birliği sağlanabilmesi adına gerekli yeni yasal düzenlemelerin yapılmasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Yukarıdaki bilgi ve açıklamalar kapsamında, tespitleriniz ve önerileriniz doğrultusunda; taşınmazlara ilişkin gerçek durumun muhasebe kayıtlarına yansıtılması için, tapuda kayıtlı olmayan taşınmazların önceki yıllarda muhasebe kayıtlarına girilmiş mükerrer kayıtların tespit edilmesi çalışmalarına devam edilmesi hususunda gerekli hassasiyet gösterilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Denetlenen kurum tarafından bulgumuzda tespit ettiğimiz hususlar benimsenmiş, önerilerimiz doğrultusunda, taşınmazlar kayıtlarındaki farklılıkların düzeltilmesi ve muhasebe kayıtlarına yansıtılması için çalışmalar yapılmıştır. Bu çerçevede, tapuda kayıtlı taşınmazların “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğe” uygun olarak kayıt edilme işlemi 31.12.2018 itibariyle tamamlanmıştır.

Ancak genel hizmet alanlarındaki taşınmazların tutarlarının, “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğe” uygun olarak iz bedeliyle takip edilirken, Belediye bilançosunda maliyet bedelleri üzerinden kaydedilmesi nedeniyle, taşınmaz kayıt sistemi ile muhasebe kayıtlarındaki değerler arasındaki tutarlılık sağlanamamıştır. Bu durum, taşınmazların gerçek durumunun Kurum bilançosunda yer alan 250 Arazi ve Arsalar Hesabı,

251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesabına doğru bir şekilde yansıtılamamasına yol açmaktadır.

Taşınmaz kayıtları ile muhasebe kayıtları arasında farklılıkların düzeltilebilmesi için taşınmaz bedellerine ilişkin “Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik” ile “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği” hükümlerinin uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Anılan yönetmelik hükümlerindeki uyumsuzluğun giderilmesi için ilgili kurumlara konunun iletilmesi uygun olacaktır.