Büyükşehir Belediyesi ile dernek ve vakıflarla yapılan protokole istinaden Belediyenin üstlendiği yükümlülüklerin 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine uygun olmadığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Diğer hükümler” başlıklı 28’inci maddesinde, “Belediye Kanunu ve diğer ilgili Kanunların bu kanuna aykırı olmayan hükümleri ilgisine göre büyükşehir ve ilçe belediyeleri hakkında da uygulanır.” denilmiş ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer kuruluşlarla ilişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde, “Belediye, belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda;

1. Mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına ait yapım, bakım, onarım ve taşıma işlerini bedelli veya bedelsiz üstlenebilir veya bu kuruluşlar ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir ve bu amaçla gerekli kaynak aktarımında bulunabilir. Bu takdirde iş, işin yapımını üstlenen kuruluşun tâbi olduğu mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılır.

2. Mahallî idareler ile merkezî idareye ait aslî görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla gerekli aynî ihtiyaçları karşılayabilir, geçici olarak araç ve personel temin edebilir.

3. (Değişik: 12/11/2012-6360/19 md.) Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebilir. Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.

4. Kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilir veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilir. Bu taşınmazlar aynı kuruluşlara kiraya da verilebilir. Bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işlemi iptal edilir. Tahsis süresi sonunda, aynı esaslara göre yeniden tahsis mümkündür.”

düzenlemesi yer almaktadır. Bu düzenlemeye göre Belediyenin dernek ve vakıflarla işbirliği protokolü yapabilmesi için; 1- Belediye meclisi kararı olması, 2- Yapılacak anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konu olması, 3- Kamu yararına çalışan dernekler ile Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar olması, 4- Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınmış olması gerekir.

14.01.2019 gün ve 2019/18 sayılı Meclis kararı ile ... Derneği ve ... Federasyonu işbirliği protokolü için yetki verilmiş, bu yetkiye istinaden 31.01.2019 tarihinde işbirliği protokolü imzalanmış, imzalanan protokol 01.02.2019 gün ve 32463971-299-E.2599 sayı ile Valilik tarafından onaylanmıştır. Protokolün 5’inci maddesine göre; Büyükşehir Belediyesinin Mimarsinan Mahallesi Murat Caddesi No: 7/3-4 Kocasinan/Kayseri adresindeki taşınmazı ... Derneği’ne ve ... Federasyonu’na tahsis edeceği, gerçekleştirilecek proje ve faaliyetlere ilişkin Belediyenin bünyesinde faaliyet gösteren mesleki eğitim, beceri, sanat ve spor kursları ile sosyal tesis mekanlarından mahallelerde tespit edilmiş engelliler, gaziler, şehit yakınları, ihtiyaç

sahibi kişiler ve muhtarları imkanlar dahilinde faydalandıracağı, muhtarlar arasındaki koordineyi sağlamak ve faaliyetlerde kullanılmak üzere bir adet dört kişilik araç tahsis edileceği belirtilmiştir. Federasyonun yükümlülükleri ise, Büyükşehir Belediyesi ile muhtarlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, Büyükşehir Belediyesi tarafından mahallelere yönelik olarak yürütülen faaliyetler ve projeler konusunda ilgili mahalle muhtarlarını bilgilendirmek, vb. olarak belirlenmiştir.

5393 sayılı Kanun’un “Mahalle ve Yönetimi” başlıklı 9’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında, “Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve desteği sağlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini sağlamaya çalışır.” denilmektedir. Bu hüküm gereğince Belediyenin muhtarlıklara gerekli destekte bulunabileceği tabiidir. Sağlanacak ayni yardım ve destek mahalle ve muhtarlık bölgesiyle/beldeyle ilgili olmalıdır. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 14'üncü maddesinde Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanının belediye sınırlarını kapsadığı belirtildiğinden dolayı ayni yardım ve desteğin belediye ve mücavir alan sınırları içinde olması tabiidir.

Bu protokol ile Belediyenin kendine ait taşınmazı tahsis ettiği görülmektedir. Her mahalle muhtarının kendi mahallesini ilgilendiren sorunlarını gerek ilçe gerekse de Büyükşehir Belediyesinin ilgili birimlerine ilettiği dikkate alındığında, bu protokol ile verilen taşınmaz tahsisinin 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine aykırı olduğu açıktır. Gerçekte belediyenin görev ve sorumluluk alanına ilişkin ortak hizmet projesi de bulunmamaktadır.

09.01.2017 gün ve 31 sayılı Meclis kararı ile ... Derneği ile protokol yapılması için yetki verilmiş, bu yetkiye istinaden…2017 tarihinde işbirliği protokolü imzalanmış, protokol 01.02.2017 günü Valilik tarafından onaylanmıştır. Protokolün 6’ncı maddesinde, Büyükşehir Belediyesinin yükümlülükleri işbirliği kapsamında yürütülecek proje ve faaliyetlere bütçe imkanları ölçüsünde ayni yardımlarda bulunmak, ayni yardım yapılacak kişi ve ailelerin araştırma, tespitini yaparak yardımların ulaştırılmasını sağlamak, gerçekleştirilecek proje ve faaliyetlere ilişkin Belediyenin bünyesinde faaliyet gösteren mesleki eğitim, beceri, sanat ve spor kurslari, sosyal tesis ve mekanlarını imkanlar dahilinde faydalandırmak olarak belirtilmiş, Derneğin yükümlülükleri ise, işbirliği protokolü kapsamında yürütülecek faaliyetlerle ilgili belediye tarafından istenen bilgi, belge, tutanak ve evrakı zamanında mevzuata uygun olarak

hazırlayarak teslim etmek, ayni ve nakdi yardım yapılacak kişi ve ailelerin araştırma, tespit ve incelemesinde ve yardımların dağıtımında personel görevlendirerek yardımcı olmak, işbirliği protokolü kapsamında yürütülecek faaliyetlere imkanlar dahilinde ve ayni/nakdi destek vermek olarak belirtilmiştir. Protokolün 7’nci maddesine göre yeni bir meclis kararı alınıncaya kadar sözleşme devam edecektir. 24.01.2017 tarihinde Mimar Sinan Mahallesi Murat Caddesi No:71 Kocasinan/KAYSERİ adresindeki taşınmaz protokol süresince ve bedelsiz olarak tahsis edilmiştir. Taşınmazın süresiz olarak tahsis edildiği anlaşılmıştır. Taşınmazların belli bir süre ve geçici olarak kullandırılması mümkün ise de, bu şekilde tahsis edilmesi 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine aykırıdır.

10.03.2014 gün ve 194 sayılı Meclis kararı ile ... Derneği Kayseri Şube Başkanlığı ile protokol yapılması için yetki verilmiş, bu yetkiye istinaden 27.02.2014 tarihinde işbirliği protokolü imzalanmıştır. Söz konusu iki dernek kamu yararına çalışan dernek statüsündedir.

Protokolün 4’üncü maddesine göre Tacettin Veli Mahallesi Lalezade Caddesi No.3 Melikgazi/KAYSERİ adresindeki taşınmaz bedelsiz olarak tahsis edilecek ve taşınmazın elektrik, su ve doğalgaz giderleri Belediye tarafından karşılanacaktır. Protokolde süre belirtilmemiştir. 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) fıkrasına göre belediyeler kendilerine ait taşınmazları aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak sadece mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebilecek veya süresi yirmibeş yılı geçmemek üzere tahsis edebilecektir. Derneklere taşınmaz tahsisi mümkün değildir. Her ne kadar işbirliği protokolü kapsamında verildiği belirtilse de yapılan işlem taşınmaz tahsisidir. Taşınmazın böylece süresiz tahsis edildiği anlaşılmıştır. Taşınmazların belli bir süre ve geçici olarak kullandırılması mümkün ise de, bu şekilde sürekli tahsis edilmesi 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine aykırıdır.

Kamu idaresi cevabında, yapılan protokollerin ilgili maddeleri belirtilerek açıklama yapılmış, protokol gereği muhtarlar arasındaki koordineyi sağlamak ve faaliyetlerde kullanılmak üzere 07.08.2018 tarihinde teslim edilen aracın 07.02.2019 tarihinde iade edildiği, bahse konu üç dernek ile yapılan işbirliği protokollerinin amacı itibariyle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesi kapsamında belirtilen görevlerden olduğu ve protokollerin Kanun’un 75’inci maddesine uygun olarak yapıldığı ifade belirtilmiştir. Yukarıda belirtildiği üzere yapılan protokollere istinaden yapılan taşınmaz tahsisleri 5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine uygun düşmemektedir.

5393 sayılı Kanun’un 75’inci maddesine aykırı olarak verilen taşınmaz kullanımlarının iptali sağlanmalıdır.