Otopark Yönetmeliği gereğince otopark ihtiyacını kendi parselinden karşılamayan yapılara ilişkin olarak tahsil edilmesi gereken otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığı görülmüştür.

24.12.2020 tarihli ve 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 29'uncu maddesiyle 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7'inci maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendindeki "otopark" ibaresi madde metninden çıkarılarak, bende "ilişkin hizmetleri yapmak" ibaresinden sonra gelmek üzere, "; bölge otoparkı, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek" ibaresi eklenirken; aynı Kanun'un 31'inci maddesiyle ise 5216 sayılı Kanunun 27'inci maddesinin sekizinci fıkrası, "İmar mevzuatı uyarınca belediyelerin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler beş yıllık imar programına göre hazırlanan kamulaştırma projesi karşılığında bölge otoparkı için arsa alımları ile inşasında kullanılır. Bu gelirler bu fıkrada belirtilen amaç dışında kullanılamaz." <span>şeklinde değiştirilmiştir.</span>

Böylece, 5216 sayılı Kanun’da yukarıda belirtilen değişikliklerden önce, imar mevzuatı uyarınca ilçe belediyelerinin otoparkla ilgili olarak elde ettikleri gelirler tahsil tarihinden itibaren kırk beş gün içinde büyükşehir belediyelerine aktarılır ve büyükşehir belediyeleri bu gelirleri otopark tesisi için gerekli arsa alımları ile bölge ve genel otoparkların inşasında kullanırlarken; değişiklik ile büyükşehir ilçe belediyelerine bölge otoparkı yapma görevi verilmiş ve bu görevin yerine getirilebilmesini sağlamak amacıyla imar mevzuatı uyarınca büyükşehir ilçe belediyelerinin elde ettikleri otopark gelirlerini, büyükşehir belediyelerine aktarmak yerine bölge otoparkı için gerekli arsa alımları ile inşasında kullanmaları öngörülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun 37 ve 44’üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan Otopark Yönetmeliği’nin “Yapı ruhsatı ve kullanma izinlerinin verilmesi” başlıklı 10’uncu maddesinin birinci fıkrasında, yapılacak yapılara bu Yönetmelik’te belirtilen esaslara göre otopark yerleri ayrılmadıkça yapı ruhsatı, bu otoparklar inşa edilip hazır hale getirilmedikçe de yapı kullanma izni verilemeyeceği kuralına yer verilmiştir. Yönetmelik'in "Otopark bedelinin tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinin üçüncü fıkrasında, otopark bedellerinin tahakkuk ve tahsil esaslarının bu Yönetmelik hükümleri dikkate alınarak ilgili idareler tarafından belirleneceği; dördüncü fıkrasında, otopark bedellerinin kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılacağı ve bu hesapta toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranının uygulanacağı; yedinci fıkrasında, otopark bedeli alınan parsellerin otopark ihtiyacının ilgili idarece karşılanmasının zorunlu olduğu ve idarelerce bedel alınmış olan parseller için bölge otoparklarının ruhsat tarihinden itibaren en geç 5 yıl içinde tamamlanmak zorunda olduğu belirtilmiştir. Aynı Yönetmelik’in “Otopark hesabından yapılacak harcamalar” başlıklı 13’üncü maddesinin ikinci fıkrasında ise otopark hesabında toplanan meblağın bölge ve genel otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılamayacağı hükmüne yer verilmiştir

Bu düzenlemelere göre, otopark bedellerinin kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılması, bu hesapta toplanan meblağa mevzuatın öngördüğü faiz oranının uygulanması, bedel alınan parseller için bölge otoparklarının ruhsat tarihinden itibaren beş yıl içinde tamamlanması ve hesaptaki meblağın otopark tesisi dışında başka bir amaçla kullanılmaması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde; İdare tarafından yapı ruhsatı verilirken otopark ihtiyacını kendi parselinden karşılamayan yapılara ilişkin olarak tahsil edilecek bedeller için otopark hesabı açılmadığı, ilçe belediyesi tarafından tahsil edilmesi gereken otopark bedellerinin hâlihazırda doğrudan Büyükşehir Belediyesi tarafından tahsil edildiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında, 22.2.2018 tarihli ve 30340 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Otopark Yönetmeliği'nin 6'ncı maddesinin 9'uncu fıkrası gereğince; otopark gelirlerinin İzmir Büyükşehir Belediyesi ile ortak kullanılan (B.B.Y.S) sistemi ile otopark takibinin, tahsilatlarının yapıldığını ve bedellerinin İzmir Büyükşehir Belediyesi otopark hesabına yatırıldığını belirtmektedir.

Ancak, kamu idaresinin dayanak olarak gösterdiği mevzuattan daha sonra yürürlüğe giren 24.12.2020 tarihli ve 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 29'uncu maddesiyle 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7'inci maddesinin ikinci fıkrasının (d) bendi ile aynı Kanun'un 31'inci maddesiyle büyükşehir ilçe belediyelerine bölge otoparkı yapma görevi verilmiş ve bu görevin yerine getirilebilmesini sağlamak amacıyla imar mevzuatı uyarınca büyükşehir ilçe belediyelerinin elde ettikleri otopark gelirlerini, büyükşehir belediyelerine aktarmak yerine bölge otoparkı için gerekli arsa alımları ile inşasında kullanmaları öngörülmüştür. Ayrıca, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 37 ve 44’üncü maddelerine dayanılarak hazırlanan Otopark Yönetmeliği’nin "Otopark bedelinin tahakkuk ve tahsili” başlıklı 12’nci maddesinin dördüncü fıkrasında, otopark bedellerinin kamu bankalarından herhangi birinde açılacak otopark hesabına yatırılacağı ve bu hesapta toplanan meblağa yasaların öngördüğü faiz oranının uygulanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak, 5216 sayılı Kanun ve imar mevzuatının büyükşehir ilçe belediyelerine verdiği bölge otoparkı yapma görevinin yerine getirilmesi ve otopark sorununun çözümü amacıyla kullanılabilecek gelirlerde kayıplara neden olunmaması amacıyla otopark gelirlerinin takibinin, tahakkukunun ve tahsilatının yapılması gerekmektedir.