Taşınırların yönetimine ilişkin mevzuata aykırı uygulamaların bulunduğu görülmüştür.

1. Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli ile Bilanço’nun Uyumlu Olmaması

   Belediyenin 2023 yılı İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli'nde yer alan taşınırlara ilişkin tutarlar ile bilançoda yer alan taşınır hesaplarının tutarlarının uyumlu olmadığı görülmüştür.

   Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun taşınır işlemlerine ilişkin hükümlerine dayanılarak çıkarılan 18.01.2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınır Mal Yönetmeliği uyarınca taşınır kayıtlarını tutmak ve mali yıl sonunda Taşınır Yönetim Hesabını düzenlemekle yükümlü kılınmışlardır.

   Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Taşınır giriş ve çıkış işlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi” başlıklı 30’uncu maddesinde; taşınır kayıt yetkilileri tarafından, kamu idarelerinin muhasebe kayıtlarında ilgili stok ve maddi duran varlık hesaplarında izlenen taşınırlardan, satın alma suretiyle edinilenlerin giriş işlemleri ile değer artırıcı harcamalar için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin bir nüshasının ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe birimine gönderileceği, diğer şekillerde edinilen taşınırların girişleri ve maddi duran varlık hesaplarında izlenen taşınırların çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin birer nüshasının, düzenleme tarihini takip eden en geç on gün içinde ve her durumda malî yıl sona ermeden önce muhasebe birimine gönderilmesinin zorunlu olduğu, muhasebe yetkililerinin, taşınır giriş ve çıkış işlemlerine ilişkin olarak kendilerine gönderilen Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen tutarları II’nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili hesaplara kaydedeceği düzenlenmiştir.

   Söz konusu Yönetmelik’in “Taşınır mal yönetim hesabı” başlıklı 34'üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (c) bendinde; muhasebe yetkililerinin gönderilen taşınır yönetim hesabı cetvellerindeki kayıtları muhasebe kayıtlarıyla karşılaştırıp uygunluğunu onayladıktan sonra harcama yetkilisine geri göndereceği hükmüne yer verilmiştir.

   Aynı Yönetmelik'in “İdare taşınır mal yönetimi ayrıntılı hesap cetveli ile icmal cetveli” başlıklı 35'inci maddesinde; harcama birimi taşınır mal yönetim hesabı cetvellerinin öncelikle I inci düzey detay kodu itibarıyla ayrı ayrı birleştirilmek suretiyle İdare Taşınır Mal Yönetimi Ayrıntılı Hesap Cetveli, taşınır hesap grupları itibarıyla birleştirilmek suretiyle de İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli'nin hazırlanacağı belirtilmiştir.

   Aynı Yönetmelik’in “Muhasebe yetkililerinin taşınır hesabına ilişkin görev ve sorumlulukları” başlıklı 8’inci maddesinde ise; muhasebe yetkililerinin, harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan sonra, harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumlu oldukları ifade edilmiştir.

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, taşınır kayıt yetkililerince düzenlenecek Taşınır İşlem Fişlerinin muhasebe birimine gönderilmesi ve muhasebe birimince de taşınırın cinsine göre ilgili hesaplara kaydedilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Harcama birimleri taşınır mal yönetim hesabı cetvellerinin birleştirilmesi suretiyle hazırlanan İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli'nin mali tablolar ile uyumlu olması gerektiği açıktır.

   Ancak yapılan incelemede, Taşınır Kesin Hesap Cetvelinde yer alan devir tutarları ile taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının birbiri ile uyumlu olmadığı tespit edilmiştir. Aşağıdaki tabloda taşınır mal yönetim hesabı icmal cetveli ile bilanço arasındaki farklar gösterilmiştir.

   ‌Tablo 10: Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli ile Bilanço Arasındaki Farklar

   İlgili Hesap	Bilanço (TL)	Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli (TL)	Fark (TL)
   150-İlk Madde ve Malzeme	700.708,03	1.025.237,34	324.529,31
   253-Tesis, Makine ve Cihazlar	8.314.907,65	8.318.169,96	3.262,31
   254-Taşıtlar	8.328.085,83	8.313.393,83	14.692,00
   255-Demirbaşlar	1.763.865,91	1.585,284,71	178.581,20

   Kula Belediyesi 2023 yılı İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli incelendiğinde; 150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabının bakiye toplamının 1.025.237,34 TL, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabının bakiye toplamının 8.318.169,96 TL, 254 Taşıtlar Hesabının bakiye toplamının 8.313.393,83 TL, 255 Demirbaşlar Hesabının bakiye toplamının ise 1.585,284,71 TL olduğu görülmüştür.

   Belediye Bilançosu’nda ise; 150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabı 700.708,03 TL, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı 8.314.907,65 TL, 254 Taşıtlar Hesabı 8.328.085,83 TL ve 255 Demirbaşlar Hesabı 1.763.865,91 TL olarak görünmektedir.

   Denetim tespitleri sonrasında, Kamu İdaresi tarafından, gerekli kontrollerin yapılmaya başlandığı, çıkışı yapılmayan demirbaşların çıkışının gerçekleştirildiği ve Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli ile Bilanço’nun uyumlu olmasının sağlanacağı belirtilmiştir. Belediyece bulguda yer alan hususlarla ilgili gerekli çalışmaların yapılmaya başlandığı anlaşılmaktadır. Ancak 2024 yılında yapılan işlemlerin 2023 yılı mali tablolarına etkisi bulunmamaktadır.

   Yukarıda yer verilen Tablodan da görüleceği üzere, Belediye 2023 yılı İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli ile Bilanço karşılaştırıldığında; Bilanço’da 150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabı 324.529,31 TL eksik, 253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı 3.262,31 TL eksik, 254 Taşıtlar Hesabı 14.692,00 TL fazla ve 255 Demirbaşlar Hesabı 178.581,20 TL fazla olarak görünmektedir.

   Belediye harcama birimlerince fiili envanterleri yapılarak konsolide edilen 2023 Yılı Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli’nde kaydedilmiş olan tutarlar ile yukarıda belirtilen hesaplara ilişkin muhasebe kayıtları tutarlarının birbirini tutmaması sonucu Belediye mali tabloları ile Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetveli gerçek durumu yansıtmamaktadır.

2. Taşınır Ambarlarının Kurulmaması

Belediye tarafından Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine tamamıyla uyulmadığı görülmüştür.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nde kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi, merkez ve taşrada taşınır yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesi ve kamu idareleri arasında taşınırların bedelsiz devri ile tahsisine ilişkin esas ve usuller hüküm altına alınmıştır.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinin (değişik: 14/3/2016-2016/8646 K.) birinci fıkrasının (a) bendinde, “bu Yönetmeliğin uygulanmasında; ambar, kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yer” olarak tarif edilmiştir.

Yönetmelik’in “Taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri” başlıklı 6’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasının (a) bendinde, harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek, taşınır kayıt yetkililerinin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.

Yapılan incelemede, Belediyede taşınır ambarının olmadığı tespit edilmiştir.

Belediyenin Taşınır Mal Yönetmeliği’nde belirtilen esas ve usulleri yerine getirerek, taşınır ambarını kurması gerekmektedir. Taşınır mal yönetiminin mevzuatına uygun yürütülmesi İdarenin taşınır kontrol süreçlerini etkin yönlendirmesi açısından önemlidir.

Sonuç olarak, tesis, makine ve cihazlar ile demirbaş niteliğine haiz bazı duran varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması ve taşınırların yönetiminde Taşınır Mal Yönetmeliği'nde yer alan esas ve usullere uyulması gerekmektedir.