İhale yapılmak suretiyle karşılanması gereken bazı mal ve hizmet alımlarının, doğrudan temin parasal sınırının altında kalacak şekilde parçalara bölünerek gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 5'inci maddesinde; ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması gerektiği, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu; 22'nci maddesinin (d) bendinde, 2022 yılında büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin 218.395,00 TL, diğer

idarelerin 72.752,00 TL’yi aşmayan ihtiyaçları için doğrudan temin usulüne başvurulabileceği belirtilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 22.5’inci maddesinde, Kanun'un 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle 22’nci maddenin (d) bendi kapsamında temininin 4734 sayılı Kanun'un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ifade edilmiş, bu yöndeki uygulamaların ilgililer açısından sorumluluk doğuracağı hususu da dikkat edilmesi gereken bir başka konu olarak vurgulanmıştır.

Doğrudan teminle yapılan alımların incelenmesi sırasında; aynı ihale içinde yer alabilecek nitelikteki ihtiyaçların, birbirine yakın tarihlerde parçalara bölünerek temin edildiği tespit edilmiştir. Bahsi geçen harcamalara ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Tablo 10:Doğrudan Teminle Yapılan Alımlar

Kamu idaresi cevabında, bahsi geçen doğrudan temin harcamalarında işin ivediliğinden dolayı 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (d) bendi uyarınca işlem tesis edildiği, söz konusu alımların sürekli bir uygulama olmayıp, mücbir sebep ve zorunlu hallerde gerçekleşmiş satın alma işlemleri olduğu ifade edilmektedir.

Her ne kadar İdare tarafından söz konusu alımların ivedilik, mücbir sebep ve zorunlu durum hallerinde doğrudan teminle karşılandığı ifade edilse de söz konusu durumlar için açık ihale usulü haricinde Kanun'da belirtilen diğer ihale usulerinin kullabilabileceği düşünülmektedir. Belirtilen nedenler, konusu bazı mal ve hizmet alımlarının doğrudan temin parasal sınırının altında kalacak şekilde parçalara bölünerek gerçekleştirilmesi olan bulgu konusu işler için geçerli bir sebep değildir.

Doğrudan temin yöntemine ilişkin düzenlemeler, sınır değerin altındaki günlük ihtiyaçların hızlı şekilde karşılanması ile ekonomik olarak karşılanması arasında denge kurmayı esas almaktadır. Bu nedenle, Kanun’da belirlenen sınır değerlerin üzerindeki ihtiyaçların yine Kanun’da düzenlenen ihale yöntemleriyle karşılanması kamu kaynaklarının etkili, verimli ve ekonomik kullanılması açısından önem arz etmektedir.