Üniversite tarafından 2022 yılı içerisinde alımı gerçekleştirilen Kuru Gıda, Süt Ürünleri, Temizlik Malzemesi ve Teknik Hizmetler Malzemesi alımlarının ihale yapılmaksızın, kısımlara bölünerek doğrudan temin yoluyla gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde özetle; idarelerin, bu Kanun’a göre yapacağı ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemeyeceği açıklanmıştır.

Kanun’un “Görevlilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 60’ıncı maddesinde, Kanun’da belirtilen temel ilkelere aykırı olarak alım yapılmasına izin verenler ile alım yapanlar hakkında görevlilerin ceza sorumluluğu bulunduğu ifade edilmiştir.

Anılan Kanun’a göre çıkarılan Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel İlkeler” başlıklı 5’nci maddesinin üçüncü fıkrasında ise eşik değerlerin veya parasal limitlerin altında kalmak ya da bu Yönetmelik’te yer alan diğer hükümlerin uygulanmasından kaçınmak amacıyla mal alımlarının kısımlara bölünemeyeceği düzenlemesine yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 Sayılı Kanunun 22’nci Maddesinin (d) Bendi Gereğince İhtiyaçların Temini” başlıklı 22.5’inci maddesine göre, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda 2022 yılı için 218.395,00 TL’yi aşacağı tespit edilen ihtiyaçların

temininde Kanun’un ilgili hükümlerine göre ihale yapılması gerekmektedir.

Ayrıca Tebliğ’in aynı maddesinde; 4734 sayılı Kanunun 19'uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanun’un 22'nci maddesinin (d) bendi için öngörülen 218.395,00 TL’lik sınırın altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle doğrudan temin yönetimi ile temin edilmesi, temel ilkelere aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gerektiği belirtilmektedir.

Üniversite tarafından doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımların denetlenmesi neticesinde, aşağıdaki tabloda gösterilen mal alımlarının ihale yapılmaksızın, 218.395,00 TL’lik sınırın altında kalacak şekilde kısımlara bölünerek aynı firmalardan doğrudan temin yoluyla gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

‌Tablo 5:Doğrudan Temin Yoluyla Gerçekleştirilen Alımlar

Kamu İdaresi cevabında kuru gıda ve temizlik malzemeleri alımları için açık ihale yapıldığını ancak istekli veya ekonomik avantajlı teklif çıkmaması nedeniyle ihalelerin iptal

edildiği, önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması nedeniyle doğrudan temin yoluyla alımların yapıldığı belirtilmiştir. Hastane atölyesinde kullanılan malzemelerin önceden tespiti öngörülemediği için doğrudan temin ile alım yoluna gidildiği ifade edilmiştir.

4734 sayılı Kanun'un 21'nci maddesinin birinci fıkrasınının (a) bendinde, açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulü ile yapılan ihale sonucunda teklif çıkmaması durumunda pazarlık usulü ile ihale yapılabilceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca yukarıda anılan Tebliğ'de belirtildiği üzere 218.395,00 TL’yi aşacağı tespit edilen ihtiyaçların temininde, Kanun’un ilgili hükümlerine göre ihale yapılması gerekmektedir. Dolayısıyla İdare'nin belirttiği gibi açık ihale sonucunda teklif çıkmaması durumunda yapılması gereken, alımın kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirilmesi değil, pazarlık usulü ile ihale edilmesidir. Aynı gün, üç gün veya bir hafta arayla yapılan doğrudan teminler ile 218.395,00 TL’yi aşmayacak şekilde aynı ihtiyaçların giderilmesi parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal alımlarının kısımlara bölündüğünün delilidir.

İdare tarafından gerçekleştirilen tablodaki mal alımları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda ve Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde öngörülen temel ilkelere, Kamu İhale Genel Tebliği’nde düzenlenen doğrudan teminle ilgili hükümlere aykırılık teşkil etmekte olup açık ihale usulü ile karşılanması gereken ihtiyaçların parçalara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle alınmaması gerekmektedir.