Karar Künyesi
Maddi duran varlıklara ilişkin amortisman ayırma işlemlerinde, bir kısım duran varlık için amortisman ayrılmadığı, bir kısım duran varlık için ise kayıtlı değerinden daha fazla amortisman ayrıldığı görülmüştür.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 187’nci maddesinde; bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılması gerektiği belirtilmiştir.
Aynı Yönetmelik’in “Hesabın niteliği” başlıklı 202’nci ve “Hesabın işleyişi” başlıklı 203’üncü maddelerinde; 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabının maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesi için kullanılacağı, ayrılan amortisman tutarlarının muhasebeleştirilmesinde bu hesaba alacak 630 Giderler Hesabına borç kaydedileceği ifade edilmiştir.
04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nde ise; amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı açıklanmıştır.
Belediyenin 2023 yılı kesin mizanı incelendiğinde; bir kısım duran varlıklar için amortisman ayrılmadığı, bir kısmı için ise duran varlığın kayıtlı değerinden daha fazla amortisman kaydı bulunduğu tespit edilmiştir.
Bu kapsamda, amortismana tabi varlıklar için amortisman kayıtlarının hiç yapılmaması veya hatalı yapılması, 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı ile 630 Giderler Hesabının belediyenin dönem sonu mali tablolarında hatalı görünmesine yol açmaktadır.
Aşağıdaki tabloda hatalı amortisman ayırma işlemi yapılan bazı maddi duran varlıklar yer almaktadır.
Tablo 8: Hatalı Amortisman Ayrılan Maddi Duran Varlıklar
Hesap Kodu | Hesap Adı | Varlığın Toplam Değeri (TL) | Ayrılan Amortisman Değeri (TL) |
251 | Yollar | 11.343.851,00 | 17.823.604,72 |
251 | Su Kuyuları | 1.655.863,05 | 0,00 |
251 | Meydanlar | 0,00 | 201,78 |
251 | Umuma Ait Binalar | 497.900,88 | 0,00 |
252 | Diğer Binalar | 0,00 | 2.736.088,02 |
252 | Diğer | 20.460.869,50 | 0,00 |
252 | Kütüphaneler | 65.352,80 | 0,00 |
252 | İbadet Yerleri | 6.445.208,45 | 0,00 |
252 | Kültür ve eğlence Merkezleri | 6.255.605,30 | 0,00 |
252 | Diğer Binalar | 0,00 | 323.753,95 |
252 | Restoranlar Lokantalar | 561.663,04 | 0,00 |
252 | Fabrikalar | 1.510.439,79 | 0,00 |
252 | Beton, Kagir, Demir ve Çelik Binalar | 1.005.360,00 | 0,00 |
253 | Paketleme Makineleri | 220,00 | 440,00 |
253 | Ayırma Sınıflandırma Makinaları | 28.060,00 | 56.120,00 |
253 | Matbaacılıkta Kullanılan Makine ve Aletler | 1.290,01 | 2.580,00 |
253 | Beslenme, Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri | 129.438,77 | 152.433,65 |
253 | Ölçüm Tartım Çizim Cihazları | 3.068,00 | 0,00 |
253 | Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar | 40.022,04 | 51.942,04 |
253 | Araştırma Ve Üretim Amaçlı Cihazlar ve Aletler | 90.256,72 | 138.809,60 |
254 | Mopet ve Motosikletler | 53.000,01 | 84.400,00 |
Sonuç olarak, mali tabloların tam ve güvenilir bilgi sunması için, maddi duran varlıklara ilişkin olarak envanter çalışmalarının yapılması, amortismana tabi varlıklar için mevzuat hükümlerinin öngördüğü süre, yöntem ve oranlarda amortisman ayrılması gerekmektedir.