5 yıllık yapı ruhsat süreleri dolduktan sonra ya da oturum başlamasına rağmen diğer abonelik türlerine geçmeyen inşaat/şantiye abonelerinin, 1 yıllık abone olma süresine ilişkin işlem yapılmamış faturalarına, atık su bedeli yansıtılmadığı görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Ruhsat müddeti” başlıklı 29’uncu maddesinde;

“Yapıya başlama müddeti ruhsat tarihinden itibaren iki yıldır. Bu müddet zarfında yapıya başlanmadığı veya yapıya başlanıp da her ne sebeple olursa olsun, başlama müddetiyle birlikte beş yıl içinde bitirilmediği takdirde verilen ruhsat hükümsüz sayılır…”

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin “Yapı ruhsatına ilişkin genele hükümler” başlıklı 54’üncü maddesinde;

“(1)Kanun ve bu Yönetmelikle getirilen istisnalar dışında yapı ruhsatı alınmaksızın hiçbir yapının inşasına başlanamaz.

1. Ruhsat tarihinden itibaren 2 yıl içinde inşasına başlanmayan veya 5 yıllık ruhsat süresi içinde tamamlanmayan ve süresi içinde ruhsat yenilemesi yapılmayan yapılar, ruhsatsız yapı olarak değerlendirilir.

2. Ruhsat süresi içinde yapılan başvurularda ilgili idarelerin ruhsatı yeniledikleri tarihe bakılmaksızın ruhsat, ilk ruhsat alma tarihindeki plan ve mevzuat hükümleri kapsamında beş yıl uzatılarak yenilenir. Süreye ilişkin ruhsat yenileme en çok iki kere yapılır.”

MESKİ Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği’nin “Tarifeye dair hususlar” başlıklı 7’nci maddesinin 6’ncı fıkrasında;

“İnşaat halindeki binalara yapının tamamlamasına kadar inşaat/şantiye tarifesi uygulanır. Yapı kullanım izni olmadığı halde fiilen su kullanıldığının tespit edilmesi ve geçici abonelik tesis edilmemiş olması halinde, inşaat/şantiye tarifesine ek olarak atık su bedeli alınır. Bu tür binalarda fiilen oturduğu veya faaliyet gösterdiği tespit edilen gerçek veya tüzel kişilere ait oldukları abone grubuna göre abonelik tesis edilmesi için İdarece yazılı bildirimde bulunularak 15 günden az olmamak üzere bir süre 1 yıla kadar süre verilir. Verilen süre sonunda abonelik tesis edilmemesi halinde inşaat/şantiye suyu kesilebilir.”

“Abone grupları” başlıklı 9’uncu maddesinin 5’inci fıkrasında;

“İnşaat/Şantiye aboneleri: Yapı ruhsatı belgesine istinaden bina, ihata duvarı ve benzeri inşaatlar ile her türlü maden arama, çeşitli amaçlarla kazı yapma ve bunun gibi sebeplerle gerçek ya da tüzel kişilerin bu etkinliklerini sürdürmek için veya bu etkinliklerini sürdürmeyi sağlayacak kalıcı tesislerin yapılmasına imkân tanımak için kurdukları, faaliyetlerinin ve kalıcı tesislerinin tamamlanmasıyla varlığı sona erecek olan tesislerde su tüketen ve/veya atıksu üreten abonelerdir. Bunlara inşaat tarifesi uygulanır.”

“Geçici abone uygulaması” başlıklı 10’uncu maddesinin 2.1’inci fıkrasında;

“2.1. Geçici abone uygulaması:

2.1.112.10.2004 tarihinden önce inşaatı tamamlanan binalarda ikamet edenlerin talep etmesi durumunda; 12.10.2004 öncesine ait doğalgaz, telefon, elektrik sözleşmelerinden herhangi biri veya binanın 12.10.2004 tarihinden önce mevcut olduğunu gösteren belge ve kayıtların bulunması veya ilgili belediyesince onaylanmış Emlak Vergisi Beyannamesinin tasdikli, imzalı sureti veya ilgili belediyenin web servisinden alınan bina yapım tarihini ve rayiç bedelini gösterir belge

Yukarıda belirtilen belgelerden birinin sunulması ve binanın UAVT sisteminde kaydının olması durumunda Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 20/1maddesine istinaden sağlıklı içme ve kullanma suyuna ulaşmalarını teminen geçici olarak su ve kanalizasyon hizmetlerinden faydalandırılabilir.

2.1.2 12.10.2004 ile 26.07.2008 tarihine kadar yapı (inşaat) ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılara; yol, elektrik, telefon, kanalizasyon, doğalgaz gibi altyapı hizmetlerinin birinin veya bir kaçının götürüldüğünün belgelenmesi halinde, ilgili yönetmelikler doğrultusunda fenni gereklerin yerine getirilmiş olması ve ilgilisince başvurulması üzerine kullanma izni alınıncaya kadar ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su bağlanabilir”

2022 yılının Aralık ayında değişen “Geçici Abone Uygulaması” başlıklı 10’uncu maddesinin 2.1 fıkrasında;

“2.1. Geçici abone uygulaması:

1. 31.12.2021 tarihinden önce inşaatı tamamlanan binalarda ikamet edenlerin talep etmesi durumunda; 31.12.2021 öncesine ait yol, elektrik, telefon, kanalizasyon, doğalgaz gibi altyapı hizmetlerinin birinin veya bir kaçının götürüldüğünün belgelenmesi halinde, belediyesince onaylanmış Emlak Vergisi Beyannamesinin tasdikli, imzalı sureti veya ilgili belediyenin web servisinden alınan bina yapım tarihini ve rayiç bedelini gösterir belge ile binanın UAVT sisteminde kaydının olması durumunda Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 20/1maddesine istinaden sağlıklı içme ve kullanma suyuna ulaşmalarını teminen geçici olarak su ve kanalizasyon hizmetlerinden faydalandırılabilir.

2. 31.12.2021 ile 01.07.2022 tarihleri arası yapı (inşaat) ruhsatı alınmış ve buna göre yapılmış olup, kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapılara; yol, elektrik, telefon, kanalizasyon, doğalgaz gibi altyapı hizmetlerinin birinin veya bir kaçının götürüldüğünün belgelenmesi ve belediyesince onaylanmış Emlak Vergisi Beyannamesinin tasdikli, imzalı sureti

veya ilgili belediyenin web servisinden alınan bina yapım tarihini ve rayiç bedelini gösterir belge ile binanın UAVT sisteminde kaydının olması halinde ilgili yönetmelikler doğrultusunda fenni gereklerin yerine getirilmiş olması ve ilgilisince başvurulması üzerine kullanma izni alınıncaya kadar ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su bağlanabilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

İnşaat aboneliği, ilçe belediyeleri tarafından verilen yapı ruhsat belgesiyle, Kurum tarafından tesis edilmektedir. İmar Kanunu ve Yönetmeliği’nde yapı ruhsat belgesinin 5 yıllık olarak düzenlendiği, 2 yıl içerisinde inşaata başlanmaması veya 5 yıllık süre içerisinde inşaatın tamamlanmaması ya da ruhsatın 5 yıl süre ile yenilenmemesi durumlarında belgenin hükümsüz, yapılan yapının da ruhsatsız kabul edileceği ifade edilmiştir.

Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği’nin 10’uncu maddesi uyarınca inşaat şantiye aboneleri içinde yapı ruhsatı olduğu halde yapı kullanma izni alamayan ya da yol, elektrik, doğalgaz, telefon, kanalizasyon gibi altyapı hizmetlerinin birinden faydalandığını kanıtlamak şartıyla, ikamet edenlerin ya da ilgililerinin başvurusu ile geçici abonelik tesis edilebileceği, Yönetmelik’in 7’inci maddesi ile de geçici abone olamayan ve fiilen su kullanan abonelere idare tarafından 15 gün içinde bildirimde bulunularak 1 yıllık süre verileceği, 1 yılın sonunda abone olmayanların ise sularının kesilebileceği ve söz konusu abonelerden atık su bedeli alınacağı belirtilmiştir.

Uygulamada ise kurumun yaklaşık 4.500,00 inşaat abonesi bulunduğu, söz konusu aboneler içinde abonelik başlangıç tarihleri 1995, 1999, 2000, 2005 yılları olan abonelerin büyük bir kısmının 5 yıllık inşaat ruhsatı süresini doldurduğu halde Kurumun, ruhsat süreleri ile inşaat bitiş tarihlerini takip etmediği, yapı oturum belgesi olmadan binalarda oturumun başlamasına rağmen İdare tarafından 1 yıllık süre içerisinde abone olunması yönünde abonelere bildirimde bulunulmadığı gibi su faturalarına atık su bedeli tahakkuk ettirilmediği anlaşılmaktadır.

Kamu idaresi bulgu konusuna iştirak etmiş olup bulguda tespit edilen hususa riayet edileceği ifade edilmiştir.

Bu doğrultuda abone sayısının çokluğu ile abone başlangıç tarihinin eskiliği göz önünde bulundurulduğunda inşaat/şantiye abonelerinin kontrolü sağlanıp, bildirimler yapılarak atık su bedelleri tahsil edilmelidir.