Döner Sermaye İşletmesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile imzaladığı Protokole istinaden yürütülen projede, İşletmenin düzenlediği faturada yer alan ve beyan edilip ödenecek olan Katma Değer Vergisi (KDV)'nin muhasebe kayıtlarında eksik gösterildiği tespit edilmiştir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 10'uncu maddesinde vergiyi doğuran olayın ne zaman meydana geldiğine ilişkin hükümler bulunmakta olup buna göre;

-Mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde malın teslimi veya hizmetin yapılması,

-Malın tesliminden veya hizmetin yapılmasından önce fatura veya benzeri belgeler verilmesi hallerinde, bu belgelerde gösterilen miktarla sınırlı olmak üzere fatura veya benzeri belgelerin düzenlenmesi,

-Kısım kısım mal teslimi veya hizmet yapılması mutad olan veya bu hususlarda mutabık kalınan hallerde, her bir kısmın teslimi veya bir kısım hizmetin yapılması

Anında vergi doğmaktadır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile imzalanan hizmet alımına ilişkin Protokole istinaden, İşletme Müdürlüğü tarafından 12.12.2018 tarihinde 99703 no.lu fatura düzenlemiş, 617.000,00 TL tutarındaki hakediş için 111.060,00 TL KDV tahakkuk etmiş ve toplam fatura tutarı 728.060,00 TL olmuştur.

Fatura karşılığı alacak tutarı olan 728.060,00 TL 26.12.2018 tarihinde Bakanlıkça gönderilerek İşletmenin banka hesabına girmiştir

Muhasebe kaydının 26.12.2018 tarih ve 9612 no.lu muhasebe işlem fişi ile yapıldığı; 102 Banka Hesabına 728.060,00 TL borç kaydedildiği, bu tutarın sadece 346.474,00 TL’sinin 600 Gelirler Hesabı ile 800 Bütçe Gelirleri Hesabına alacak kaydıyla İşletmeye gelir kaydedildiği, geriye kalan tutarın 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabında iki kurum adına emanete alındığı, fatura düzenlenen tutara ait KDV yerine gelir kaydedilen tutarın KDV’si olan 62.365,32 TL’nin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına alacak kaydedildiği görülmüş olup düzenlenen faturaya ait KDV tutarının tamamının 391 Hesabına alınmayarak, ödenmesi gereken verginin eksik gösterildiği, dolayısıyla beyan edilmediği anlaşılmıştır.

2019 yılı Ocak ayında proje kapsamında Munzur Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesinden fatura karşılığı hizmet satın alınmıştır. Söz konusu satın alma işlemine ait muhasebeleştirme işlemlerinde gider hesapları kullanılmamış, bunun yerine daha önce ilgili işletme adına yukarıda yer verilen muhasebe işlem fişi ile 336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabında emanete alınmış olan 118.620,68 TL kapatılmıştır. KDV mükellefi olan bir başka kamu kurumu işletmesinden alınan hizmete ait bedelin KDV tutarı olan 18.094,68 TL ise 191 İndirilecek KDV Hesabına borç kaydedilerek, indirim konusu yapılacakken, Hesabın alacak tarafına kaydedilmiş, Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde ilgili Hesabın alacak tarafına yapılacak kayıtlara ilişkin hükümlerle örtüşmeyen bir işlem gerçekleştirilmiştir. Yani fatura mukabili karşı tarafa ödenen vergi, indirime konu edilmemiştir.

Diğer taraftan satın alınan hizmete ait olup indirim konusu yapılması gereken 18.094,68 TL, mezkûr Yönetmeliğe göre alacak karakterli olan ve İşletmece satılan mal ve hizmetlere ait KDV için kullanılan 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına da borç kaydedilmiştir.

Neticede; 2018 yılı Aralık ayına ait olup Ocak 2019’da beyan edilen Katma Değer Vergisi Beyannamesinde proje kapsamındaki iş için ödenmesi gereken faturaya dayalı 111.060,00 TL tutarında vergi borcu varken, bu tutar yukarıda açıklanan muhasebe kayıtları nedeniyle 44.270,64 TL’ye düşürülmüştür.

İşletmeler KDV mükellefi olup her ayın sonunda 191 ve 391 Hesaplarının kalanlarını karşılaştırarak ya KDV ödemekte ya da indirim konusu KDV daha fazla olduğunda devreden KDV hesabına alacağını kaydederek o ay için KDV ödeme yükümlülüğünden muaf tutulmaktadırlar. ODTÜ Döner Sermaye İşletmesi, hizmet satışına ait düzenlediği fatura tutarının katma değer vergisinin tamamını muhasebe kayıtlarında göstermeyerek vergiden kaçındığı gibi bir başka işletmeden satın aldığı hizmete ait Katma Değer Vergisini indirim konusu yapmayarak, düzenlemiş ve beyan etmiş olduğu beyannamelerin doğruluğunu etkilemiştir.

Vergi Usul Kanunu’nun kayıt nizamına ilişkin 219’uncu maddesinin “a” bendinde; “Muamelelerin, işin hacmine ve icabına uygun olarak muhasebenin intizam ve vuzuhunu bozmayacak bir zaman zarfında kaydedilmesi şarttır. Bu gibi kayıtların on günden fazla geciktirilmesi caiz değildir" hükmü yer almaktadır. Aynı Kanun’un 352’nci maddesinin 1 ila 6’ncı bentlerinde ise 219’uncu maddenin a bendinde belirtilen hükme aykırı hareket edilmesi halinde, 1’inci derece usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Sonuç olarak, İşletme tarafından düzenlenen 728.060,00 TL tutarındaki fatura ile ilgili düzeltme kayıtlarının

yapılması gerekmekte olup 2019 Mali Yılı İşletme Bilançosunda 391 Hesaplanan KDV ve 191 İndirilecek KDV Hesaplarındaki hatalı işlemlerden dolayı 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabında eksiklik bulunmaktadır.