Atık su arıtma tesislerinin bir kısmında elektrik enerjisine ilişkin teşvikten yararlanılması için gerekli çalışmalar tamamlanmamıştır.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun “Teşvik” başlıklı 29’uncu maddesinde; arıtma tesisi kuran, işleten ve yönetmeliklerde belirtilen yükümlülükleri yerine getiren kuruluşların arıtma tesislerinde kullandıkları elektrik enerjisi tarifesinin, sanayi tesislerinde kullanılan enerji tarifesinin yüzde ellisine kadar indirim uygulanabileceği; teşvik tedbirleri ile ilgili esasların yönetmelikle belirleneceği, bu Kanunda belirlenen cezalara neden olan fiilleri işleyen gerçek ve tüzelkişilerin, verilen süre içinde söz konusu yükümlülüklerini yerine getirmedikleri takdirde bu maddede yazılı teşvik tedbirlerinden yararlanamayacağı ve daha önce kendileri ile ilgili olarak uygulanmakta olan teşvik tedbirlerinin durdurulacağı ifade edilmiştir.

Söz konusu madde uyarınca 2011/2245 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli Atıksu Arıtma Tesislerinde Kullanılan Elektrik Enerjisi Giderlerinin Bir Kısmının Geri Ödenmesine İlişkin Karar ile atık su arıtma tesislerinde kullanılan ve ödemesi yapılan bir önceki yıla ait elektrik enerjisi giderlerinin yüzde elli oranında geri ödeneceği kararlaştırılmıştır. Diğer yandan, atık su arıtma tesislerinde kullanılan elektrik enerjisi giderlerinin bir kısmının geri ödenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi amacıyla, Atıksu Arıtma Tesisi Enerji Teşviki Yönetmeliği 11.11.2023 tarih ve 32336 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yönetmelik’in “Ödenek ve ödemenin yapılacağı kurum, kuruluş ve işletmeler” başlıklı 4’üncü maddesinde; Atıksu arıtma tesislerinde kullanılan elektrik enerjisi gideri, Bakanlık bütçesine bu amaç için konulacak ödenekten ilgili atıksu altyapı tesisi yönetimleri ile atıksu altyapı tesisi yönetimi olarak tanımlanmamış ancak ileri arıtma teknikleriyle arıttıkları arıtılmış atıksularını yeniden kullanan/kullandıran tesislere, 2872 sayılı Kanunun 29 uncu maddesi uyarınca Cumhurbaşkanınca belirlenecek geri ödeme oranında geri ödeneceği belirtilmiştir. Aynı Yönetmelik’in “Geri ödeme belgesinin verilmesi” başlıklı 5’inci maddesinde; verilen geri ödeme belgelerinin 5 yıl geçerli olduğu ve belgenin alınabilmesi için tesisin taşıma gereken şartlar ayrıntılı bir biçimde düzenlenmiştir.

Adı geçen yeni yönetmelik düzenlemesi ile birlikte atıksu arıtma tesisinde arıtılan atıksuyun yeniden kullanım oranına (%10 ve üzeri) göre elektrik enerjisi giderlerinin %100'e kadar geri ödenebilmesi imkânı oluşmuştur.

Atık su arıtma tesislerinde kullanılan ve bir önceki yıl ödemesi yapılan elektrik enerjisi giderlerinin geri ödenmesine ilişkin teşvikten yararlanılabilmesi için Yönetmelikte belirtilen başvuru ve yararlanma koşullarının yerine getirilerek, geri ödeme belgesi almamış arıtma tesisleri için de adı geçen belgenin alınması ve Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği ve Su

Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile mezkur Yönetmeliklere dayanılarak yürürlüğe konulan düzenlemelerin yerine getirilmiş olması gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 14 adet atık su arıtma tesisi için elektrik enerjisi teşvikinden yararlanıldığı kalan 43 adet atık su arıtma tesisi için geri ödeme belgelerinin ise alınmadığı görülmüştür. Geri ödeme belgesi alınmamış olan 43 adet atıksu arıtma tesislerinin 2022 ve 2023 yılları enerji giderleri toplamı sırasıyla 21.736.869 TL ve 28.257.785 TL olmuştur. Bahse konu teşvik desteğinden yararlanılamaması nedeniyle Kurumun alacağı teşvik desteği oranına göre belirlenecek seviyede gelir kaybına uğradı görülmektedir.

Kamu İdaresi cevabında, İdare tarafından işletilmekte olan 43 adet atıksu arıtma tesisinden 14 adedinde 2872 sayılı Çevre Kanunu kapsamında tanınan elektrik enerjisi teşviğinden halihazırda yararlanıldığı, diğer tesisler için de teşvikten yararlanılması için gerekli yatırımların Kurum bütçe imkanları dahilinde yapılarak çevre izinlerinin alınması akabinde geri ödeme başvurularının yapılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç itibariyle, geri ödeme belgesi almamış atıksu arıtma tesisleri için de mevzuat kapsamında yer verilen yükümlülüklerin yerine getirilip başvuru için gerekli iş ve işlemlerin tamamlanarak geri ödeme belgelerinin alınması ve söz konusu atık su arıtma tesisleri için elektrik enerjisi teşvikinden yararlanılmasının Kurum menfaatine olacağı değerlendirilmektedir.