5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 75’inci maddesinin birinci fıkrasında;

“Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında haklarında uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran işverenlerce;

1. 2017 yılının aynı ayına ilişkin Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı Bakanlar Kurulunca belirlenen tutar ve altında bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısını geçmemek üzere, 2018 yılında cari aya ilişkin verilen aylık prim ve hizmet belgelerinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2. 2018 yılı içinde ilk defa bu Kanun kapsamına alınan işyerlerinden bildirilen sigortalılara ilişkin toplam prim ödeme gün sayısının,

2018 yılı Ocak ila Eylül ayları/dönemleri için Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar ile çarpımı sonucu bulunacak tutar, bu işverenlerin Kuruma ödeyecekleri sigorta primlerinden mahsup edilir ve bu tutar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanır. Ancak (a) bendinin uygulanmasında Bakanlar Kurulunca belirlenecek prime esas günlük kazancı 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümleri uyarınca toplu iş sözleşmesi uygulanan özel sektör işverenlerine ait işyerleri için ayrıca tespit edilebilir.” denilmektedir.

Mezkûr maddenin dokuzuncu fıkrasında ise, “4734 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b), (c) ve (d) bentlerinde sayılan idareler tarafından ilgili mevzuatı uyarınca yapılan ve sözleşmesinde fiyat farkı ödeneceği öngörülen hizmet alımlarında, ihale dokümanında personel sayısının belirlendiği ve haftalık çalışma saatinin tamamının idarede kullanılmasının öngörüldüğü işçilikler için birinci fıkra uyarınca İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak tutarlar bu idarelerce işverenlerin hak edişinden kesilir.” hükümleri yer almaktadır.

Konu ile ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığınca yayımlanan 20.06.2018 tarihli ve 2018-20 No.lu Genelge’nin “İhale Makamlarınca Destekten Yararlanan İşverenlerin Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı 6.4’üncü maddesinde,

“Asgari ücret desteğine ilişkin olarak daha önce yayımlanan genelgelerde hakedişten kesilen tutarlar veya emanete alınan tutarların, “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından görüntülenerek destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılması, emanete alınan tutarların yararlanılan asgari ücret destek tutarlarından fazla olması halinde bu tutarların idarelerce işverenlerin varsa borçlarına mahsup edileceği, borcunun bulunmadığının anlaşılması durumunda ise işverenlere iade edileceği açıklanmış bulunmaktadır.

Diğer taraftan, 2018 yılı Ocak, Şubat, Mart ve Nisan aylarındaki sigorta primlerini destek uygulanmaksızın tam olarak ödeyen işverenlerin, yararlanmaları gereken destek tutarları emanet hesaplarına alacak olarak kaydedileceğinden, bu tutarların işverenlere iadesi veya ihale makamlarına aktarılmasının istenilmesi hususunda ihale makamlarından alınacak olan yazılara istinaden gerekli mahsup veya iade işlemi yapılabilecektir.” denilmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde İdare tarafından hakedişten kesilen

asgari ücret destek tutarı, kesinleşinceye kadar 5510 sayılı Kanun’un 75’ inci maddesi uyarınca yapılan kesintiler 333-Emanetler Hesabına kaydedilip tutar kesinleştikten sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere ilgili banka hesaplarına aktarılması gerekir iken, söz konusu tutarlar 333-Emanetler Hesabına alınmış olup genel bütçeye herhangi bir aktarma işlemi yapılmamıştır.

İdarenin 2018 yılı hesabının incelenmesi neticesinde; hakedişlerden kesilen asgari ücret destek tutarının genel bütçeye aktarılmaması nedeniyle 333-Emanetler Hesabı yönünden mali tablolarda 1.238.110,78 TL hataya neden olunmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda belirtilen hususla ilgili halen bir Büyükşehir Belediyesinin Danıştay nezdinde yürütülen bir dava bulunmaktadır. Bundan dolayı şimdiye kadar davanın sonuçlanması beklenmiş olup dava neticesine göre bulguda bahsi geçen tutarlar genel bütçeye aktarılmak üzere Defterdarlık hesabına gönderilmesi ya da kurumumuz hesabına gelir kaydedilmesi sağlanacaktır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; Danıştay da konu ile ilgili görülmekte olan dava olduğu ve dava neticesine göre bulguda bahsi geçen tutarların genel bütçeye aktarılmak üzere Defterdarlık hesabına gönderileceği belirtilmiştir.

5510 sayılı Kanun'un geçici 75’inci maddesi; 2018 yılı için asgari ücrette meydana gelen artışın işverenlere getireceği yükü hafifletmek üzere çalışanların prim gün sayıları baz alınarak 2018 Ocak-Eylül döneminde Bakanlar Kurulunca tespit edilen günlük tutar uygulanmak üzere Hazine desteğinden yararlanma imkanı getirmiştir.

Anılan maddenin verdiği yetkiye dayanarak Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı tarafından asgari ücret desteği ile ilgili olarak çıkarılan 2018-20 No.lu Genelge’nin “İhale Makamlarınca Destekten Yararlanan İşverenlerin Hakedişlerinden Yapılacak Kesintilere İlişkin Usul ve Esaslar” başlıklı 6.4’üncü maddesine göre destek tutarının kesinleşmesinden sonra genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılır. Genelge hükümleri kamu idarelerinin uymak zorunda olduğu düzenlemelerdir. Ayrıca Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün çıkardığı Tebliğ’de de hakedişlerden kesilen asgari ücret teşvik tutarlarının hangi yardımcı hesaba kaydedileceği açık bir şekilde belirlenmiştir. Bundan sonra kamu idaresi bu tutarı muhasebe müdürlüğü ile görüşerek onların banka hesaplarına aktaracaktır. Diğer yandan bu konunun Mahalli İdareler tarafından dava konusu yapılmış olması kamu idaresinin kendisine yüklenen görevi yerine getirmesine engel teşkil etmez. Mahkemeler tarafından henüz bu

konuda verilmiş bir karar bulunmamaktadır.

Bütün bu nedenlerle; 5510 sayılı Kanun’a ve SGK Genelgesine göre, Hazine tarafından karşılanan asgari ücret destek tutarları ile ilgili olarak hakedişlerden kesilen veya emanete alınan tutarların, genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise mal müdürlüklerinin banka hesaplarına aktarılması gerektiği düşünülmektedir.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.