Kurum bütçesinde yapılan incelemede, 2021 yılı net gelirinin 145.995.393,27 TL olduğu, bu tutarın 34.357.202,69 TL’sinin vergi, 962.209,66 TL’sinin harç olduğu, başka bir deyişle vergi ve harçların bütçe gelirlerinin sadece % 24,19’unu oluşturduğu görülmüştür.

Bütçe gelirleri cetvelinde yapılan incelemede ise bütçe ile tahmin edilen gelirlerin % 83 oranında tahsil edildiği, sorunun tahsilattan değil vergilerin düşük olmasından kaynaklandığı görülmektedir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 96’ncı maddesinin Anayasa Mahkemesi’nin 29/12/2011 tarihli ve E.: 2010/62 K.: 2011/175 sayılı Kararı ile iptal edilmeden önceki halinde, 15’inci maddede yer alan İlan ve Reklam Vergisi, 20’nci maddede yer alan Eğlence Vergisi, 56’ncı maddede yer alan İşgal harcı, 60’ncı maddede yer alan Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı ve 84’üncü maddede yer alan çeşitli harçların, bu Kanunda belirtilen en alt ve en üst sınırları aşmamak şartıyla mahallin çeşitli semtleri arasındaki sosyal ve ekonomik farklılıklar göz önünde tutularak belediye meclislerince tespit olunacağı düzenlenmekteydi. Ancak mahkeme kararının mezkur kararı ile madde iptal edilmiş ve “Bakanlar Kurulu, bu Kanunda en az ve en çok miktarları gösterilen aşağıda yazılı vergi ve harçların tarifelerini belediye grupları itibariyle tayin ve tespit eder.” Şeklinde yeniden düzenlenmiştir. 2018 yılında yapılan değişiklikle de Bakanlar Kurulu ibaresi, Cumhurbaşkanı olarak değiştirilmiştir. 26.2.2014 tarih ve 6527 sayılı kanunla eklenen Geçici 7’nci madde ile de 2013 yılında uygulanmak üzere belediye meclislerince belirlenmiş olan mezkûr vergilerin Cumhurbaşkanınca tespit edilecek karar yürürlüğe girinceye kadar uygulanmaya devam edileceği ifade edilmiştir. Lakin söz konusu karar bugüne kadar çıkarılmamıştır.

2013 yılından 2020 yılı sonuna kadar ilan edilen yeniden değerleme oranları ile hesap edildiğinde 2013 yılındaki 100 birimlik gelir, 2020 yılında 237,64 lira olmaktadır. Bütçe gelirleri cetveli incelendiğinde adı geçen gelirlerin 2021 yılı içerisindeki toplam tutarı 452.151,15 TL’dir. Bu gelirlerin yeniden değerleme oranı kadar arttırılması durumunda elde edilecek miktar 623.968,59 TL artarak 1.076.119,74 TL’ye ulaşmaktadır. Gelir bütçesi içinde büyük bir tutar gibi görünmese de kuruşlarla ifade edilen harçların, maliyetine değmeyeceği

gerekçesiyle takip edilmediği, gönüllü olarak vazgeçildiği açıktır. Miktarların artması halinde bu gelirlerin tahsil edilmesine daha özen gösterilecek, belediyelerin kendi mali kaynakları ile ayakta daha rahat kalabilmeleri sağlanacaktır. Bu durum 2464 sayılı Kanun’un genel gerekçesinde de ifade edildiği üzere Mahalli idareler varidatının yetersiz bir hale gelmiş olması nedeniyle, Devlet bütçesinden bu idarelere geniş ölçüde sübvansiyonlar yapılmasına yol açmasının önüne geçecek ve belediyeleri kendilerine mevdu kamu hizmetlerini gerektiği gibi ifa edecek bir seviyeye yükseltecektir.

Yukarıda yer verilen mevzuat gereği Belediye Gelirleri Kanunu’nda, belediyelerin gelirlerini arttırıcı önlemlerin alınmasının gerekli olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında özetle gelirlerin düşük olmasının nedeninin çeşitli yapılandırma kanunları nedeniyle tahsilat vadelerinin uzaması, ilçede büyükşehirin yetkisine giren alanların bulunması ve dolayısıyla buralardan vergi alınamaması, mevzuat gereği bazı yerlerden geçici süreyle vergi alınamaması ve pandemi nedeniyle bazı mükellef gruplarından vergi tahsilatının İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile durdurulması olduğu izah edilmiş, Öz Gelirlerin arttırılmasına yönelik çalışmalara devam edileceği belirtilmiştir. Ancak bulguda da belirtildiği üzere vergi gelirlerinin miktar olarak düşük olmasının tek nedeninin belediyeden kaynaklanmadığı, belirtilen gelirlere ilişkin kararın çıkarılarak tarifelerin arttırılmasının gerektiği değerlendirilmektedir.