2022 yılı Büyükşehir Belediyesine Ait Spor Tesislerinin İşletilmesi ve Hazır Halde Bulundurulması Hizmet Alım İşi ihalesi yaklaşık maliyetine dayanak oluşturan piyasa fiyat araştırmasının gerçeği yansıtmadığı ve Teknik Şartnamenin açık ve anlaşılır olmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 9’uncu maddesi gereği yapım işi, hizmet alımı ve mal alımı işlerinin ihalesi yapılmadan önce İdarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak KDV hariç olmak üzere yaklaşık maliyetin belirleneceği belirtilmiştir.

4/1/2002 tarih ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 53’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde; İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle oluşturulan fiyatların yaklaşık maliyetin belirlenmesinde esas alınabileceği belirtilmiştir. Ancak, fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşların, istenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalarının değerlendirmeye alınmayacağı belirtilerek buna ilişkin gerekçelerin yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterileceği düzenlenmiştir.

Mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, ihalesi gerçekleştirilecek olan hizmet alım ihalelerinde yaklaşık maliyetin kişi ve kuruluşlardan alınacak fiyat teklifleri suretiyle de belirlenebileceği, ancak gerçek rayiçleri yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimlerinin dikkate alınmayacağı açıktır.

2022 yılı Büyükşehir Belediyesine Ait Spor Tesislerinin İşletilmesi ve Hazır Halde Bulundurulması Hizmet Alım İşi ihalesi gerçekleştirilmiş ve İhale için 59 iş kalemi belirlenmiştir. Teknik Şartnamede bu iş kalemlerine ilişkin iş tanımları yapılmıştır. Örneğin söz konusu İhalenin Teknik Şartnamesinin 3.1 maddesinde yer alan Konaklamalı A Grubu Spor Tesislerinin Yönetimi ve Koordinasyonu Hizmeti iş kalemi için; “Bünyesinde olimpik havuz, futbol sahası, kapalı salon, fitness salonu ve amatör sporcuların kamp yapabileceği konaklama hizmeti bulunan tesisler A Grubu Konaklamalı Tesisler olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda 1 adet spor kompleksi bulunmakta olup tesise ilişkin detaylı bilgi EK-3’te belirtilmiştir. Tesis yönetimi hizmeti kapsamında görev alacak personellerin unvan ve sayıları aşağıda yer almakta olup bahse konu personellere ait idare tarafından belirlenmiş yeterlilik kriterleri ve görev tanımları EK 1’de belirtilmiştir.” denilmiştir. Söz konusu iş kalemi için tesis yöneticisi 1 kişi, yönetici yardımcısı 3 kişi ve bölüm koordinatörü 2 kişi olmak üzere 6 kişi öngörülmüştür. Teknik Şartname eklerine bakıldığında, Ek-1 ve Ek-3’te iş kalemine ilişkin açıklama yer almamakta olup sadece personelin görev tanımları yer almaktadır. İhalede çalışacak personelin ücretlerine ilişkin Sözleşme Tasarısının 7’nci maddesinde hükümler mevcut olup, söz konusu iş kalemi için istihdam edilecek personelin ücretlerine ilişkin, tesis yöneticisi 1 kişi için brüt asgari ücretin %278 fazlası (16.934,45TL aylık yemek dahil maliyet) ve 22 gün üzerinden günlük 15 TL yemek parası, yönetici yardımcısı 3 kişi için brüt asgari ücretin %184 fazlası (39.253,38 TL aylık yemek ve yol dahil maliyet) ve 22 gün üzerinden günlük 10 TL yol ve 15 TL yemek parası son olarak bölüm koordinatörü 2 kişi için brüt asgari ücretin %160 fazlası (24.065,34 TL aylık yemek ve yol dahil maliyet) ve 22 gün üzerinden günlük 10 TL yol ve 15 TL yemek belirlenmiştir. Toplamda söz konusu iş kaleminde çalıştırılacak 6 personel için aylık 80.253,17 TL (16.934,45+39.253,38+24.065,34) yıllık ise 963.038,04 TL öngörülmüştür.

Söz konusu İhalenin yaklaşık maliyeti piyasadan fiyat araştırması kapsamında elde edilen fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle gerçekleştirilmiş ve fiyat alınan şirketlerden Boğaziçi Yönetim AŞ’nin 59 iş kaleminin tamamına 510.645.600,00 TL, İstanbul Personel Yönetim AŞ’nin 494.456.750,00 TL ve İstanbul Spor Etkinlikleri ve İşletmeciliği Ticaret AŞ’nin 473.687.150,00 TL teklif verdiği görülmüştür. Yaklaşık maliyet bu tutarların aritmetik ortalaması alınarak 492.929.867,13 TL olarak belirlenmiştir. Yukarıda örnek olarak verilen iş kalemi için ise Boğaziçi Yönetim AŞ 171.600,00 TL (yıllık 2.059.200,00 TL), İstanbul Personel Yönetim AŞ 169.000,00 TL (yıllık 2.028.000,00 TL) ve İstanbul Spor Etkinlikleri ve İşletmeciliği Ticaret AŞ 185.000,00 TL (yıllık 2.220.000,00 TL) fiyat teklif etmiştir. Söz konusu iş kaleminin aritmetik ortalaması 175.200,00 TL’dir. (Yıllık 2.102.400,00

TL)

İdare tarafından 2022 Yılı İstanbul Büyükşehir Belediyesine Ait Spor Tesislerinin İşletilmesi ve Hazır Halde Bulundurulması Hizmet Alım İşi ihalesinin tek istekli konumunda olan İstanbul Spor Etkinlikleri ve İşletmeciliği Ticaret Anonim Şirketi üzerine bırakılmış ve 29.12.2021 tarihinde 465.866.050,00 TL bedelle sözleşme imzalanmıştır.

Yapılan incelemede, İhalenin iş kalemleri içerisinde yer alan Konaklamalı A Grubu Spor Tesislerin Yönetimi ve Koordinasyonu Hizmetine ilişkin Teknik Şartnamede personel çalıştırılması dışında herhangi bir iş veya hizmet öngörülmediği bunun yanında söz konusu iş kaleminde çalıştırılacak olan 6 personele ilişkin ödenecek ücretlerin Sözleşme Tasarısında yer aldığı görülmüştür. Bu kapsamda iş kaleminde çalışan 6 personele ödenecek aylık tutarın 80.253,17 TL, yıllık tutarın ise 963.038,04 TL olduğu tespit edilmiştir. Ancak, söz konusu iş kalemi için yüklenicinin aylık teklifinin 182.000,00 TL, yıllık teklifinin ise 2.184.000,00 TL olduğu görülmüştür. Personel çalışması dışında herhangi bir hizmet öngörülmeyen iş kaleminde personele ödenecek tutarla (yıllık 963.038,04 TL) sözleşme fiyatı (yıllık 2.184.000,00 TL) arasında ki farkın nereden kaynaklandığı Teknik Şartname ile eklerinde ve İdari Şartnamede belirtilmemiştir. Kaldı ki, bakım, onarım, malzeme ve temizliğe ilişkin giderlerin diğer iş kalemleri içerisinde yer aldığı bu kapsamda yönetim ve koordinasyon hizmetinden ne anlaşılması gerektiği ihale dokümanında açık olmamakla birlikte yaklaşık maliyete dayanak olan tekliflerinde gerçeği yansıtmadığı düşünülmektedir. Söz konusu ihalenin 59 adet iş kaleminden 22’sinin bu minvalde olduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; yaklaşık maliyetin piyasada faaliyet gösteren 3 ayrı firmadan alınan fiyatların aritmetik ortalamasının kullanılmasıyla oluşturulduğu ve mevzuatın ilgili hüküm/hükümlerine uygun olduğunu ifade etmişlerdir. Bunun yanında bulguda bahsedilen kalemlerin yalnızca personel maliyetinden ibaret olmadığı, bunun yanında hizmetin ifası sırasında gerçekleşen işletmeye dönük eğitim, koordinasyon, temizlik, sarf spor ve temizlik malzemesi, hazır halde bulundurulmaya ait elektrik, elektronik ve mekanik sistemlerin ve arızi durumda bakım vb. giderlerin de firmalar tarafından öngörülerek teklif fiyatlarına yansıtıldığı, söz konusu düzenlemelerde bulguda bahsedildiği üzere tereddüt oluşturacak ya da eksik kalan hususların da daha detaylı olarak düzenlenmesi ve teknik şartnamenin de daha açık ve anlaşılır olarak oluşturulması suretiyle bundan sonraki işlemlerin gerçekleştirilmesine gayret edileceği belirtilmiştir. İdare her ne kadar yaklaşık maliyetin 3 ayrı firmadan teklif alarak oluşturduklarını söyleseler de 4734 sayılı Kamu İhale

Kanunu 53’üncü maddesinde gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri dikkate alınmayacağı ifade edilmiştir. Bunun yanında söz konusu iş kalemlerinin sadece personel maaşından kaynaklanmadığı belirtilmiş ve temizlik, spor malzemesi vb. harcamalarında bu iş kalemleri içerisinde yer aldığı söylenmiş ancak ihale iş kalemlerine bakıldığında temizlik hizmeti, sarf spor ve temizlik malzemesi alınmasına ilişkin ayrı iş kalemleri bulunduğu bu kapsamda idarenin bulgu konusu hususu karşılayamadığı düşünülmektedir. Kaldı ki idare denetim tespiti üzerine teknik şartnamenin açık anlaşılır şekilde olmadığı konusunda da bulgumuza iştirak etmiştir.

Açıklanan nedenlerle, İdarenin gerçekleştirmiş olduğu söz konusu ihalenin yaklaşık maliyetine dayanak oluşturan piyasa fiyat araştırmasında yer alan tutarların gerçeği yansıtmadığı düşünülmekle birlikte ihale dokümanı içerisinde yer alan Teknik Şartnamenin açık ve anlaşılır olmadığı görülmüştür. Bu kapsamda İdarenin yapacağı ihalelerde piyasa fiyat araştırmasını Hizmet Alımları Uygulama Yönetmeliği’nde yer alan hükümlere uygun şekilde gerçekleştirmesi ve ihale dokümanı içerisinde yer alan dokümanların daha açık ve anlaşılır olması gerektiği düşünülmektedir.