İşletmeler arası malî borçlardan alacaklar hesabı, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi faaliyet dönemini aşan bir süreyle nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacakların izlenmesi için kullanılırken, İşletmeler arası malî borçlar hesabı, aynı idareye bağlı olarak faaliyet gösteren işletmelerin mevzuatları gereği birbirlerine olan ve vadesi faaliyet dönemini aşan malî borçların izlenmesi için kullanılır.

Gazi Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Birimlerinin kesin mizanlarının incelenmesi sonucunda 134 ve 303 nolu hesapların yıl sonunda 6.532.000 TL devrettiği dolayısıyla vadesi bir yılın üzerinde olan işletmeler arası borç ve alacakların 234 ve 403 nolu hesaplara kaydedilmesi gerekirken bu hesapların kullanılmadığı görülmüştür.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 134-İşletmeler Arası Mali Borçlardan Alacaklar Hesabını düzenleyen 186’nci maddesinde Hesabın işleyişi;

“(1) İşletmeler arası malî borçlardan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

1. Alacak

   
   

   1. Dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba alacak, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki 134 İşletmeler Arası Malî Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

   2. Verilen borçlardan yapılan tahsilatlar 102 Bankalar Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, bu hesaba alacak kaydedilir.” denilmektedir.

      Mezkur Yönetmeliğin 403-İşletmeler Arası Mali Borçlar Hesabını düzenleyen 335’inci maddesinde Hesabın işleyişi;

      “ (1) İşletmeler arası malî borçlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

      1. Alacak

         
         

         1. İşletmelerden alınan vadesi bir yıldan fazla olan malî borç tutarı bu hesaba alacak, 102 Bankalar veya ilgili hesaba borç kaydedilir.

      2. Borç

         
         

         1. Bu hesapta kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına düşenler bu hesaba borç, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki 303 İşletmeler Arası Malî Borçlar Hesabına alacak kaydedilir. 2) Bu hesapta kayıtlı tutarlardan işletme lehine silinenler, bu hesaba borç, 602 Diğer Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.” denilmektedir.

            Kurum tarafından, 2022 yılında söz konusu hesabın kullanılmaya başlandığı belirtilse de, bu durum 2021 yılı mali tablolarına yansıyan hatayı giderici bir işlem değildir.

            
            

            Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde işletmeler arası mali borçlardan doğan alacak ve borçların vadesi faaliyet dönemini aşanların 234-İşletmeler Arası Malî Borçlardan Alacaklar Hesabı ve 403-İşletmeler Arası Malî Borçlar Hesaplarına kaydedilmesi gerekmektedir.