İlgili yıl hesaplarına ait ilamlarda yer alıp kesinleşen tutarların sorumlulardan tahsili için gerekli işlemlerin Kanun ve Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun yapılmadığı görülmüştür.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “Kamu idareleri ve görevlilerinin sorumluluğu” başlıklı 9’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında, “Hesabı bu Kanun hükümlerine göre zamanında ve tam olarak vermeyen sorumlular veya diğer ilgililer ile Sayıştay denetimine giren kamu idareleri görevlilerinden, denetleme ve yargılama sırasında, istenilen her çeşit bilgi, belge ve defterleri vermeyen ve denetleme ve yargılamayı güçleştirenlerin aylıkları, Sayıştayın istemi üzerine ilgili kamu idarelerince, hesabı veya istenen bilgi, belge ve defterleri eksiksiz verinceye kadar yarım olarak ödenir. Yarım aylık kesilmeye başlandığı tarihten itibaren muhasebe yetkilileri en çok üç ay, diğer görevliler ise Sayıştayca belli edilen süre içinde yine hesabı veya istenilen bilgi, belge ve defterleri vermez veya denetleme ve yargılamayı güçleştiren sebepleri ortadan kaldırmazlarsa, bu defa ilgili kamu idarelerince mevzuatındaki usule göre görevden uzaklaştırılarak haklarında gerekli soruşturma veya kovuşturma yapılır.”, dördüncü fıkrasında, “Sayıştay ilamlarının infazını izlemeyen ve gereklerini yerine getirmeyenler hakkında da üçüncü fıkradaki hükümler uygulanır.”, yedinci fıkrasında, “Yukarıdaki hükümlere uymayanlar ile 6 ncı maddenin birinci ve ikinci fıkralarının gereklerini haklı bir sebebe dayanmaksızın tam olarak ve zamanında yerine getirmeyen ilgililer hakkında Sayıştayın istemi üzerine disiplin veya ceza kovuşturması yapılır.”, “İlamların infazı” başlıklı 53’üncü maddesinde, “(1) Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra doksan gün içerisinde yerine getirilir. İlam hükümlerinin yerine getirilmesinden, ilamların gönderildiği kamu idarelerinin üst yöneticileri sorumludur.

(2) İlamlarda gösterilen tazmin miktarı hüküm tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutularak, 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur.” düzenlemesi yer almaktadır.

19.10.2010 tarih ve 27790 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6085 sayılı Sayıştay Kanunu 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nu yürürlükten kaldırmıştır. 6085 sayılı Kanun’un Geçici 3’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce başlanmış seçim, denetim ve hükme bağlama işlemleri 832 sayılı Kanun

hükümlerine göre sonuçlandırılır.” düzenlemesi yapılmış olup, buna göre 6085 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önceki hesabının sonuçlandırılmasında 832 sayılı Kanun hükümleri uygulanacaktır. Mülga 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İlamların İnfazı” başlıklı 64’üncü maddesinde, “Sayıştay ilamları kesinleştikten sonra 45 inci madde gereğince yerine getirilir. İlamların yerine getirilmesini izlemekten, ilamların gönderildiği dairelerin en büyük amiri sorumludur. İlamlarda gösterilen zimmet ve tazminlerde zimmetler vukuu tarihinden; tazminler ise hükmedildikleri tarihten itibaren faize tabi olarak, icra ve iflas Kanunu hükümlerine göre tahsil olunur. Ancak, bu suretle eklenecek faizin tutarı, zimmet veya tazminine karar verilen miktarın %10'unu geçemez.” hükmü yer almaktadır. İlam hükmü 6085 sayılı Kanun öncesi olanlarda ilamın yerine getirilmesi yukarıda belirtildiği üzere 832 sayılı Kanun’a göre sonuçlandırılacaktır.

19.10.2006 gün ve 26324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Rızaen ve sulh yolu ile tahsilat" başlıklı 13'üncü maddesinin dördüncü fıkrasında, "Aylıklardan yapılacak kesinti tutarı, sorumlulara ve/veya ilgililere yapılan her türlü aylık, ödenek, zam, tazminat dahil bir aylık net ödemelerinin dörtte birinden az, üçte birinden çok olamaz.", "Kamu zararından doğan alacaklarda taksitlendirme" başlıklı 16'ncı maddenin birinci fıkrasında, "Kamu zararından doğan alacaklar, sorumluların ve/veya ilgililerin talebi üzerine kamu idaresince taksitlendirilebilir.", ikinci fıkrasında, "Taksitlendirme süresi azami beş yıldır.", beşinci fıkrasında, "Sorumluların ve/veya ilgililerin yazılı taksitlendirme talebi üzerine, sorumlu ve/veya ilgili ile idare arasında, taksitlendirmenin süresini, taksit sayısı ve tutarları ile ödeme zamanlarını belirleyen bir ödeme planı yapılır. Sorumlulardan ve/veya ilgililerden taksitlerini ödeme planına uygun ve vadesinde düzenli olarak ödeyeceklerine dair “resen borç senedi ve kefaletname” alınır. Kanunun 79 uncu maddesi uyarınca merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen parasal sınırın üzerindeki kamu zararı alacaklarına ilişkin olarak düzenlenecek “resen borç senedi ve kefaletname” için noter tasdiki aranır." düzenlemeleri yapılmıştır.

İlgili yıl hesaplarının yargılanması sonucu ilamlarda sorumlulara ödettirilmesine karar verilen ve kesinleşen tutarların bir kısmının anapara ve faizi ile birlikte tahsil edildiği, bir kısmının anaparasının tahsil edildiği ve faizin alınmadığı, bir kısmının ise anapara ve faizin tahsil edilmediği görülmüştür. 1999, 2006, 2007, 2008, 2010, 2012, 2014, 2016 ve 2017 hesap yıllarına ait bilgiler Mali Hizmetler Daire Başkanlığındadır. İlgili yıl ilamında tazmin hükmolunan tutarların bir kısmı tahsil edilmiş olmasına karşın faiz alınmamış, bir kısmının ise tahsilatı yapılmamış olmasına karşın tahsilatın yapılmasıyla ilgili süreç Kanun ve

Yönetmeliğe uygun işletilmemiştir.

Sayıştay ilamının kesinleşmesi üzerine üst yönetici olan Belediye Başkanı ilamda belirtilen sorumlulardan rızaen ödemeyi kabul etmeyenlerle ilgili Yönetmeliğin "İcra yoluyla tahsilat" başlıklı 15'inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan "Sayıştay ve mahkeme ilâmları ile hüküm altına alındığı halde sorumluları ve/veya ilgilileri tarafından rızaen ödenmeyen kamu zararından doğan alacaklar, 2004 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edilir." hükmüne göre işlem yapması gerekir. Rızaen ödemeyi kabul edenlerle ilgili de kişiye yapılan net ödemelerin dörtte birinden az ve üçte birinden çok olmayan tutarın alınması, taksitlendirmenin süresini, taksit sayısı ve tutarları ile ödeme zamanlarını belirleyen bir ödeme planı yapılması ve taksitlendirme süresinin en fazla beş yıl olması, sorumlulardan taksitlerini ödeme planına uygun ve vadesinde düzenli olarak ödeyeceklerine dair "resen borç senedi ve kefaletname” alınması, ilgili yıl için Kanunun 79’uncu maddesi uyarınca merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen parasal sınırın üzerindeki kamu zararı alacaklarına ilişkin olarak düzenlenecek “resen borç senedi ve kefaletname” için noter tasdiki aranacağı belirtilmiş olmasına karşın bu hükümlere uyulmamıştır. Rızaen tahsilatta kişilerin istediği miktarda ödeme yaptığı ve “resen borç senedi ve kefaletname” düzenlenmediği, taksit tutarlarının net ödemelerin dörtte birinden az olduğu görülmüştür. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesinde ilamlarda gösterilen tazmin miktarının hüküm tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutulacağının belirtilmesine ve ilam maddelerinde hüküm tarihinden itibaren işleyecek faizleri ile ödettirilmesine karar verildiği halde tazmin hükmolunan tutarlardan tahsil edilenlerle ilgili faiz tahsilatı yapılmamıştır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 2017/8-1856 Esas ve 2017/1725 karar sayılı ilamında, kesinleşen Sayıştay kararlarına karşı ilamların icrası yoluyla takip yapılabileceği kararının da göz önüne alınarak gerekli işlem yapılmalıdır. İlamın kesinleştiği yılda görev başında olan Belediye Başkanı ile mevcut Belediye Başkanı Kanun hükmünü uygulamayarak görevini yapmamış olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, listede yer alan 14 ilam bedelinin anapara kısmının ödendiği ancak faiz tahsil edilmediğinin belirtildiği, faiz başlangıç süresinin ilamların ilgili şahsa tebliği ve ödeme istenmesi ile başladığı, ilamların ilgili şahıslara tebliği ile ödemenin talep edildiği ve gerekli ödemelerin yapıldığı, böylece ilamların yerine getirildiği, 2006 yılına ait ilamın 4 numaralı maddesi ile 2017 yılına ait ilamın 3 numaralı maddesinde tazmine konu edilen ödemelerin Belediye Bütçesinden değil, ilgili yıla ait belediye hukuk biriminin vekâlet ücretlerinin toplandığı emanet hesabından yapıldığı, emanet hesabından yapılan bu ödeme nedeniyle kamu zararı oluşmadığı ifade edilmiştir.

6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İlamların infazı” başlıklı 53’üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre, ilamlarda gösterilen tazmin miktarı hüküm tarihinden itibaren kanuni faize tabi tutularak 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu hükümlerine, Mülga 832 sayılı Sayıştay Kanunu’nun “İlamların İnfazı” başlıklı 64’üncü maddesine göre de tazminler hükmedildikleri tarihten itibaren faize tabi olarak İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre tahsil olunmaktadır. Görüleceği üzere faizin başlangıcı kamu idaresi cevabında belirtildiği gibi ilamların ilgili şahsa tebliği olmamaktadır. İlamların yerine getirilmesi anapara ve faizin ödenmesi ile tamamlanmaktadır. İlamlarda yer alan anaparanın ödenmesi ilam hükmünün yerine getirildiğini göstermemektedir. Bilakis anapara ve faizin birlikte tahsiliyle ilam hükmü yerine getirilmiş olmaktadır. Kamu idaresi cevabında emanet hesabından yapılan ödeme için kamu zararı oluşmadığı ifade edilmiş ise de, ilamda tazmin hükmolunduğuna göre kamu zararı olduğu konusunda ihtilaf bulunmamaktadır.

Kesinleşen ilgili yıl Sayıştay ilamlarının 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 53’üncü maddesi ile mülga 832 sayılı Kanun’un 64’üncü maddesi ve Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak sorumlulardan tahsil edilmesi ve hüküm tarihinden tahsilatın yapıldığı tarihe kadar işleyecek faizlerinde alınarak tahsilat işlemine ait sürecin işletilmesi gerekir.

Tablo 7: Sayıştay İlamlarına Ait liste