İdare tarafından ihale edilen yapım işleri sözleşmeleri bünyesinde, işlerin kontrolü kapsamında İdareye araç verildiği, ancak araçların kullanımına ilişkin bir kontrol mekanizması oluşturulmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ifade edilmektedir.

Ayrıca “Üst yöneticiler” başlıklı 11’nci maddede ise, üst yöneticilerin, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve bu Kanun’da belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden sorumlu oldukları belirtilmiştir.

Anılan hükümlerden hareketle kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden sorumlu oldukları anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede; İdare tarafından ihalesi gerçekleştirilen yapım işlerindeki kontrol faaliyetlerinin yerine getirilmesi amacıyla istenen kontrol araçlarına ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğünden alınan geçiş bilgilerinden hareket ile araçların yıl içerisinde birçok kez inşaat mahalli olan İstanbul İli dışına çıkarıldığı tespit edilmiştir.

Örneğin; 2022/673997 ihale kayıt numaralı “Kağıthane İlçesi, Çağlayan Mahallesi, 5815 Ada 15 Parsel Sayılı Yerde Yapılacak Olan Ayazma Camii ve Külliyesi 2. Etap İnşaatı Yapım İşi”nin Sözleşmesinin “Diğer hususlar” başlıklı 33’üncü maddesinde; yüklenici firma tarafından kontrol heyetinin günlük faaliyetleri takip edebilmesi için tüm giderleri (kasko, sigorta, bakım, köprü ve otoyol giderleri, akaryakıt vb.) yükleniciye ait, en fazla 2 yaşında olan 1 (bir) adet binek otomobilin İdareye tahsis edileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu aracın geçiş bilgileri incelendiğinde; aracın yıl içerisinde birçok kez inşaat mahalli olan İstanbul İli dışına çıktığı anlaşılmıştır. Örneklem olarak seçilen bazı hafta sonu ve resmî tatil dönemlerinde Kartepe, Bursa ve İzmir otoyolları kullanımına ait geçiş bilgilerine rastlanılmıştır. 2022/673997 ihale kayıt numaralı işin “İşin adı, yapılma yeri, niteliği, türü ve miktarı” başlıklı 3’üncü maddesinde işin yapılma yerinin Hamidiye Mahallesi, Girne ve Hasdal caddeleri olduğu ifade edilmiştir. Söz konusu şehir dışı kullanımlarına ilişkin şahıs görev yazıları veya araç görevlendirme belgeleri istenmiş olup tarafımıza herhangi bir evrak sunulamamıştır. Bu sebeple inşaat mahalli olan Kağıthane İlçesi harici, hatta genişletilecek olursa İstanbul İli haricindeki şehir dışı kullanımların gerekçeleri anlaşılamamıştır.

2022/1229069 ihale kayıt numaralı “2023 Yılı Belediyemiz Sorumluluğundaki Hizmet Binaları ve Tesislerin Bakım ve Onarımının Yapılması İşi”nin Sözleşmesinin “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23’üncü maddesinde; yüklenici firma tarafından kontrol heyetinin günlük faaliyetleri takip edebilmesi için tüm giderleri (kasko, sigorta, bakım, köprü ve otoyol giderleri vb.) yükleniciye ait, en az 2019 model olan 2 (bir) adet binek otomobilin İdareye tahsis edileceği ve her araç için aylık 200 litre yakıt olacak şekilde taşıt tanıma sisteminin aktif edileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu iki aracın geçiş bilgileri incelendiğinde; aracın yıl içerisinde birçok kez inşaat mahalli olan İstanbul İli dışına çıktığı anlaşılmıştır. Örneklem olarak seçilen bazı hafta sonu ve resmî tatil dönemlerinde Sapanca, Kartepe, Gerede, Mersin, Niğde ve Ankara otoyolları ve Orhangazi Köprüsü kullanımına ait geçiş bilgilerine rastlanılmıştır. 2022/1229069 ihale kayıt numaralı işin “İşin adı, yapılma yeri, niteliği, türü ve miktarı” başlıklı 3’üncü maddesinde işin yapılma yerinin Kağıthane ilçesi geneli olduğu ifade edilmiştir. Söz konusu şehir dışı kullanımlarına ilişkin şahıs görev yazıları veya araç görevlendirme belgeleri istenmiş olup tarafımıza herhangi bir evrak sunulamamıştır. Bu sebeple inşaat mahalli olan Kağıthane İlçesi harici, hatta genişletilecek olursa İstanbul İli haricindeki şehir dışı kullanımların gerekçeleri anlaşılamamıştır.

Bir diğer örnek ise; 2023/157159 ihale kayıt numaralı “2023 yılı Kağıthane İlçesi Genelinde Merdiven Yolların Bakım-Onarım ve Kaplama Yapılması İnşaat İşi”nin Sözleşmesinin “Teknik personel, makine, teçhizat ve ekipman bulundurulması” başlıklı 23’üncü maddesinde; yüklenici firma tarafından kontrol heyetinin günlük faaliyetleri takip edebilmesi için tüm giderleri (kasko, sigorta, bakım, köprü ve otoyol giderleri vb.) yükleniciye ait, en az 2021 model olan 1 (bir) adet binek otomobilin İdareye tahsis edileceği ve her araç için aylık 120 litre yakıt olacak şekilde taşıt tanıma sisteminin aktif edileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu aracın geçiş bilgileri incelendiğinde; aracın yıl içerisinde birçok kez inşaat mahalli olan İstanbul İli dışına çıktığı anlaşılmıştır. Örneklem olarak seçilen bazı hafta sonu ve resmî tatil dönemlerinde Ankara, Niğde, Adana, Gebze, Kırşehir otoyolları ve Orhangazi Köprüsü kullanımına ait geçiş bilgilerine rastlanılmıştır. 2023/157159 ihale kayıt numaralı işin “İşin adı, yapılma yeri, niteliği, türü ve miktarı” başlıklı 3’üncü maddesinde işin yapılma yerinin Kağıthane ilçesi geneli olduğu ifade edilmiştir. Söz konusu şehir dışı kullanımlarına ilişkin şahıs görev yazıları veya araç görevlendirme belgeleri istenmiş olup tarafımıza herhangi bir evrak sunulamamıştır. Bu sebeple inşaat mahalli olan Kağıthane İlçesi harici, hatta genişletilecek olursa İstanbul İli haricindeki şehir dışı kullanımların gerekçeleri anlaşılamamıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; mevcut ve ilerde yapılacak ihaleler kapsamında temin edilen araçların takip ve kontrolüne ilişkin bir denetim mekanizmasının kurulacağı ve bulguya konu hususa dikkat edileceği ifade edilmiştir.

Bu itibarla, yapım işi kapsamında kontrollük için ihtiyaç kadar aracın temin edilmesinin gerektiği ve yapım işlerinin kontrollükleri kapsamında temin edilen araçların, görev mahalli dışında resmi görevlendirme olmadan kullanılmasının anılan mevzuat hükümlerine uygun olmadığı ve İdare tarafından yapım işi kapsamında kullanılan araçların kontrolüne ilişkin bir denetim mekanizması kurulması gerektiği değerlendirilmektedir.