Mezarlıklar Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen doğrudan hizmet alım işi ile Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen 36 aylık araç kiralama hizmet alımı işinde 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine aykırı personel çalıştırıldığı görülmüştür.

1. İşçilere Mevzuatta Belirlenen Fazla Çalışma Saatini Aşan Çalışma Yaptırılması

   Bazı hizmet alım ihalelerinde çalışan personelin İş Kanunu’nda ve ihale dokümanında belirlenen fazla çalışma saatinin üzerinde çalışma yaptırdığı görülmüştür.

   4857 sayılı İş Kanunu’nun “fazla çalışma ücreti” başlıklı 41’inci maddesinde; bir yılda 270 saati aşan fazla çalışma yapılamayacağı belirtilmiştir.

   Belediyenin, 2021 yılı 7’nci ayından 2024 yılı 7’nci ayına kadar olan araç ve şoför ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ihale etmiş olduğu “36 Aylık Araç Kiralama Hizmet Alım İşi İhalesi” İdari Şartnamesinin 25.3.1 maddesinde; 1. Grup sürücü personele aylık 22,50 saat olmak üzere ihale süresince (36ay*555*22,50) 449.550 saat fazla mesai ücreti ödeneceği belirtilmiştir.

   Yapılan incelmelerde, “Mezarlıklar Destek Hizmetleri Şube Müdürlüğü 2023 Yılı Doğrudan Hizmet Alım İşi”nde çalışan şoförler ile “36 Aylık Araç Kiralama Hizmet Alım İşi” ihalesinde çalışan şoförlere 2023 yılı içinde 270 saatten fazla çalışma yaptırıldığı, ayrıca araç kiralama ihalesi dokümanına aykırı olarak personele aylık 22,50 saat üzerinde fazla mesai yaptırıldığı tespit edilmiştir.

   Hizmet ihalelerinde çalıştırılan personele yıllık 270 saati aşan fazla çalışma yaptırılması 4857 sayılı İş Kanunu’na aykırılık oluşturmakla birlikte aylık 22,50 saati aşan çalıştırmalar ise ihale dokümanına aykırılık oluşturmaktadır.

   Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; bulgu konusu husus hakkında gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

   Sonuç olarak; hizmet alımı ihalelerinde çalıştırılan personele mevzuat ve ihale dokümanına aykırı fazla çalışma yaptırılmaması gerekmektedir.

2. İşçilere İki Haftadan Fazla Gece Çalışması Yaptırılması

   Gece ve gündüz vardiyası şeklinde çalıştırılan işçilerden üst üste iki haftadan daha fazla gece çalışması yaptırılan personelin bulunduğu görülmüştür.

   4857 sayılı İş Kanunu’nun “Gece süresi ve gece çalışmaları” başlıklı 69’uncu maddesinde; “Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları kullanılan işlerde, bir çalışma haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci çalışma haftası gündüz çalıştırılmaları suretiyle postalar sıraya konur. Gece ve gündüz postalarında iki haftalık nöbetleşme esası da uygulanabilir.” Denilmektedir.

   Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden gece ve gündüz işletilen işyerlerinde çalışan işçilerin üst üste iki haftadan daha fazla gece vardiyası yapamayacağı anlaşılmaktadır.

   Yapılan incelemelerde Mezarlık Destek Hizmetleri tarafından doğrudan hizmet alım işinde çalıştırılan bazı işçilerin çağrı merkezlerinde çalıştırıldığı ve çağrı merkezlerinde çalıştırılan işçilerden bazılarının üst üste iki haftadan daha fazla gece vardiyasında çalıştırıldığı görülmüştür.

   Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; bulgu konusu husus hakkında gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

   Sonuç olarak; gece ve gündüz olarak işletilen çağrı merkezi vb. yerlerde çalıştırılan işçilerin gece vardiyalarının mevzuata uygun olarak düzenlenmesi gerekmektedir.

3. Gece Çalışması Yaptırılan Kadın Personele İlişkin İşyeri Hekim Raporunun Bulunmaması

Mezarlık Destek Hizmetleri tarafından doğrudan hizmet alımı kapsamında temin edilen ve gece çalışması yaptırılan kadın personele ilişkin gece çalışması yapabileceğine ilişkin sağlık raporlarının bulunmadığı görülmüştür.

4857 sayılı İş Kanunu’nun “Gece süresi ve gece çalışmaları” başlıklı 69’uncu maddesinde; çalışma hayatında 20.00-06.00 saatleri arasında yapılan çalışmaların gece çalışması olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanunun “Gece çalıştırma yasağı” başlıklı 73’üncü maddesinde, Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esasların Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte düzenleneceği ifade edilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu’nun 73’üncü maddesine dayanılarak çıkarılan Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik’in “sağlık gözetimi” başlıklı 7’nci maddesinde; kadın çalışanların gece çalıştırılabilmeleri için, işe başlamadan önce, gece çalıştırılmalarında sakınca olmadığına ilişkin sağlık raporunun alınacağı ifade edilmiştir. Ayrıca işverenin, işin devamı süresince, çalışanın özel durumunu, işyerinde maruz kalınan sağlık ve güvenlik risklerini de dikkate alarak düzenli aralıklarla çalışanların sağlık muayenelerinin yapılmasını sağlamakla yükümlü olduğu belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden, akşam 20.00-06.00 saatleri arasında yapılan çalışmaların gece çalışması sayıldığı, bu saatler arasında yapılan bir saatlik çalışmanın dahi gece çalışması sayılacağı anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemelerde Mezarlık Destek Hizmetleri doğrudan hizmet alımı işinde gassal ve halkla ilişkiler personeli unvanında çalışan kadın personelin saat 20.00’den sonra çalışma yaptığı ancak İdare tarafından söz konusu kadınlara ilişkin sağlık raporu alınmadığı görülmüştür.

Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; bulgu konusu husus hakkında gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; saat 20.00’den sonra çalışma yaptırılan kadın personele ilişkin sağlık raporlarının alınmaması mevzuata aykırılık oluşturmaktadır. Dolayısıyla gece çalışması kapsamına giren saat 20.00’den sonra çalıştırılacak kadın personele ilişkin sağlık raporlarının alınması gerekmektedir.