2023 yılına ilişkin su satış bedelinin, toplam sistem maliyeti esas alınmadan maliyetinin altında belirlendiği anlaşılmıştır.

2560 sayılı Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinin ilk fıkrasında; su satışı tarifelerinin tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve bir kar oranı esas alınacağı belirtilmek suretiyle tarifelerin tespitinde maliyet hesabı yapılacağı ve bir kar oranı ilave edilerek nihai tarifeye ulaşılacağı hüküm altına alınmaktadır.

Nitekim VASKİ Uygulama ve Tarifeler Yönetmeliği’nde de bu durum yinelenmiş ve ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Anılan Yönetmelik’in 5’ inci maddesinde, tarifelerin tespitinde tüketileceği öngörülen ölçülebilir su satış miktarı üzerinden toplam sistem maliyetlerinin tarifelere yansıtılacağı, 10’uncu maddesinde ise su tarifesinin belirlenmesinde belirtilen maliyet unsurlarının ve en az %10 özkaynak getirisi yönteminin esas alınacağı ifade edilmiştir.

Konuyla ilgili olarak yapılan incelemelerde; 2023 yılı ve önceki yıllarda tarifelerin belirlenmesine yönelik alınan tüm Genel Kurul kararları ve eki belgelerde 1 m3 suyun bedelinin belirlenmesinde içme suyunun kaynaktan aboneye ulaştırılıncaya kadar katlanılan toplam sistem maliyetinin esas alınmadığı, geçmişten gelen su ücreti üzerine belli artışlar yapılmak suretiyle tarifelerin belirlendiği; ancak belirlenen bu artışın yeterli olmadığı, VASKİ Genel Müdürlüğünün kurulduğu günden beri tarifelerin maliyetinin altında belirlenmesi uygulamasına devam edildiği bu sebeple 2015 yılından bu yana, 2017 yılı hariç olmak üzere, bütçe gelirlerinin bütçe giderlerini karşılayamadığı görülmüştür.

Kurum tarafından işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve kar oranı esas alınarak maliyet esaslı hesaplama yöntemiyle su tarifesinin tespiti yapılabilmesi için maliyet tespit komisyonu kurulacağı bildirilmiştir.

Bu itibarla; maliyetinin altında tarife belirlenmemesi adına su ve atıksu tarife bedellerine ilişkin mevzuatın öngördüğü şekilde maliyet hesaplamasının yapılması ve uygulanmakta olan tarifelerin bu hesaplama doğrultusunda güncellenmesi gerekmektedir.