Belediyenin asfalt üretim tesislerinde üretilen asfalt üretimi için sürekli olarak kırma taş, mıcır ve bitüm gibi malzeme alımı yapıldığı halde bu malların nitelikleri doğrultusunda muayene ve kabul işlemlerine ilişkin düzenlemeler yapılmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kamu maliyesinin temel ilkeleri” başlıklı 5’inci maddesinde;

“Kamu maliyesinin temel ilkeleri şunlardır:

...

1. Kamu malî yönetimi ekonomik, malî ve sosyal etkinliği birlikte sağlayacak şekilde kamusal tercihlerin oluşması için gerekli ortamı yaratır.

2. Kamu idarelerinin mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılması esastır.” hükümleri yer almıştır.

Kamu İhale Kurumunca yayımlanan Mal Alımları Denetim Muayene ve Kabul İşlemlerine Dair Yönetmelik’in “Özel hükümler” başlıklı 29’uncu maddesinde aynen;

“İdareler, bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak koşuluyla görev ve hizmet alanlarının özellikleri veya sürekli alım konusu olan malların ve yapılan işlerin nitelikleri doğrultusunda muayene ve kabul işlemlerine ilişkin düzenlemeler yapabilirler.

Denetleme ile muayene ve kabul işlemlerine ilişkin belgelerinin şekli ve içeriği ilgili idarelerce tespit olunur.” denilmektedir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre kamu idarelerince harcamalar yapılmadan önce; ekonomik, malî ve sosyal etkinliği birlikte sağlayacak şekilde kamusal tercihlerin oluşması için gerekli ortam (örneğin sürekli alımı yapılan mal-malzemelerin denetimi, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin önceden belirlenmiş objektif kriterlere dayanan usul esasları yayımlanmalı) oluşturulmalı, mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılması gerçekleştirilmelidir. Yapılacak üretimde kullanılacak ilk madde ve malzemelerin istenilen kalite standarlarında olup olmadığı, piyasadaki alternatiflerine göre maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik yönlerinden en uygun olup olmadığı, sonuçta yapılacak üretimin en uygun ve sürdürülebilir olup olmadığı araştırılmalıdır. Bu amaçlara ulaşmak için diğer hususlar yanında; idarenin kendi ihtiyaçları için kurduğu üretim tesislerinde sürekli alım yapılan mal ve malzemelerin ekonomik, verimli, etkin, olup olmadığını kontrol etmeye, maliyet-fayda, maliyet-etkinlik analizlerine esas olacak veriler temin etmeye elverişli olacak denetleme, muayene ve kabul işlemlerine ilişkin yönetmelik/yönerge/usul-esaslar şeklinde düzenlemeler yapılmalıdır.

Oysa yapılan incelemede belediyenin asfalt plenti üretim tesisi bulunduğu, ancak burada yapılacak üretimlerde kullanılmak üzere sürekli satın alınan kırma taş, mıcır ve bitüm gibi malzemelerin nitelikleri doğrultusunda muayene ve kabul işlemlerine ilişkin yönetmelik/yönerge/usul-esaslar şeklinde düzenlemeler yapılmadığı görülmüştür.

Kamu idaresinin cevabında bulgumuza iştirak edilmiş olup, Belediyede bulunan asfalt plenti üretim tesisinde asfalt üretiminde kullanılmak üzere 2023 yılında alımı gerçekleştirilen kırma taş, mıcır ve bitüm gibi malzemeler için Atatürk Üniversitesi ve Karayolları laboratuvarlarında gerekli testlerin yapılması talebinde bulunulduğu, ilgili kurumlar tarafından talep olunan hizmet verilmediği, denetim işlemleri için birimlerce gerekli hassasiyetler gösterilip sosyal analizler belediyenin deneyimli teknik personel ve idarecileri tarafından gerek yerinde gerekse üretim esnasında manuel olarak çeşitli deneyler yapılarak kabulü gerçekleştirildiği, belediyemiz bünyesinde laboratuvar yapımı ile ilgili teknik çalışmaların yapılması planlandığı belirtilmiş ise de İdarenin asfalt üretim tesislerinde üretilen asfalt üretimi için sürekli olarak kırma taş, mıcır ve bitüm gibi malzeme alımı yapıldığı halde bu malların nitelikleri doğrultusunda muayene ve kabul işlemlerine ilişkin düzenlemeler henüz yapılmamıştır.

Bu itibarla mal ve hizmet üretimi ile ihtiyaçlarının karşılanmasında, ekonomik veya sosyal verimlilik ilkelerine uygun olarak maliyet-fayda veya maliyet-etkinlik ile gerekli görülen diğer ekonomik ve sosyal analizlerin yapılabilmesi için, idarenin bünyesinde kurulmuş üretim tesislerinde sürekli alım yapılan kırma taş, mıcır ve bitüm gibi malzemelerin nitelikleri doğrultusunda muayene ve kabul işlemlerine ilişkin yönetmelik/yönerge/usul-esaslar şeklinde düzenlemeler yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.