191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının 2021 yılında hiç kullanılmadığı görülmüştür.

Belediye tarafından katma değer vergisi tahsilatı yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin giderler, 2021 yılına kadar herhangi bir ayrıma gidilmeksizin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedildiği için 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının gerçek olmayan şekilde artmasına neden olmuştur.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının niteliğini açıklayan 153’üncü maddesine göre, mahalli idareler bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları katma değer vergisini indirim konusu yaparlar.

Bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisi indirim konusu yapılmaz ve bu tutarlar ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edilir.

Aynı Yönetmelik’in 154’üncü maddesinde, kurumların katma değer vergisi tahsilatı yaptıkları faaliyetleri ile ilgili mal ve hizmet alımları nedeniyle yapılan giderin, katma değer vergisi hariç tutarının 630 Giderler Hesabına veya aktifleştirilecek bir unsur ise ilgili hesaba borç, indirilecek katma değer vergisi tutarının 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına borç, ödenecek tutarın ise 103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına veya 320 Bütçe Emanetleri Hesabına alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca ay sonlarında 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının alacak kalanı, 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının borç kalanları toplamından fazla ise, söz konusu fark 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına alacak kaydedilmektedir. Yine 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyesi bu hesaba alacak, 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyesi 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına alacak; hesaplanan katma değer vergisi hesabının alacak bakiyesi ise 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına borç kaydedilmelidir.

Yapılan incelemede, bilançoda 31.12.2021 tarihi itibariyle 5.856.980,59 TL tutarında devreden katma değer vergisi bulunmaktadır. 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının en son 30.10.2020 tarih ve 3920 numaralı yevmiye ile kayıt altına alındığı, 2021 yılında ise 191 nolu hesap hiç kullanılmayarak, 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının azaltılması yoluna gidildiği görülmüştür.

Oysaki;

391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi > 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi = 360 Ödenecek vergi ve fonlar,

191 İndirilecek Katma Değer Vergisi > 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi = 190 Devreden Katma Değer Vergisi denkliğine göre ilgili hesaplar kullanılarak kayıtlar yapılmalıdır.

Kamu İdaresi cevabında, yeni hesap yılında ilgili düzeltmelerin yapılarak mevzuat hükümlerine göre işlem tesis edileceğini belirtmiş olmakla birlikte, 2021 yılında, 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı ve 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı gerçeği yansıtmadığı için Kurum yılsonu bilançosu hatalı veri üretmiştir.