EGO Genel Müdürlüğünün başlıca geliri toplu taşıma ücretlerinden elde edilmektedir. Elektronik Ücret Toplama Sistemi (EÜTS) adı ile anılan EGO tarafından işletilen veya EGO sistemine dahil toplu taşıma araçlarında (otobüs, raylı sistem, teleferik vb) elektronik ücret toplama, akıllı durak sistemi, akıllı kart ve araç içi bilgilendirme, güzergah ve araç takip sistemleri ve araç içi ve dışını görebilen kamera sistemlerinin kurulumu ve işletilmesi işi 20.03.2013 tarihinde 10 yıllığına ihale edilmiştir.

Yüklenici, sistemi kurma ve işletme karşılığında, akıllı kartların dolumu, kullan at bilet satışı ve kredi kartlı binişlerden pay almaktadır. Gelirler EGO'ya ait banka hesabında toplanmakta, yapılan mutabakat sonrasında sözleşmede belirtilen oranlar üzerinden EGO ile yüklenici arasında paylaşılarak ana hesaptan tarafların banka hesaplarına aktarım yapılmaktadır. EGO ve yüklenici gelirini oluşturan akıllı kart dolumu ve kullan at bilet satışı; yetkilendirilen ve kurulan yaygın bayi, gişe ve otomatik kart kredi yükleme makinası ağı üzerinden yapılmaktadır. Araç binişlerinde kullanılan akıllı kart, kullan at bilet ve kredi kartları araçlara takılan ve turnike sistemleri içine yerleştirilen kart okuma cihazları (validatörler) ile okunmakta ve biniş ücreti karttan düşülmektedir. Satış cihazları ve kart okuma cihaz belleklerinde kayıtlı tutulan satış ve kullanım bilgileri, yüklenici tarafından oluşturulan (yazılımı yükleniciye ait) haberleşme modülü üzerinden, istendiğinde veya periyodik olarak EGO veritabanına aktarılmaktadır.

Söz konusu işte gelirin toplanmasına ilişkin etkin bir sistemin oluşturulamadığı gözlemlenmiş olup tespitler aşağıda sıralanmıştır:

1. Kart satış, dolum ve kullanım verileri yüklenici tarafından oluşturulan (yazılımı yükleniciye ait) haberleşme modülü üzerinden aktarıldığından EGO tarafında gelirlerin sistematik kontrolünü sağlama imkânı bulunmamaktadır.

   EÜTS’de EGO ile yüklenici arasında gelir paylaşımı sözleşme gereği bir mutabakat ile belirlense de yüklenici tarafından kurulan cihaz ve validatörlerdeki kart satış, dolum ve kullanım verilerinin EGO veritabanına aktarımı yazılımı yükleniciye ait bir haberleşme modülü üzerinden gerçekleştiğinden EGO veritabanına işlenen ve mutabakata esas olan verilerin doğruluğunun EGO yetkililerince teyidi mümkün değildir. Gelir paylaşım mutabakatı yüklenici yazılımı üzerinden sağlanan veriler esas alınarak ve yüklenicinin sağladığı raporlama platformu üzerinden yapıldığından EGO'nun doğrudan verilere erişim imkanı ortadan kalkmaktadır. EÜTS gelir paylaşımı ancak “yazılımın doğru kart satış, dolum ve kullanım verisi aktardığı (güvenilir olduğu)” ön kabulü ile doğru kabul edilebilir. 2013 yılında hazırlanan İdari Şartnameye göre EGO’nun cihaz verilerini çıkışında görme, yazılımın güvenliğini teyit etme, farklı yöntemlerle aktarım bilgilerinin tümüyle doğruluğunu test etme imkanı bulunmamaktadır.

   Kamu İdaresi elde edilen gelirlerin cinsine göre mutabakat yapılarak veya çeşitli kontrol mekanizmaları sonucunda hesaplandığını belirtmekte ise de bulguda belirtilen mutabakatın veya kontrollerin olduğu ancak buna esas verilerin güvenilirliğinin EGO tarafından teyid edilemediği hususudur. İdare, 2020 yılı içinde güvenlik testi takvimlerinin idareye bildirilmesi, yedek sistemin idamesi, idarenin taleplerine hızlı dönüş olması için firmada konu ile görevli kişinin idareye bildirilmesi, sistem LOG kayıtlarının düzenli olarak alınması, pallium uygulamasının geliştirilmesi, yazılım erişim yetkilerinin alınması hakkında yüklenici ile görüşmeler yapılarak kararlar alındığı, ancak tutanak altına alınan kararlar için Covid-19 salgını nedeni ile ek süre verildiği belirtilmektedir. Dolayısıyla gelirin hesabına esas verilerin EGO tarafından doğruluğunun test edilmesi halen temin edilememiştir.

   EÜTS gelirlerini oluşturan kart yükleme ve kullanım izlerinin kaynağında doğrudan EGO tarafından izlenebilmesi veya veri aktarımında kullanılan yazılımın EGO tarafından doğruluğunun teyit edilmesi/ettirilmesi gerekmektedir.

2. EGO adına EÜTS gelir paylaşımının güvenilirliğini kontrol edecek teknik personel çalıştırılmamıştır.

   Sözleşmenin "İşletme ve Bakım" başlıklı 16’ncı maddesinde yüklenici tarafından

   oluşturulan Ankara merkez ofiste bulunacak yüklenici teknik personeline ilave olarak sistemin tamamına hakim ve sistemin tüm erişim yetkilerine haiz olmak üzere İdarece uygun görülecek sayıda İdare teknik personelinin görev yapacağı belirtilmektedir. Bu suretle EGO adına EÜTS'ün (ve gelir paylaşımının) güvenilirliğinin kontrol edilmesi amaçlanmıştır. Firma tarafından İdareye verilen kısıtlı okuma yetkisi EÜTS'ün güvenilirliğini kontrol etme imkanı sağlamamaktadır. 2019 yılında ve öncesinde EGO adına yüklenici sistemini “tüm erişim yetkilerini haiz” olarak kontrol edecek bir teknik personel görevlendirmesinin yapılmadığı ve yüklenici merkez ofisinde bu kapsamda çalışma yapılmadığı tespit edilmiştir.

   İdare 2020 yılı içinde yönetilebilir tüm network cihazların (güvenlik duvarı, switch, validatör vb.) sunucuların, çalışan uygulamaların yönetim (adminitrator) şifreleri ve lisanslarının verilmesini ve EÜTS Güvence Denetim Standardı Raporunun hazırlanarak gönderilmesini talep etmiş ancak söz konusu şifre, yetki, lisans ve rapor yüklenici tarafından henüz temin edilmemiş, sözleşme hükmünün gereği yerine getirilmemiştir.

   İlgili sözleşme hükmü gereğince, EGO adına “tüm erişim yetkilerini haiz” olarak yüklenici sistemini kontrol edecek teknik personel çalıştırılması gerekmektedir.

3. İdare ve yüklenici arasında borç ve alacak konusunda bir mutabakat sağlanmamış ve müteahhide ödenecek borç muhasebe kayıtlarında gösterilmemiştir.

EÜTS gelirleri kapsamında 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabında kayıtlı 8.854.368,46 TL alacak mevcuttur. Bu tutarın 1.682.878,81 TL’si yüklenicinin işe zamanında başlayamaması nedeniyle 2013 yılında, 3.769.384,39TL'si ise işin yürütülmesi sırasında kesilen para cezaları olup tahsili için herhangi bir işlem başlatılmamıştır. Zira yüklenici ile İdare arasında işin başlama tarihi olan 11.10.2013 ile 14.07.2016 tarihleri arası dönem için bir mutabakat yapılmadığından yükleniciye bu süre için bir ödeme gerçekleştirilmemiş ve İdare tarafında 19.567.736,72 TL olarak hesaplanan yüklenici alacağı için bir borç kaydı da oluşturulmamıştır.

Kamu İdaresi ilgili firmaya kesilen bazı para cezaları için yargı sürecinin, mutabakat yapılmayan dönem için ise bir özel firmanın denetim raporunun beklendiğini, müteakiben tahsil işlemlerinin başlatılacağını belirtmektedir. Oysa bir mutabakat yapılmasa da İdarece tespit edilen borç ve alacak tutarlarının kayıt altına alınarak mali tablolarda gösterilmesi gerekmektedir. Mevcut durumda 19.567.736,72 TL olarak hesaplanan yüklenici alacağı için 320-Faaliyet Borçları hesabına bir borç kaydı yapılmadığından mali tablolar EÜTS

kapsamındaki borçlarla ilgili olarak paydaşlara doğru bilgi sunmamaktadır.

EÜTS gelirlerine ilişkin olarak İdare ve yüklenici arasında mutabakatın sağlanarak borç alacak ilişkisinin mali tablolarda doğru bir biçimde gösterilmesi temin edilmelidir.