Karar Künyesi
Memur Toplu Sözleşmesinde mevzuata aykırı olarak ücretli izin, iş sağlığı ve güvenliği, kreş ve çocuk bakımı ve diğer haklar adı altında mali hükümler dışında hususlara yer verildiği görülmüştür.
Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceğine, 11.04.2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6289 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 33’üncü maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen Ek 15 inci maddeyle izin verilmiş; yine aynı Kanun’un 22’nci maddesiyle de 4688 Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun 32’nci maddesi başlığıyla birlikte bu doğrultuda değiştirilmiştir.
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Mahalli İdarelerde Sözleşme imzalanması” başlıklı 32’nci maddenin birinci fıkrasında, “27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir.” denilmektedir. Bu düzenlemeye göre imzalanacak toplu sözleşme sosyal denge ödemesi ile ilgili olmalıdır. Sosyal denge ödemesini ilgilendirmeyen hükümler toplu sözleşmenin konusu değildir.
Belediye ile Tüm Yerel Yönetim Çalışanları Sendikası arasında imzalanan ve 01.01.2018 – 30.03.2019 tarihleri arasında geçerli olan memur toplu sözleşmesinin “Diğer Haklar ve Ücretli İzinler” başlıklı 20’nci maddesinde “ Sözleşmeden yararlanan belediye çalışanlarının ailesinin şikayeti üzerine maddi yönden mağdur bırakılması veya aile içi şiddet uygulandığı durumlarda; söz konusu çalışanın işbu sözleşme hükümlerinde yer alan mali haklar, ikramiye ve diğer yardımlardan elde ettikleri elinden alınarak, bunlar çalışanın eşine ödenir.” düzenlemesi,
“İş Sağlığı ve Güvenliği” başlıklı 21’inci maddesinde “ a) Yılda bir kez tüm memurlar ve sözleşmeli personel periyodik muayeneden geçirilir. İşveren, çalışanların çalıştıkları işyeri ve muayene için sevk edildikleri hastane arasında olanaklar ölçüsünde vasıta tahsis eder.
b) İşveren, çalışanlara ilk kademe sağlık hizmeti vermek üzere Kurum Tabibi bulundurur.” düzenlemesi,
“Kreş ve Çocuk Bakım Evi” başlıklı 22’nci maddesinde “ Bu Toplu İş Sözleşmesinin girdiği tarihten itibaren belediyenin mevcut ya da açacağı kreş veya çocuk bakım evlerinden çalışanların çocukları ücretsiz yararlanır.
Çocukların sürekli ve düzenli sağlık kontrolleri işverence yaptırılır.
Çocuk evlerinin her türlü ihtiyacı işverence karşılanır.
Çocuk bakım evlerinde çalıştırılacak Uzman, Pedagog ve Öğretmenlerde Milli Eğitim Bakanlığı kriterleri aranır.” düzenlemesi,
“Diğer Haklar ve Ücretli İzinler” başlıklı 25’inci maddesinde “ a) 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Gününde kadın üyeler ücretli izinli sayılır.
Engelli çalışanlar, 3 Aralık Dünya Engelliler Gününde hafta boyunca dönüşümlü olarak birer gün izinli sayılırlar. Engelli personel, idari tatillerde çalıştırılmaz.
Çalışanlardan şehit dul ve yetimleri ile anne, baba ve kardeşleri 18 Mart Şehitler Günü’nde, malul gaziler ile eşleri ise 19 Eylül Gaziler Günü’nde izinli sayılırlar.” düzenlemesi,
bulunmaktadır.
Bu düzenlemelerin sözleşmenin tarafı olan memurlara mali haklar dışında sosyal haklar da sağladığı görülmektedir.
Yukarıda belirtilen Kanun hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere belediye başkanı ile sendika temsilcisi sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarını kanuni sınırlarda tespit etmek üzere yetkilendirilmiştir. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sözleşme metnine yetkilendirilen husus dışında hükümler koymak mümkün değildir. Zira 4688 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinde mahalli idarelerle imzalanan sözleşmenin Kanun'un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı da açıkça belirtilmiştir. Açıklanan nedenlerle bahse konu Sözleşmeye sosyal denge tazminat tutarının tespit edilmesi dışında hükümler konulması mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.
Kamu idaresi cevabında; "Bulguda belirtildiği gibi, yapılacak olan yeni memur toplu sözleşmesinde meri mevzuata azami ölçüde riayet edilecektir." denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilerek yeni yapılacak sözleşmelerde mevzuata azami ölçüde riayet edileceği belirtilmiş olup konu gelecek yıllarda yapılacak denetimlerde takip edilecektir.