Maliye Hazinesine kayıtlı ve 1992 yılında Üniversiteye tahsis edilmiş olan taşınmaz üzerinde yer alan 7 katlı yurt binasının Tahsis Protokolü süresi 2020 yılında sonlanmasına rağmen 2017-2022 yılları için 5 yıllığına kira rayiç bedeli esas alınarak Vakfı’na kiralandığı

tespit edilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun Ek 25’inci maddesine göre; "Hazine adına kayıtlı olup, yükseköğretim kurumlarına tahsis edilmiş taşınmaz malların üzerinde herhangi bir inşaat yapılmamak ve irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kiralanması ve işletilmesi suretiyle elde edilecek gelirlerin tamamını bir yandan özel gelir, diğer yandan mevcut veya yeni açılacak tertibe özel ödenek kaydetmeye Hazine ve Maliye Bakanı yetkilidir. Sermaye giderleri, yılı yatırım programı ile ilişkilendirilir. Bu ödeneklerin yılı içinde harcanmayan kısmı ertesi yılın bütçesine devren gelir ve ödenek kaydolunur. Hazine adına kayıtlı olup yükseköğretim kurumlarına tahsis edilmiş taşınmaz mallar üzerinde ilgili yükseköğretim kurumlarının teklifi üzerine, öğrenci yurt binası ve müştemilatı yaptırılmak üzere mülkiyetin gayri aynî hak tesis edilebilir.”

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun "Tarihi ve bedii değeri olmayan taşınmaz mallarla ilgili işlemler" başlıklı 74'üncü maddesi hükmüne istinaden çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik'in "Tahsisli ve kiralanmış yerlerdeki işlemler" başlıklı 70'inci maddesinin beşinci fıkrasında "Bakanlık, bu taşınmazların üçüncü kişilere kiraya verilmesine

ilişkin olarak adına tahsis yapılan İdarelerle protokol yapmaya yetkilidir" denilmektedir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 25’inci maddesine göre işlem yapılabilmesini mümkün kılmak amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığınca 27.03.2010 tarihinde 10 yıllığına Üniversiteye genel yetki veren Protokol düzenlenmiştir.

Protokolün;

• 1'inci maddesine göre “protokolün amacı, mülkiyeti Hâzineye veya Hazine ile hisseli olup, Erzurum Atatürk Üniversitesine tahsisli taşınmazların ticari amaçla kullanılması mümkün olan bölümlerinin, eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kullanılmak üzere işletilmesi veya işlettirilmesine ilişkin esas ve usullerin düzenlenmesidir.”

• 6'ncı maddesine göre “Protokol kapsamındaki yerler 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile bu Kanunun 74 üncü maddesine istinaden çıkarılan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak Üniversite tarafından kiraya verilecektir.”

• 8'inci maddesine göre “Yüksek öğretim kurumlarına tahsisli olan taşınmazlar;

  
  

  • Üzerinde tadilat ve sabit olmayan yapılar hariç, herhangi bir inşaat yapılmayacak ve irtifak hakkına konu edilmeyecektir.

  • Eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı olarak kullanılacaktır.

    
    

  • Üniversiteye tahsisli taşınmazlar üzerindeki ticari ünitelerin kiralanmasından elde edilecek gelirler yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun Yükseköğretim kurumları ile ilgili işlemlere ilişkin hükmü uyarınca, üniversite bütçesine öz gelir olarak kaydedilecektir. Bu gelirlerin, ilgili yükseköğretim kurumu bütçesine öz gelir olarak kaydedilmesine dair sorumluluk Üniversiteye ait olacak, bu yerlerin Üniversitece kiraya verilmesinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ve Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanacaktır."

• 9'uncu maddesine göre

  
  

  • “Üniversite ile üçüncü kişiler arasında düzenlenen sözleşmeler hiçbir şekilde bu protokol süresini aşmayacaktır.

  • Söz konusu alanların kiraya verilmesine ilişkin sözleşmelere aşağıdaki madde

eklenecektir.

“Bu protokolün herhangi bir gerekçe ile sona ermesi halinde iş bu kira sözleşmesi almaya veya tebligat yapmaya gerek olmaksızın feshedilmiş sayılır.”

7 bin m² yüzölçümüne sahip 224 öğrenci kapasiteli yurt binası 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51’inci maddesinin “g” fıkrasına göre pazarlık usulüyle 5 yıllığına Vakfına

kiraya verilmiştir. Anılan Kanun fıkrası “Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi” işlerin pazarlık usulüyle yapılabilmesine yöneliktir.

Tapu kayıtlarında bu taşınmaz “arsa” vasfındadır. Ancak üzerinde Atatürk Üniversitesi Kalkındırma Vakfı tarafından (Yurdun ismini taşıyan hayırseverlerin katkılarıyla) yaptırılan Yurt ve Üniversite imkânlarıyla yapılan Konukevi bulunmaktadır.

Kira sözleşmesinde çeşitli maddelerde atıf yapılmasına rağmen kiralama amacı yazılmamıştır. Sözleşmenin özel şartlarında Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmelik 12. maddesinin 2. fıkrasının “e” bendine atıf bulunmaktadır. Bu fıkrada “Kamu yararına çalışan dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflara, yönetim binası ile üyelerinin sosyal ve diğer ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik lokal, sosyal tesis gibi tesisler ile tamamen gelir elde etmek amaçlı tesisler hariç olmak üzere tüzüklerinde veya senetlerinde yer alan asli kuruluş amaçlarında kullanılmak üzere yapılacak kiralamalarda, ilk yıl kira bedeli taşınmazın rayiç bedelinin yüzde ikisi, eğitim amaçlı yapılacak kiralamalarda kira süresince, taşınmazın üzerinde yürütülen eğitim faaliyetlerinin toplam faaliyetlerin en az yüzde seksenini oluşturması ve bu faaliyetlerin asli faaliyet niteliği taşıması kaydıyla ilk yıl kira bedeli taşınmazın rayiç bedelinin yüzde biridir.” hükmü yer almaktadır. Yurt daha önce 2014 yılından itibaren özel bir şirket tarafından kiralanarak işletilmiştir. Firmanın yıllık kira bedeli olarak son yıl ödediği miktar 2016 yılında 113.000 TL’dir. Vakfa kiralama işleminde bina rayici değil kira rayici bu miktar üzerinden dikkate alınmıştır. Böylece kira yaklaşık bedeli olarak çok düşük bir miktar ortaya çıkmış; yurt, yıllık 5.210 TL üzerinden kiraya verilmiştir.

Yine özel şartlara göre yurt mutfağı ile bulaşıkhanenin tadilatı, doğalgaz dönüşümü, seminer salonu ile içinin tefrişatı (50 masa ve 200 sandalye) Üniversite tarafından karşılanmıştır. Yalnızca bu masraflar bile 5 yıllık toplam kira bedelinin çok üstündedir.

Kiralama şartnamesine göre kiralama “Kamu yararına çalışan dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflara” yapılacaktır. Şartnamede amacın kar elde etmek olmadığı da vurgulanmaktadır. Kiralamanın ilk yılında 220 kapasiteli yurda 147 öğrenci kayıt yapıldığı, ekonomik durumu iyi olmayan 6 öğrencinin de ücretsiz olarak barındırıldığı iletilmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda kiralama yapılan ilk yıla ait gelirler toplamı 203.623,05 TL, giderler toplamı 196.500,00 TL olarak tespit edilmiştir. Bu tespite göre para ödeyen öğrenci başına 1.385 TL gelir elde edilmiştir. Bu toplam gelir düzeyi dahi Kurumca hatalı da olsa tespit edilen yaklaşık maliyetin çok üzerindedir. Kaldı ki özel bir şekilde işletilen dönemde dahi yıllık 113 bin TL kira ödenmiştir.

Öte yandan, Üniversite Yönetim Kurulu’nun 15.06.2017 tarih ve 213 sayılı kararı ile onayladığı kiralamanın süresi sözleşmeye göre 5 yıldır. Ancak Üniversite ile Bakanlık arasında düzenlenen Protokolün 9’uncu maddesine göre Üniversite ile üçüncü kişiler arasında düzenlenen sözleşmeler hiçbir şekilde bu protokol süresini aşmayacaktır. Protokol süresi 27.03.2020’de, kiralama sözleşmesinin süresi 2022 yılında sona erecektir. Dolayısıyla Protokolün bu maddesine uyulmamıştır.

Kiralamaya ilişkin süreç dâhilinde oluşturulan (Kıymet Takdir Kararı da dâhil olmak üzere) birçok belgede taşınmazın fiili durumu olarak “Üniversitenin Özel Mülkiyetinde” yazmaktadır. Yukarıda açıklandığı üzere taşınmazın mülkiyeti Maliye Hazinesindedir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun Ek 25’inci maddesine göre Hazine adına kayıtlı olup, yükseköğretim kurumlarına tahsis edilmiş taşınmaz malların üzerinde herhangi bir inşaat yapılmamak ve irtifak hakkı tesisine konu edilmemek şartıyla eğitim, sağlık ve sosyal amaçlı kiralanması ve işletilmesi mümkün kılınmıştır. Yine Hazine adına kayıtlı olup yükseköğretim kurumlarına tahsis edilmiş taşınmaz mallar üzerinde ilgili yükseköğretim kurumlarının teklifi üzerine, öğrenci yurt binası ve müştemilatı yaptırılmak üzere mülkiyetin gayri aynî hak tesis edilebilir. Halen (Üniversiteye tahsisli tüm taşınmazlarda olduğu gibi) arsa olarak tapuya kayıtlı bu taşınmaz üzerinde yurt binası yaptırılmak üzere gayri ayni hak tesis edilebilirse de bu uygulamada amaç, yeni bir yurt binası yaptırılmak suretiyle daha fazla öğrenciye barınma imkânı sağlamaktadır. Bu olayda ise zaten yapılı ve tam tefriş edilmiş bir bina söz konusudur. Zaten irtifak hakkı tesis edilmesi de Ek 25’inci maddeye göre mümkün değildir. Anılan taşınmazın kiralama usulü yukarıda anılan tüm Kanun ve Yönetmeliklere aykırıdır.

Hatalı bir süreç izlenerek yapılan bu kiralamanın sonlandırılarak yurt binasının Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun bir şekilde öğrenci kullanımına sunulması gerekmektedir.