İdare tarafından ihale edilen bazı yapım işlerinde lama ve profil demirlerden çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması, işlenerek dekore edilmiş her çeşit demirden parmaklık, korkuluk v.b. dekoratif (perforje) imalat yapılması ve yerine konulması, kablo tava sistemleri gibi imalatların ödemeye esas ölçümlerinin ilgili işlerin birim fiyat tariflerine uygun olarak yapılmadığı ve başka bir yapım işinde, aynı iş için sözleşme ve idari şartnamede farklı birim fiyat tariflerinin kullanıldığı görülmüştür.

Öncelikle birim fiyat tarifi;

“imalatın yapım şartlarının, biriminin, fiyata dahil olan ve olmayan girdilerin neler olduğunun, teknik kriterlerinin detaylı biçimde belirtildiği belge” olarak tanımlanmıştır.

Lama ve profil demirlerden çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması iş kalemine ait birim fiyat tarifinde;

“Ölçü: İmalât ve varsa tespit malzemesi ile birlikte boyanmadan ve montajdan önce <span>tartılır.</span>

Not: Ancak idareler lüzum gördüğü takdirde proje boyutları üzerinden bütün profillerin ve düğüm noktaları levhalarının cetveldeki ağırlıklarına nazaran tartı ağırlığını tahkik edebilir. Bu tartı neticesinde; cetvellere nazaran %7 ağırlık fazlası da ödeme yapılır, %7 den fazla ağırlık dikkate alınmaz. Bu tartı neticesinde bulunan ağırlığın cetveldekinden az olması halinde yapılan imalâtın idarece kabul edilmesi şartıyla tartı esas alınır.”

İşlenerek dekore edilmiş her çeşit demirden parmaklık, korkuluk v.b. dekoratif (perforje) imalat yapılması ve yerine konulması iş kalemine ait birim fiyat tarifinde;

“Ölçü : İmalât ve varsa tespit malzemesi ile birlikte boyanmadan ve montajdan önce <span>tartılır.</span>

Not: Ancak idareler lüzum gördüğü takdirde proje boyutları üzerinden bütün profillerin ve düğüm noktaları levhalarının cetveldeki ağırlıklarına nazaran tartı ağırlığını tahkik edebilir. Bu tartı neticesinde; cetvellere nazaran %7 ağırlık fazlası da ödeme yapılır, %7 den fazla ağırlık dikkate alınmaz. Bu tartı neticesinde bulunan ağırlığın cetveldekinden az olması halinde yapılan imalâtın idarece kabul edilmesi şartıyla tartı esas alınır.”

Kablo tava sistemleri iş kalemine ait birim fiyat tarifinde;

“ Not: 1-Ölçülendirmede sadece tava ağırlığı esas alınacaktır.”

Hükümleri yer almaktadır.

İlgili tariflerden görüleceği üzere; her üç iş kaleminde de ödemeye esas ölçümlerin ağırlığın tartılması yöntemiyle yapılacağı belirtilmiştir. Ayrıca lama ve profil demirlerden çeşitli demir işleri yapılması ve yerine konulması ve işlenerek dekore edilmiş her çeşit demirden parmaklık, korkuluk v.b. dekoratif (perforje) imalat yapılması ve yerine konulması iş kalemlerinin teorik olarak ağırlıklarını belirten cetvellerle de mukayese edilerek ödemeye esas alınabileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde ise; bu iş kalemlerinin olduğu işlerde, sadece teorik ağırlıkları gösteren cetvelleri esas alarak ödeme yapıldığı, diğer bir ifadeyle herhangi bir tartım yapılmadan ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında özetle; demirlerin ağırlığının boyuta göre değişeceğini, bu ağırlıkları bulmak için TSE’ye uygun ağırlık tablosu kullanılmasının gerektiğini, TSE’ye uygun profil cins ve boyutlarını ifade eden ağırlık tablosundaki birim ağırlıkları kullanarak hak edişe esas profil ağırlığının hesaplandığını, demir imalatlarının bir kısmı teknik olarak atölye çalışmalarına tabi tutulacağından tartı takibinin sağlıklı yapılamayacağı durumlarda en sağlam yöntemin bilimsel bir veri olan ve son derece sağlıklı sonuç veren birim ağırlık üzerinden hesaplama yapılması tartışmaya yer vermeyen bilimsel bir sonuç olduğunu ifade etmiştir.

İdarenin cevabına katılmak mümkün değildir. Zira sözleşmenin eki mahiyetinde olan birim fiyat tariflerinde yer alan düzenlemeleri uygulamadan, diğer bir ifadeyle kıyas yapmadan ilgili imalatların ödemesinin yapılması her türlü izahtan varestedir

Ayrıca idarenin cevabında belirttiği birim fiyatların oluşmasına ilişkin husus da bulgumuzda herhangi bir tespit olmadığından dolayı verilen cevabın yersiz olduğu düşünülmektedir.

Sonuç olarak; idarenin birim fiyat tariflerine uygun olarak tartıyla ödemeyi esas alması ve ihale dokümanında birim fiyat tariflerini çelişki yaratmayacak şekilde düzenlemesi gerekmektedir.