İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından alınan karar uyarınca ilçe belediyelerinin sorumluluğundaki yolların bakımında ve onarımında kullanılmak üzere İBB tarafından yapılan ve İdarece bu amaçla kullanılan asfalt hibesinin muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun tanımlar başlıklı üçüncü maddesinde alınan bağış ve yardımların kamu geliri olduğu ifade edilmiş olup 40’ıncı maddesinde ise kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımın gelir kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Taşınırların kaydı” başlıklı 12’nci maddesinde, kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınmasının esas olduğu belirtilmiş ve önceki yıllardan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırların miktar ve değer olarak kayıtlarda yer alması gerektiği; Yönetmelik’in 13’üncü maddesinde ise taşınır giriş ve çıkışlarının Taşınır İşlem Fişine dayanılarak yapılacağı, bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırların bağış ve yardımda bulunan tarafından ispat edici bir belge ile değeri belirtilmiş ise bu değer üzerinden kayıtlara alınacağı;

Belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bağış ve yardımlar” başlıklı 17’nci maddesinde de; alınan her türlü bağış ve yardımların gelir kaydedileceği, alınan şartlı bağış ve yardımların, üst yöneticinin onayı ile gelir bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılacağı ve gider bütçesinde bu hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe ekleneceği, yoksa bütçede öngörülen tertibe ödenek yazılarak tahsis amacına uygun harcanacağı;

Yönetmelik’in 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının işleyişine ilişkin 116’ncı maddesinin birinci fıkrasının (a/2) alt bendinde; bağış ve yardım şeklinde bedelsiz olarak edinilen stokların tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği;

Yönetmelik’in 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına ilişkin 190’ıncı ve 191’inci maddelerinde; bu hesabın herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için,

yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele, hark ve benzeri yapılar ile bunların eklenti ve bütünleyici parçalarının ve bunlardan tahsise konu edilenlerin izlenmesi için kullanılacağı, yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen yeraltı ve yerüstü düzenlerine ilişkin tutarların yatırımın tamamlanıp geçici kabulün yapılması ile birlikte, bu hesaba borç, 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak kaydedileceği;

Yönetmelik’in 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının niteliğine ilişkin 204’üncü maddesinde bu hesabın, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılacağı;

Yönetmelik’in 600-Gelirler Hesabına ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 369’uncu maddesinde ise bedelsiz olarak intikal eden varlıkların, tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba alacak, ilgili varlık hesabına borç kaydedileceği;

İfade edilmiştir.

Bu bağlamda, İBB tarafından hibe edilen asfalt İdare tarafından teslim alındığında; asfaltın stoklanıp peyderpey ya da stoklanmadan doğrudan imalata dâhil edilmesi, yapım işinin devam etmesi ya da geçici kabulün yapılması durumlarına göre Yönetmelik’te açıklanan şekilde muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Diğer bir ifade ile, hibe alınan asfaltın, duruma göre 150, 251, 258 ve 600 no.lu hesaplar üzerinden mali tablolara aktarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, İBB tarafından 28.06.2021 tarih ve 461 sayılı Meclis Kararı uyarınca yapılan ve İdarece 09.07.2021 tarih ve 52 sayılı Meclis Kararı ile kabul edilen hibe asfaltın bedelinin 3.036.475,55 TL olduğu; asfaltın 373.446,48 TL bedellik kısmının 2020/351321 “Esenler Genelindeki Cadde ve Sokaklarda Mevcut Asfaltın Nakliyesi, Serilmesi ve Baca Yükseltilmesi İşi” ihalesi kapsamında serildiği ve bu işe ait geçici kabulün yapıldığı dolayısıyla söz konusu kısmın 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabında yer alması gerektiği; kalan 2.663.029,07 TL bedellik kısmının ise diğer ihaleler kapsamında serildiği ancak henüz geçici kabulü yapılmadığı için 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında yer alması gerektiği; ayrıca söz konusu hibe tutarı olan 3.036.475,55 TL’lik asfaltın tamamının alındığı için 600-Gelirler Hesabında yer alması gerektiği; İdarenin ise, İBB’den aldığı asfalt hibelerini kullandığında 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına borç, 600-Gelirler Hesabına alacak;

geçici kabulü yapıldığında 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına borç, 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına alacak olarak kaydetmediği ve muhasebe kayıtlarında izlemediği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, asfalt hibesinin muhtelif yol tamir ve bakım, onarım çalışmalarında kullanıldığı, söz konusu hibe asfaltın Fen İşleri Müdürlüğü kayıtlarında ayni yardım olarak yer aldığı, bundan sonraki süreçte muhasebe kayıtlarına alma işleminin de titizlikle sağlanacağı ifade edilmiştir. Ancak, İdarece hibe alınan ve imalata giren asfaltın muhasebeleştirilmemesi nedeniyle, 2021 yılı bilançosunda 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 373.446,48 TL, 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı 2.663.029,07 TL ve faaliyet sonuçları tablosunda da 600-Gelirler Hesabı 3.036.475,55 TL eksik tutarlarla yer almıştır.

Sonuç olarak, hibe alınan asfaltın mevzuatında belirtildiği üzere muhasebe kayıtlarına alınması ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.