Mal ve hizmet alımlarına ilişkin yapılan incelemede, aynı nitelikteki alımların kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5'inci maddesinde idareler, yapacakları ihalelerde rekabeti, eşit muameleyi ve kaynakların verimli kullanılmasını, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını sağlamakla sorumlu tutulmuştur. Ayrıca eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği ve bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu, diğer ihale usullerinin 4734 sayılı Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği temel ilkeler arasında sayılmıştır. 4734 sayılı Kanun’a göre çıkarılan Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ile Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel İlkeler” başlıklı maddelerinde; “Eşik değerlerin veya parasal limitlerin altında kalmak ya da bu Yönetmelikte yer alan diğer hükümlerin uygulanmasından kaçınmak amacıyla mal/hizmet alımları kısımlara bölünemez.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen ihale ilkelerine aykırı olarak; 2019 yılının ilk 11 ayında klima, VRF bakım ve onarımı adı altında kısımlara ayırarak yıl içinde A Firmasından 16 defa (395.656 TL), B Firmasından 14 defa (267.395 TL), C Firmasından 8 defa (180.760 TL) ve D Firmasından ise 4 defa (111.000 TL) hizmet alımı yapılmıştır. Bu alımlar nedeniyle ilgili firmalara toplam (KDV hariç) 954.811 TL ödemede bulunulmuştur. Aynı şekilde aydınlatma bakım ve onarım işi ile ilgili olarak E Firmasından, 4734 sayılı Kanunun 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında 5 defa (128.200 TL) mal ve hizmet alımı yapılmıştır. Bu kapsamdaki mal ve hizmet alımlarına ait dosyalarda yapılan incelemelerde mal ve hizmet alımlarının genelde aynı kalemlerden oluştuğu görülmektedir.

Bununla beraber Üniversite yerleşke bölgesinde tek yetkili servisin bulunması halinde bu hususun belgelendirilmesi ve yine piyasa fiyat araştırması yapılmak suretiyle tek kaynaktan alınmasına ilişkin prosedür işletilerek ilgili mal ve hizmetin temini mümkündür. Öte yandan bütçe ödeneği bulunmakla birlikte nakit yetersizliği veya ödeneklerin geç açılması gibi gerekçelerin var olması halinde geçen yıl ihtiyacı dikkate alınarak yeni yıl ihtiyacı için ihale açılıp yıl içinde bu ihale üzerinden ödeneklerin elverdiği ölçüde mal veya hizmetlerin satın alınması mümkün bulunmaktadır.

Süreklilik gösteren mal, hizmet ve yapım işlerinin ihale yerine kısımlara bölünmesi suretiyle 22/d kapsamında temininin 4734 sayılı Kanunun 60'ıncı maddesinin son fıkra hükmüne de uyarlılık oluşturmadığı görülmektedir. Sonuç olarak ihale ilke ve kurullarına uyulmamasının kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasında risk oluşturduğu değerlendirilmektedir.

‌Tablo 7: 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu 22/d Kapsamında Kısımlara Bölünerek Yapılan Bakım Onarım Tablosu

Ödenek yetersizliği veya ödeneklerin serbest bırakılması ve benzeri hususların gerekçe gösterilerek, ödeneklerin kısımlara bölünerek harcanması alışkanlığına dönüşmemesi gerektiği açıktır.