EBB Meclisi’nin 10.10.2014 tarih ve 344 sayılı Kararı ile Eskişehir ilinde yürütülen toplu taşıma hizmetleri 10 yıl süre ile ESTRAM A.Ş.’ye devredilmiştir. ESTRAM A.Ş. tarafından söz konusu Meclis Kararına istinaden ihale yapılmaksızın otobüs işletmecileriyle sözleşme imzalanmıştır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde;

“… Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu

şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir…” hükmü yer almaktadır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi uyarınca ESTRAM A.Ş.’ye devredilen söz konusu otobüs hatlarının üçüncü kişilere devri ancak 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale yapılmak suretiyle mümkün olmasına rağmen yukarıda anılan Meclis Kararına istinaden otobüs işleticileriyle ihale yapılmaksızın sözleşme imzalandığı görülmüştür.

Her ne kadar şirket tarafından tüm lastik tekerlekli toplu ulaşım araçlarının işletmesinin 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesi uyarınca Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin 10.10.2014 tarih ve 344 sayılı kararı ile 10 yıl süre ile ESTRAM A.Ş.’ye verilmesine karar verildiği, söz konusu meclis kararının 3’üncü maddesi uyarınca ESTRAM A.Ş. ile Büyükşehir Belediyesi arasında sözleşme yapılmasından sonra 01.01.2015 tarihinden geçerli olmak üzere en geç 28.11.2014 tarihine kadar ESTRAM A.Ş.’nin belirleyeceği koşullar ile 166 adet özel halk otobüsü işleticisi arasında sözleşme yapılmasına karar verildiği, söz konusu meclis kararına istinaden sözleşme imzalandığı, söz konusu karardan itibaren özel halk otobüsü sayısının 17’ye kadar düşmesine rağmen şirket tarafından yeni sözleşme imzalanmadığı, yeni halk otobüsü ihtiyacı olduğunda 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre işlem yapılacağı belirtilmişse de, yapılan açıklamaların 5216 sayılı Kanun ile 2886 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde geçerliliği bulunmamaktadır.

Şöyle ki; öncelikle 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve ilgili diğer tüm belediye mevzuatı uyarınca kent içi toplu taşıma hizmetlerini yerine getirme görev ve yetkisinin Büyükşehir Belediyesinin uhdesinde olduğu hususu aşikârdır.

5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinde, büyükşehir belediyesinin toplu ulaşım hizmetlerini bizzat işletebileceği; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin % 50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebileceği düzenlenmiştir. Bu bağlamda Eskişehir Büyükşehir Belediye Meclisinin 10.10.2014 tarih ve 344 sayılı Kararı ile süresi ve bedeli belirtilmek suretiyle toplu ulaşım hizmetlerinin ESTRAM A.Ş.’ye devredilmesinde de hukuki bir sakınca bulunmamaktadır.

Ancak maddenin devamında, “Bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.” şeklinde bir hüküm bulunmaktadır. Bu çerçevede, her ne kadar şirket tarafından bahsi geçen Meclis Kararının üçüncü maddesine istinaden özel halk otobüsü işleticileriyle sözleşme imzalandığı ifade edilmişse de, bu durumun 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinin amir düzenlenmesi karşısında geçerliği bulunmamaktadır. Bu durumda 5216 sayılı Kanun’a uygun düşmeyen meclis kararının değil anılan Kanun’un 26’ncı maddesi hükümlerinin uygulanarak bu yerlerin üçüncü kişilere devrinin ihale suretiyle verilmesi gerekmektedir.

Nitekim 2886 sayılı Kanun’da ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu düzenlenmiştir.

Diğer taraftan şirket tarafından sözleşmesi fesholunan araçların yerine yeni sözleşme imzalanmaması ve yeni özel halk otobüsü ihtiyaçlarının 2886 sayılı Kanun’a uygun olarak ihale ile karşılanacağının belirtilmesi bulgumuzu teyit eder nitelikte olup, yapılan bu işlemler 5216 sayılı Kanun ile 2886 sayılı Kanun’a göre yapılması gereken uygulamalardır.

Bu itibarla; ulaşım hizmetlerinin ESTRAM A.Ş. tarafından ihale yapılmak suretiyle üçüncü kişilere gördürülmesinin yasal bir zorunluluk olduğu ve bu şekilde saydamlık, rekabet, eşit muamele, güvenilirlik, kamuoyu denetimi ve kaynakların verimli kullanılmasının sağlanması gerekmektedir.