Aşırı düşük teklif sorgulaması yapılması sonucunda teklif bedeli sınır değerin altında olduğu anlaşılan istekliden alınması gereken kesin teminat tutarının eksik alındığı görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde;

“İhale komisyonu verilen teklifleri (Değişik: 6/2/2014-6518/47 md.) değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder…

Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye… düzenlemeler yapmaya yetkilidir…”

Aynı Kanun’un “Kesin Teminat” başlıklı 43’üncü maddesinde;

“Taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesini sağlamak amacıyla, sözleşmenin yapılmasından önce ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınır.” hükümleri yer almaktadır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 55’inci maddesinin ikinci fıkrasında;

“İhale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce, teklif fiyatının sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının % 6’sı, sınır değerin altında olması halinde ise yaklaşık maliyetin % 9’u oranında kesin teminat alınır. Kısmi teklif verilmesine imkân tanınan ihalelerde, tek bir sözleşmeye konu olacak kısımların herhangi birisi veya birkaçı için teklif edilen fiyatın, ilgili kısım için hesaplanan sınır değerin altında olması halinde alınacak kesin teminat tutarı, isteklinin sınır değerin altında teklif sunmuş olduğu kısma veya kısımlara ilişkin yaklaşık maliyetin % 9’u, sözleşmeye konu diğer kısma veya kısımlara ilişkin teklif fiyatının ise % 6’sı oranında hesaplanır ve bu tutarların toplamı kadar kesin teminat alınır.”

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 56’ncı maddesinin ikinci fıkrasında ise;

“İhale üzerinde bırakılan istekliden sözleşme imzalanmadan önce, teklif fiyatının sınır değere eşit veya üzerinde olması halinde teklif fiyatının % 6’sı, sınır değerin altında olması halinde ise yaklaşık maliyetin % 9’u oranında kesin teminat alınır.” denilmektedir.

Belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında gerçekleştirilen mal, hizmet ve yapım işlerinde alınması gereken kesin teminat tutarı sözleşme bedelinin %6’sı olarak belirlenmiştir. Ancak aşırı düşük teklif sorgulaması yapılan hizmet ve yapım işlerinde, isteklinin teklifi sınır değere eşit veya üzerinde ise teklif fiyatının %6’sı, istekli teklifinin sınır değerin altında olması halinde yaklaşık maliyetin %9’u olacak şekilde kesin teminat alınması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, İstanbul Geneli İhtiyaç Duyulan Yollarda Çatlak Tamiri Yapılması Yapım işiyle ilgili aşırı düşük teklif sorgulaması yapıldığı ve ihale üzerine bırakılan isteklinin teklif bedelinin sınır değerin altında kaldığı görülmüştür. Bu ihale kapsamında alınması gereken kesin teminat tutarı, 33.000.000,00 TL yaklaşık maliyetin %9’u olan 2.970.000,00 TL’dir. Ancak İdare, Sözleşme bedeli olan 14.508.975,00 TL’nin %9’unun biraz üzerinde olmak üzere yükleniciden 1.300.000,00 TL kesin teminat almıştır. Dolayısıyla kesin teminat 1.670.000,00 TL eksik alınmıştır.

Buna göre, söz konusu yapım ihalesinde kesin teminatın irat kaydedilmesini gerektiren bir durumun ortaya çıkması halinde, mevcut kesin teminatın, gelir kaydedilmesi gereken tutarı karşılamaması gibi bir sonuçla karşılaşılabilecektir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bulguda tespit edilen hususa ilişkin 2022 yılında gerekli düzeltmenin yapıldığı belirtilmiş olsa da yapılan düzeltmenin 2021 yılı sona ermesinden dolayı hataya düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, İdarenin aşırı düşük teklif sorgulaması yaptığı hizmet ve yapım işlerinde ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifi sınır değere eşit veya üzerinde ise teklif bedelinin

%6’sını, sınır değerin altında olması halinde yaklaşık maliyetin %9’u olacak şekilde kesin teminat alınması gerekmektedir.