Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü tarafından yapılan asfalt hibesinin kabulüne ilişkin olarak İdare tarafından meclis kararı alınmamış ve bu hibe asfalt bedeli varlık hesaplarına dâhil edilmeyerek muhasebe kayıtları hatalı gerçekleştirilmiştir.

1. İdareye Bağışlanan Asfaltın Kabulü İçin Belediye Meclisi Tarafından Karar Alınmaması

   
   

   Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü tarafından muhtelif köy ve bağlantı yollarının yapımında kullanılmak üzere yapılan asfalt hibesinin kabulünde meclis kararı alınmadığı görülmüştür.

   5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre şartlı bağışları kabul etme yetkisi belediye meclisinindir.

   Yapılan incelemede, İdareye şartlı olarak bağışlanan bu asfalt hibesi ile ilgili olarak Niğde Belediyesi Meclisince herhangi bir karar alınmadığı tespit edilmiştir.

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından, ilk meclis toplantısında konu hakkında bilgi verileceği ve karar alınacağı ifade edilmiştir.

   Sonuç olarak hibe asfaltın mevzuatta belirlenen şekilde kabul işlemlerinde meclis kararı alınması gerekmektedir.

2. İdareye Bağışlanan Asfalta İlişkin Muhasebe Kayıtlarının Hatalı Yapılması

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü tarafından muhtelif köy ve bağlantı yollarının yapımında kullanılmak üzere yapılan asfalt hibesine ilişkin muhasebe kayıtlarının hatalı yapıldığı, hibe asfaltın varlık hesaplarına dahil edilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin (i) bendinde, alınan bağış ve yardımlar kamu gelirleri arasında sayılmış; 40’ıncı maddesinin ikinci fıkrasında ise kamu idarelerine yapılan her türlü bağış ve yardımların gelir kaydedileceği ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bağış ve yardımlar” başlıklı 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında; alınan her türlü bağış ve yardımların gelir kaydedileceği;

üçüncü fıkrasında yapılan şartlı bağış ve yardımların, üst yöneticinin onayı ile gelir bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılacağı ve gider bütçesinde bu hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe ekleneceği, yoksa bütçede öngörülen tertibe ödenek yazılarak tahsis amacına uygun harcanacağı,

Yönetmelik’in 15-Stoklar hesap grubu ile ilgili 114’üncü maddesinin ikinci fıkrasında bağış veya hibe olarak edinilen stokların varsa bilinen değeri, yoksa ilgili mevzuatına göre değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri üzerinden hesaplara alınacağı, 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının işleyişine ilişkin 116’ncı maddesinin birinci fıkrasının (a/2) alt bendinde; bağış ve yardım şeklinde bedelsiz olarak edinilen stokların tespit edilen değerleri üzerinden bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği,

258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının niteliğine ilişkin 204’üncü maddesinde bu hesabın, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılacağı,

İfade edilmiştir.

Mezkûr Yönetmelik’in 800-Bütçe Gelirleri Hesabı ile ilgili “Hesabın işleyişi” başlıklı 383’üncü maddesini birinci fıkrasının (a/6) alt bendinde; bedelsiz olarak intikal eden ayni bağış ve yardımların, tespit edilen değerleri üzerinden 600-Gelirler Hesabına alacak, ilgili varlık hesabına borç kaydedileceği düzenlenmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; hibe asfalt, İdare tarafından kabul edildiği zaman 150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabının borcu karşılığında 600-Gelirler Hesabının alacağına kaydedilerek muhasebeleştirilmesi daha sonra söz konusu asfaltın serim aşamasında serilen kısım kadar stok hesabından çıkış yapılarak 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabına borç kaydedilmesi ve söz konusu işlemler tamamlandığında ise 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabına aktarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü tarafından İdareye yapılan hibe asfaltın muhasebeleştirilmesinde, asfalt bedelinin bütçe hesaplarına ve 630-Giderler Hesabına kaydedildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından, 2023 yılında gerekli muhasbe kayıtlarının yapılacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, yapılan bu hatalı muhasebe işlemleri nedeniyle, İdarenin 2022 yılı faaliyet sonuçları tablosunda 630-Giderler Hesabı 1.855.726,27 TL fazla tutarla; bilançosunda ise 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı 1.855.726,27 TL eksik tutarla yer almıştır. Ayrıca bütçe uygulama sonuçları tablosunda 800-Bütçe Gelirleri Hesabı ile 830-Bütçe Giderleri Hesabı 1.855.726,27 TL fazla tutarla yer almıştır.

Hibe alınan asfaltın mevzuatında belirtilen şekilde muhasebe kayıtlarına alınması ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.