Kurumun mali tablolarında yer alan taşınır malların değerleri ile İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvellerinde yer alan değerlerin tutarsız olduğu görülmüştür.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 8’inci maddesinde, taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine dayanılarak çıkarılmış ilgili muhasebe düzenlemeleri ve bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde muhasebe yetkilileri tarafından yapılacağı, muhasebe yetkililerinin, harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan sonra, harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumlu oldukları hüküm altına alınmıştır.

Aynı Yönetmelik'in “Taşınır Mal Yönetim Hesabı” başlıklı 34'üncü maddesinde, Taşınır Mal Yönetim Hesabının, kanunun kaynakların kullanılması ve yönetilmesi konusunda harcama birimi ve harcama yetkililerine yüklediği sorumluluğun gereği olarak taşınır kayıt ve işlemlerinin usulüne uygun yapılıp yapılmadığının harcama yetkilisi tarafından kontrol ve denetimine esas olmak üzere taşınır kayıt yetkilisi tarafından harcama birimleri itibarıyla hazırlanacağı ve taşınır kontrol yetkilisince kayıt ve belgeler ile mali tablolara uygunluğu

kontrol edilerek imzalanacağı, Taşınır Mal Yönetim Hesabında; önceki yıldan devredilen, yılı içinde giren, çıkan ve ertesi yıla devredilen taşınırlar ile yılsonu sayımında bulunan fazla ve noksanların gösterileceği, taşınır işlemleri ile muhasebe işlemlerinin elektronik ortamda ilişkilendirilerek muhasebe yetkilisince muhasebe kayıtlarına uygunluğunun onaylanacağı, harcama yetkilisince, taşınır kayıt ve işlemlerinin usulüne uygun yapıldığı anlaşıldıktan, Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelinin Taşınır Sayım ve Döküm Cetveline uygunluğu görüldükten sonra onaylanacağı hüküm altına alınmıştır.

Adı geçen Yönetmelik'in 35’inci maddesinde, merkezdeki taşınır konsolide görevlilerince; merkez ve taşra harcama birimleri itibarıyla düzenlenen harcama birimi taşınır mal yönetim hesabı cetvellerinin öncelikle I inci düzey detay kodu itibarıyla ayrı ayrı birleştirilmek suretiyle İdare Taşınır Mal Yönetimi Ayrıntılı Hesap Cetveli, taşınır hesap grupları itibarıyla birleştirilmek suretiyle de İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvelinin hazırlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Muhasebe kayıtları, mali tablolar ve İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvellerinin incelenmesi sonucunda aşağıdaki tabloda görüleceği üzere mali tablolarda yer alan taşınır mal değerleri ile icmal cetvellerindeki değerlerin tutarsız olduğu görülmektedir.

Tablo 9: Taşınır Mal Değerleri Karşılaştırma Tablosu

Kamu idaresi cevabında, Bilançoda yer alan değerler ile İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvellerinde yer alan değerlerin tutarsız olmasının nedeninin, geçmiş yıllarda Su

ve Kanalizasyon Müdürlüğü, Su İşleri Müdürlüğü, Temizlik İşleri Müdürlüğü ve Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğü tarafından yapılan Katma Değer Vergisi geliri elde edilen hizmet sunumlarına ait alımların muhasebeleştirilmesinde 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı kullanılarak Ödeme Emri Belgeleri hazırlanması ve düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinde ve İdare Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvellerinde Katma Değer Vergisi ayırımı yapılamamasından kaynaklandığı ifade edilmektedir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1'inci maddesine göre, ticari, sınai ve zirai faaliyetler çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler bu verginin kapsamında olduğundan Belediyeler sürdürdükleri iktisadi faaliyetler nedeniyle 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre vergi mükellefi sayılmaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 114’üncü maddesine göre stoklar, maliyet bedeliyle hesaplara alınır. Ancak aynı Yönetmelik’in indirilecek katma değer vergisi hesabının niteliğini açıklayan 153’üncü maddesinde mahalli idarelerin, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yapmaları gerekmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 26’ncı maddesine göre gerek yatırım ve gerekse kullanım amacıyla edinilen maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir. Ancak, katma değer vergisi mükellefi olan kamu idarelerinin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, faaliyetlerine ilişkin olarak edindikleri maddi duran varlıklar için ödedikleri katma değer vergisi tutarları, maliyet bedeline dâhil edilmez.

Yukarıda yer alan hükümler birlikte değerlendirildiğinde, ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları Katma Değer Vergisini indirim konusu yapmaları gerektiğinden 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında yer alan bu malların hem taşınır mal kayıtlarında hem muhasebe kayıtlarında maliyet bedellerinin Katma Değer Vergisi hariç olarak yer alması gerekmektedir. Yine katma değer vergisi mükellefi olan kamu idarelerinin, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, faaliyetlerine ilişkin olarak edindikleri maddi duran varlıklar için ödedikleri katma değer vergisi tutarları, maliyet bedeline dâhil edilmeyeceğinden bu malların da hem taşınır mal kayıtlarında hem muhasebe kayıtlarında maliyet bedellerinin Katma Değer Vergisi hariç olarak yer alması gerekmektedir. Bu durumda taşınır kayıtları ile muhasebe kayıtları arasında tutarsızlık da olmayacaktır. İdare cevabında da ifade edildiği üzere tutarsızlık

taşınır kayıtlarının Katma Değer Vergisi dâhil değer üzerinden, muhasebe kayıtlarının ise Katma Değer Vergisi hariç değer üzerinden tutulmasından kaynaklanmaktadır.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nde, harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelik’te belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan, muhasebe yetkilileri, harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Mal Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onaylamaktan, sorumlu tutulmuştur.

Yukarıda ifade edilen mevzuat hükümleri ve değerlendirmeler çerçevesinde, İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvelleri değerleri ile mali tablolarda yer alan değerlerin uyumlu olması gerektiğinden, bu haliyle Bilançoda yer alan 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı, 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254 Taşıtlar Hesabı ile 255 Demirbaşlar Hesabının doğru ve güvenilir veri içermediği değerlendirilmektedir.