Bütçe İçi İşletmede satılmak üzere alınan dondurma veya meşrubat benzeri ürünlerin işletmece alındığı gün giderleştirilerek 153 Ticari Mallar Hesabına kaydedilmediği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “153 Ticari Mallar Hesabı” başlıklı 117’nci maddesinde “Bu hesap, kurumlarca herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile alınan ticari mallar ve benzeri kalemlerin izlenmesi için kullanılır.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in Hesabın işleyişini düzenleyen 118’inci maddesinde “(1) Ticari mallar hesabının borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Ticari mal niteliğinde bir mal alındığında bir taraftan bu hesaba ve ilgili hesaplara borç, kesintiler 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabına, ödenecek tutar ise 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak, diğer taraftan Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Ticari mallar hesabında kayıtlı tutarların yılsonunda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu ortaya çıkan artışlar bu hesaba borç, 698-Enflasyon Düzeltmesi Hesabına alacak kaydedilir.

2. Alacak

   
   

   1. Kullanılmak üzere ambardan çıkışı yapılan ticari mallar bu hesaba alacak, aktifleştirilecek bir unsur ise ilgili duran varlık hesabına ya da 630- Giderler Hesabına borç kaydedilir.

   2. Sayım sonucunda eksik çıkan ticari mal tutarları bu hesaba alacak, 197- Sayım Noksanları Hesabına borç kaydedilir.

   3. Ticari mallardan satılan tutarlar, kayıtlı değeri üzerinden bu hesaba alacak, satış bedeli 100- Kasa Hesabı veya 102- Banka Hesabına borç, aradaki olumlu fark 600- Gelirler Hesabına alacak, olumsuz fark 630- Giderler Hesabına borç, diğer taraftan satış bedeli 800- Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805- Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.” hükmü bulunmaktadır.

Aktarılan mevzuat hükümlerinden Belediye Bütçe İçi İşletmesinde satılmak üzere alınan ticari mal niteliğindeki mamullerin alındığında maliyet bedeli ile Ticari Mallar Hesabına borç kaydedileceği, satışı gerçekleştiğinde ise bu hesaba kayıtlı bedeli ile alacak ve aradaki olumlu farkın da gelir hesaplarına kaydedileceği anlaşılmaktadır.

08.03.2011 tarih ve 23868 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe İçi İşletme Yönetmeliğinde mahalli idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe yetkilisinin işletmenin de muhasebe yetkilisi olduğu ve işletme faaliyetlerinin muhasebe işlemlerinin

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre mahalli idarenin muhasebe biriminde tutulacağı hüküm altına alınmıştır.

Bu kapsamda alımı gerçekleştirilen Ticari Mal niteliğindeki ürün miktarının 422.720,70 TL olduğu ve alınan mamullerin alındığı gün giderleştirilmek suretiyle 153 Ticari Mallar Hesabına kaydedilmeyerek söz konusu hesabın Belediyenin mali tablolarında görünmediği tespit edilmiştir. Yılsonu mali tablolarına, stokta bulunan ve 153 Ticari Mallar Hesabında kayıt altına alınması gereken 6.549,56 TL’lik tutarın da kaydedilmeyerek tabloların söz konusu tutar kadar eksik bilgi içerdiği görülmüştür. Mevzuata aykırılık teşkil eden bu durum mali tabloların doğruluğu ve güvenilirliğini de olumsuz etkilemektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğine uygun olarak kullanılmaya başlanacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilip gerekli çalışmaların başlatılacağı belirtilmiş olsa da mevzuata aykırılık teşkil eden bu konu 2018 yılı mali tablolarının doğruluk ve güvenilirliğini olumsuz etkilemektedir. Konu izleyen denetim dönemlerinde takip edilecektir.