6360 sayılı Kanun’da köyden mahalleye dönüşen yerlere emlak vergisiyle ve belediye gelirleri kanunundaki vergilerle ilgili geçici süreyle muafiyet tanımlanmış olmasına rağmen, kurum mali tablolarında 600-Gelirler Hesabı ile 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabında bu yerlerle ilgili gelir tahakkuk kayıtlarının olduğu görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 86’ncı maddesinde;

“Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılır.” denilmektedir. Aynı Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 87’nci maddesinde ise, bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gereken tutarların 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabına, içinde bulunulan dönemi takip eden dönemlerde tahsili gereken tutarların ise duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilerek izleneceği hükmüne yer verilmiştir. “Hesabın işleyişi” başlıklı 88’inci maddesinde ise, gelir tahakkuk tutarlarının 120-Gelirlerden Alacaklar hesabına borç, 600- Gelirler Hesabına ise alacak kaydedileceği düzenlenmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 365’inci maddesinde, faaliyet hesaplarının kurumun faaliyet dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelir ve giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve faaliyet sonuçlarının üretilmesi için kullanılacağı belirtilmektedir. 600-Gelirler Hesabının işleyişinin anlatıldığı 369’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında ise; “Tahakkuk bölümünden verilen tahakkuk bordrolarının toplamından gelir yazılması gereken tutarlar bu hesaba alacak, 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.” denilmek suretiyle gelirlerin muhasebe

kayıtlarının, tahakkuk bölümünden(gelir servisi) gelen bordrolar esas alınarak yapılacağı ifade edilmektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinin 1’inci fıkrasının (a) bendinde; muhasebe kayıtlarının gerçek durumu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılacağı, faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri başlıklı 6’ncı maddesinin (b) bendinde ise; Gerçekleşmemiş gelir veya giderler gerçekleşmiş gibi ya da gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez denilerek, faaliyet sonuçları tablosunda yer alan tutarların gerçekleşen tutarlarla aynı olması gerektiği hüküm altına alınmaktadır.

6360 sayılı Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 15’inci fıkrasında;

“Bu Kanuna göre tüzel kişiliği kaldırılan köylerde, bu fıkranın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununa göre alınması gereken emlak vergisi ile 26/5/1981 tarihli ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları 31/12/2022 tarihine kadar (bu tarih dâhil) alınmaz ve 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının üçüncü bendi, 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının birinci bendi ile beşinci bendi, 66 ncı maddesinin birinci fıkrasının beşinci bendi hükümleri 31/12/2022 (bu tarih dâhil) tarihine kadar uygulanmaya devam edilir.

… ” hükmü yer almaktadır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinde de açıklandığı üzere kanun ile muafiyet tanımlanmış, tahakkuk etmeyen gelirlerin 120-Gelirlerden Alacaklar ve 600-Gelirler Hesabına kaydedilmemesi gerekmektedir. 6360 sayılı Kanun ile köyden mahalleye dönüştürülen yerlere ilişkin 31.12.2022 tarihine kadar Emlak Vergisinden ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınan vergi, harç ve katılım paylarından muafiyet tanınmıştır. Bu nedenle bu kapsamda olan vergi gelirlerinin 120-Gelirlerden Alacaklar ve 600-Gelirler Hesabında yer almaması gerekmektedir. Yapılan incelemede köyden mahalleye dönüşen yerlere ilişkin 2018 yılında gelir hesaplarına 41.549,60 TL, 362-Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabına ise 1.254,80 TL olmak üzere toplam 42.804,40 TL hatalı kayıt yapıldığı görülmüştür. Muafiyetin başladığı tarihten 31.12.2018 tarihine kadar ise gelir hesaplarına 284.878,97 TL, 362-Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabına ise 15.550,38 TL olmak üzere toplam 300.429,35 TL hatalı kayıt yapılmıştır. Bu durum 120- Gelirlerden Alacaklar Hesabı, 362-Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat

Hesabı ve 600-Gelirler Hesabının hatalı görünmesine neden olmaktadır.

Yukarıda da ifade edildiği üzere 31.12.2022 yılına kadar muafiyet kapsamında olan köyden mahalleye dönüşen yerlere Emlak Vergisinin ve 2464 sayılı Kanun kapsamındaki vergilerin tahakkuk ettirilmemesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Köyden mahalleye dönüşen yerlerle ilgili olarak tespit edilen tahakkuklar program değişikliği sonrası program aktarımından kaynaklı olarak bazı bildirimlere muafiyet uygulanmadığı tespit edilmiştir. 12.04.2019 tarihinde köylerde yapılan toplu güncelleme ile 7159 Kanunu'na göre 31.12.2022 tarihine kadar gerekli muafiyet sağlanmış olup, Köy kayıtlarında vergi tahakkuk işlemi hatası düzeltilmiştir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kurum cevabında, bulgumuz doğrultusunda muafiyet tanımlanmış gelirlere ilişkin gerekli tahakkuk eksiltme kaydının yapıldığını belirtmiştir. Yapılan düzeltme işlemi 2019 yılında gerçekleşecek olup, bahsedilen eksik ve hatalı uygulamalar, 2018 yılında 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı, 362-Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat Hesabı ve 600-Gelirler Hesabında hataya sebep olmuştur Bulgu konusu tespitle ilgili düzeltici işlemlerin yapılıp yapılmadığı takip eden denetimlerde izlenecektir.