Belediye ile yetkili sendika arasında imzalanmış olan Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesine konusu dışında hükümler konulduğu görülmüştür.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin ek 15’inci maddesinde belediyelerin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine sosyal denge tazminatı ödenebileceği; ödenebilecek aylık tutarın 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’na göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçemeyeceği ve anılan Kanun’da öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle tayin edilebileceği hüküm altına alınmıştır.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nun “Mahalli İdarelerde Sözleşme İmzalanması” başlıklı 32’nci maddesinde; belediyelerde, belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere sözleşme imzalanabileceği belirtilmiştir. Aynı maddenin devamında ise yapılacak olan bu sözleşmenin Kanun’un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere belediye başkanı ile sendika temsilcisi sadece ödenecek olan sosyal denge tazminatı tutarını tespit etmek üzere bir sözleşme imzalamak için yetkili olup, sözleşme hakkının toplu sözleşme gibi düşünülmesi ve sözleşme metninde sosyal denge tazminatı dışında başkaca hükümlere yer verilmesi mümkün değildir.

Belediye ile yetkili sendika arasında 11.07.2023 tarihinde akdedilen Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi’nin “İşverenin Hak ve Yükümlülükleri” başlıklı 6’ncı maddesinde;

“a) İşveren Sosyal Denge tazminatı Sözleşmesine aykırı olmamak üzere işin tanzimi, işlerin sevk ve idaresiyle ilgili kararlar almaya yetkilidir.

1. İşveren;

   1. İş güvenliği ve çalışanların sağlığı açısından gereken her türlü önlemi almakla yükümlüdür.

   2. Çalışanların tüm haklarını zamanında yerine getirmekle yükümlüdür.

   3. Sendikal çalışmalar konusunda sendikaya ve sendikayı temsil yetkisine sahip çalışanlara her türlü kolaylığı sağlar.

   4. İşveren temsilcileri kendi iş birimlerine bildirilen iş güvenliği ve çalışanları ilgilendiren bildirge, servis notu ve talimatları çalışanlara tebliğ eder.

   5. Çalışanların görevlerini yaparken üçüncü kişilere zarar vermemeleri esastır. Böyle bir zarar meydana geldiği takdirde verilen zararın çalışanın haksız fiilinden kaynaklanmaması halinde üçüncü kişilerin açtığı davalarda işveren de taraftır. İşbu zararın tamamı işverence ödenir.”

Sözleşmenin “Sendika ile üyelerin Hak ve Yükümlülükleri” başlıklı 7. Maddesinde;

“a) Sendika, üyelerinin Sosyal Denge tazminatı Sözleşmesi'ne ve diğer hukuki mevzuata uymayan davranışlarını benimsemez.

1. Sendika, bütün yönetici ve temsilcileri ile disiplinsizlik ve düzensizlikleri önlemek için her türlü çabayı gösterir.

2. Sendika, çalışma barışını korur ve çıkacak anlaşmazlıkları görüşmeler yoluyla çözer.

3. İşveren, işyerlerinde çalışanların kolayca görebilecekleri elverişli bir yerde sendikanın ilanla ilgili bildirimlerinin asılmasına özgü ilan panoları bulundurur. İlan panosunda sendika ve sendika şubelerince ilan edilecek yazı, afiş ve benzerlerinden sendika sorumludur.

4. İşveren tarafından işyerinde sendikanın ya da şubenin talebi halinde sağlık koşullarına uygun ve içerisinde masa, sandalye, dosya dolabı, şehir içi ve dahili hatlı telefonu bulunan bir temsilci odası tahsis eder.”

Sözleşmenin “Başvuruların Cevaplanması” başlıklı 8. Maddesinde;

“Sendika, şube ve işyeri temsilcilerinin herhangi bir konuda işveren veya işveren temsilcilerini yazılı olarak başvurmaları halinde, işveren veya temsilcisi, bu yazılı başvuruya en geç beş gün içerisinde cevap vermekle yükümlüdür. Başvuruya verilen cevabın doyurucu olmaması durumunda çalışanın işyeri kuruluna başvuru hakkı vardır.”

Sözleşmenin “Sözleşme Tazminatı Aidatları” başlıklı 9. Maddesinde;

“a) İşveren, sendika üyelik aidatına ilave olarak her üyeden taban aylığın %1,5 oranında çalışanın Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi ödemesinden kesinti yaparak Bem-Bir- Sen'e aktarır.

1. İşveren, sendika aidatının düzenli olarak takip edilmesini ve yürütülmesini sağlar. Kesinti tarihini izleyen ay sonuna kadar sendikanın bildirdiği banka hesap numarasına aktarılmasını temin eder.

2. İşverence, sendika aidatının ödenmesi için tahakkuk esastır.”

Denilmek suretiyle Sözleşme’nin amacı ve konusu ile bağdaşmayan hükümlere yer verildiği tespit edilmiştir.

Sosyal denge tazminatı sözleşmesinde yasal yetki çerçevesine bağlı kalınması ve sözleşmenin amacı ve konusu ile ilgisi bulunmayan hükümlere yer verilmemesi gerekmektedir.