Belediyenin kredi faizleri işlemlerinin incelenmesi sonucunda; bankalardan yapmış olduğu kısa ve uzun vadeli borçlanma kayıtlarında, ödenecek toplam faizin, henüz tahakkuk etmeden, krediyle yapılan borçlanma işlemlerinin muhasebe kayıtlarına alınması aşamasında, 381 ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”na alacak, “630 Giderler Hesabı”na borç kaydı yapıldığı, bu nedenle de 2021 yılında vadesi geldiği için ödenmiş faizin, cari yılda gider hesaplarına kaydının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Muhasebenin temel kavramlarından olan “dönemsellik kavramı”, işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir.

Muhasebenin tam açıklama kavramı ise; mali tablolarda finansal bilgilerin tam olarak açıklanması yanında yeterli, açık ve anlaşır olmasını ifade etmektedir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “381 Gider Tahakkukları Hesabı”na ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 289’uncu maddesinde; bu hesabın kısa vadeli iç ve

dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen, tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak gelecek aylarda ödenebilir duruma gelecek olan borçlar ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Anılan Yönetmelik’in “481 Gider Tahakkukları Hesabı”na ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 338’inci maddesinde ise; bu hesabın uzun vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında izlenmeyen; tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan borçların izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Hesap planı açıklamaları kapsamında, kredi faizlerinin sözleşme gereği tahakkuk etmiş ancak ödemeleri sonraki aylara/yıllara ötelenmiş ise, söz konusu faiz tutarları vadesine uygun 381 ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”na tahakkuku yapılarak “630 Giderler Hesabı”na gider yazılmalı, ödemeler sözleşmede ötelenmemiş ise ödeme günü gelmiş faizler, “630 Giderler Hesabı”na borç kaydedilerek “103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri” ile “102 Bankalar Hesabı”na ilgili kayıtların yapılması suretiyle faiz ödemesi muhasebe kayıtlarına alınmalıdır. Faiz ödemesinin vadesinde gerçekleştirilememesi durumunda da bu tutar belediyenin bankaya borcu olarak kayıtlarda yer almalıdır.

Oysa ki Belediye; önceki yıllardan bu yana bankalardan kullandığı kredilerin anapara taksit ödemelerine ait sözleşme süresinin tamamında ödenmesi gereken tüm faizleri, kredinin alındığı yılda “630.04 Faiz Giderleri Hesabı”na borç, gelecek aylarda/yıllarda ödenecek kısmını ise vade durumuna uygun olarak 381ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”na alacak kaydetmiştir. Bu nedenle de kredi borçlarının 2021 yılında vadesi geldiği için ödenen 18.573.564,46 TL tutarındaki faizi, bu yılın Faaliyet Sonuçları Tablosunda yer almamıştır.

Diğer taraftan 2021 yıl sonu itibariyle 381ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”nda yer alan toplam 20.125.600,05 TL ise Belediyenin 2022 ve sonraki yıllarda ödeyeceği, henüz tahakkuk etmemiş kredi faiz tutarına ait olduğundan, 381 ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı” da Yönetmelik'teki hesap tanımlarına uygun kullanılmamıştır.

Son üç yıllık faaliyet sonuçları tablosuna göre, “630.04 Faiz Giderleri Hesabı”nda 2019 yılında 26.968.891,30 TL, 2020 yılında 14.095.836,33 TL tutar mevcut olup yeni bir kredi kullanımı yapılmadığından cari yılda 18.573.564,46 TL faiz gideri olmasına rağmen 2021 yılı Faaliyet Sonuçları Tablosunda yer almamış, önceki yıllarda ise faiz giderleri olması gerekenin

çok üzerinde mali tablolara yansımıştır. Yapılan incelemede, 2021 yılında 630.04 no.lu hesapta bulunan 202.492,59 TL’nin ise leasing kapsamında ödenen faiz olduğu görülmüştür.

Söz konusu kayıtlarla, vade sonuna kadarki yılların mali tablolarında “630.04 Faiz Giderleri” hesabında yılına ait ödenmiş faizlerin yer alması engellenmiş olmaktadır. Dolayısıyla cari yılda vadesi gelen faiz tutarları önceki yıllarda “630 Giderler Hesabı”nda yer aldığından, faiz gideri açısından dönemsellik ilkesine uyulmamıştır.

Kredilerin anapara taksit ödemelerine ait sözleşme süresinin tamamında ödenmesi gereken tüm faizlerin, kredinin alındığı yılda “630.04 Faiz Giderleri Hesabı”na borç kaydedilmesi nedeniyle, hesaplar düzeltilmediği takdirde vade sonuna kadarki yılların mali tablolarındaki “630.04 Faiz Giderleri Hesabı"nda, yılına ait ödenmiş faizler de yer almayacaktır.

Belediyenin 2021 yılında ödemiş olduğu banka kredileri anapara taksit ödemelerine ait faiz giderlerinin Faaliyet Sonuçları Tablosunda “630 Giderler Hesabı”nda yer almaması ve ilerideki yıllarda ödenecek olan banka kredileri faiz tutarının tamamının tahakkuk etmediği halde 381 ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”nda yer alması nedeniyle mali tablolar gerçeği yansıtmamaktadır.

Belediye tarafından verilen cevapta; faiz tutarının takibi için Detaylı Hesap Planına Nazım Hesaplarda yer alan "920 Gider Taahhütleri Hesabı"na alt hesap eklenmesi yönünde

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Yerel Yönetimler Genel Müdürlüğü'nden talepte bulunulduğu, talebin uygun görülmesi ve yardımcı hesap ihdası akabinde toplam faiz tutarının takibinin "920 Gider Taahhütleri Hesabı" üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

Belediye tarafından gönderilen cevap ve eki değerlendirildiğinde; hesap ihdası için ilgili Bakanlığa talepte bulunulduğu ve gerekli hesap ihdası yapıldığında faiz tutarının ihdas edilen hesaplarda izleneceği belirtilmiştir. Ancak bu haliyle hesap ihdası yapılana kadar ilgili hesaplarda düzeltme kaydı yapılmaması halinde dönemsellik ilkesine uygun faiz giderlerinin kaydı mümkün olmayacaktır.

Sonuç olarak;

-Kredi sözleşmesine ilişkin olarak ödeme planında yer alan toplam faiz tutarının 381ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”na kaydedilmemesi,

-Banka kredileri anapara taksit ödemelerine ait vadesi gelmiş faiz tutarının “630 Giderler hesabına” borç kaydedilerek “103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı” ile “102 Bankalar Hesabı”na ilgili kayıtların yapılması,

-Sadece kredi sözleşmelerinde belirtilmiş ise; tahakkuk etmiş ancak ödemeleri sonraki aylara/yıllara ötelenmiş kredi faizlerinin vadesine uygun 381 ve 481 no.lu “Gider Tahakkukları Hesabı”na tahakkuku yapılarak “630 Giderler Hesabı”na gider kaydedilmesi,

-Belediyelerin kredi ödeme planında yer alan toplam faiz tutarının takibi için Detaylı Hesap Planına Nazım Hesaplarda yer alan "920 Gider Taahhütleri Hesabı"na alt hesap eklenmesi yönünde T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nca hesap ihdas edilene kadar da, hali hazırda 381 ve 481 no.lu "Gider Tahakkukları Hesabı"nda yer alan tutarlar ile önceki yıllarda bu tutarların karşılığı dönemsellik ilkesine aykırı olarak gider hesaplarına kaydedilen tutarlara ilişkin kayıtların düzeltilmesi,

-Gerekli hesap ihdasından sonra ise, kredi anapara faizlerinin takibini teminen söz konusu faiz borçlarının Nazım Hesaplara kaydedilerek vadesi gelmiş faiz tutarının bu hesaplardan karşılıklı mahsup edilmesi,

gerekmektedir.