Günübirlik olarak kiralanan yerlerden bazılarının işyeri tarifesi üzerinden olması gereken aboneliklerinin konut tarifesi üzerinden gerçekleştirildiği, bu suretle su ve atık su kullanımları üzerinden tahakkuk eden ücretlerin eksik tahakkuk ettirilmesine sebebiyet verildiği görülmüştür.

İSKİ Abone Hizmetleri Tarife ve Uygulama Yönetmeliği’nin;

“Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinde, işyeri; ticari ve mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yer olarak tanımlanmış,

“Konut tarifesi uygulanacak aboneler” başlıklı 7’nci maddesinde, ikamet amacıyla kullanılan konutların bu tarife içerisinde yer alacağı,

“İşyeri tarifesi uygulanacak aboneler” başlıklı 11’inci maddesinde de işyerlerinin bu tarifeye dâhil olduğu düzenlemelerine yer verilmiştir.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Vergi Değerini Tadil Eden Sebepler” başlıklı 33’üncü maddesinin birinci fıkrasının üçüncü bendinde; bir binanın kullanış tarzının tamamen değiştirilmesi veya bir binanın ikamete mahsus mahallerinden bir kısmının dükkân, mağaza, depo gibi ticaret ve sanat icrasına mahsus mahaller haline dönüştürülmesi vergi değerini tadil eden sebeplerden birisi olarak belirtilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Vergi Kanunlarının uygulanması ve ispat” başlıklı 3’üncü maddesine göre, vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır.

Yine 213 sayılı Kanun’un 156’ncı maddesinde, ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette iş yeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sınai zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerler “işyeri” olarak tanımlanmıştır.

Bu hükme göre, mükelleflerin ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetlerini sürdürdükleri yerlerin iş yeri özelliğini taşıyabilmesi için bu yerlerin ticari, sınai, zirai veya mesleki faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yer olma özelliği taşıması gerekmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde; konaklama yeri olarak günlük kiraya verilen yerlerin, ticari faaliyetin icrasına tahsis edilmeleri nedeniyle iş yeri sayılmaları, bu şekilde işletilen yerlerin tapuda nitelikleri konut dahi olsa işyeri tarifesi üzerinden su ve atık su bedellerinin tahakkuk ettirilmeleri gerektiği hususunda tereddüt bulunmamaktadır.

Bu çerçevede, İdare 23.11.2023 tarihinde İstanbul İl Emniyet Müdürlüğünden 1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu’nun 2’nci maddesinde belirtilen günübirlik kiralanan evlerin detaylı adreslerini resmi yazı ile istenilmiş olup 29.11.2023 tarihi itibarıyla gelen cevabi yazıda bu kapsamda bulunan yerlerin adres bilgileri İdareye sunulmuştur.

Yapılan incelemede, İstanbul İl Emniyet Müdürlüğünden gelen verilere göre günübirlik kiralık evler 29.11.2023 tarihi itibarıyla 5.860 adettir. İdarenin kayıtlarına göre ise günübirlik kiralık evler grubunda toplamda 1.053 adet sözleşme yapılmış olup bunların 120 adedi sözleşme iptaline gitmiştir. Yani bu kapsamda olan sadece 933 adet aktif sözleşme bulunduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; İstanbul’da bulunan ve günübirlik kiralanan evlerin bulunduğu yerlerde herhangi bir tabela, işaret ya da başka bir belirleyici unsur bulunmadığı, bundan dolayı İdarenin bunların tespitini yapamadığı, İdareye ikamet amaçlı konut olarak kullanılacağı beyan edilen yerlerin abonelik sözleşmesinden sonra fiili durumunun (günübirlik kiralama hususu) İdarenin bilgisi dışında olduğu, günübirlik kiraya verilen konutları tespit edebilmek amacıyla İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı ve İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile muhtelif tarihlerde yazışmalar yapıldığı ve ilgili yazıların İdareye ulaşması ile saha çalışmaları ve çevre soruşturması neticesinde tespit edilen adreslerin işyeri tarifesi olarak düzeltildiği, kalan yerlerle ilgili söz konusu kamu kurumları ile yapılan yazışmaların devam ettiği ve sürecin takip edildiği ifade edilmiştir.

Günübirlik ev olarak kiraya verilen adreslerin günlük olarak değişkenlik gösterebileceği ve ilerleyen süreçte ikamet olarak da kullanılabileceği göz önünde bulundurularak, söz konusu adreslere ilişkin saha çalışmalarının ivedilikle yapılması ve tarife değişikliğine gidilmesi gerekmektedir. İdare 01.12.2023 tarihinde söz konusu çalışmayı başlatmış olup 31.12.2023 tarihi itibarıyla söz konusu çalışma tamamlanmamıştır.

Sonuç olarak, işyeri tarifesine tabi olması gerekirken konut tarifesinden ücretlendirilen söz konusu günübirlik kiralık yerlerin işyeri tarifesinden çok daha ucuz olan konut tarifesi üzerinden hesaplanan fatura bedelleri sebebiyle İSKİ’nin gelir kaybına uğramasının önüne geçilmeli, eldeki bilgi ve veriler ışığında geriye dönük düzeltmelerin yapılması gerekmektedir.