Altyapı kazı izni harcı tutarları, bazı kurum ve kuruluşlardan peşin alınmamaktadır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Altyapı kazı izni harcı” başlıklı Mükerrer 79’uncu maddesinde;

“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde umumi hizmet alanlarında yapılacak kazı işlemleri için belediyece verilecek altyapı kazı izni, altyapı kazı izni harcına tabidir. Bu harcın mükellefi altyapı kazı izni talebinde bulunanlardır.

Altyapı kazı izni harcının matrahı, öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan birim fiyatlar olmak üzere Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı veya bunların ilgili birimlerince yayımlanan birim fiyatlarının, bu idarelerde kazı alanı türü itibarıyla birim fiyatının olmaması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlarının, kazı alanıyla çarpılması sonucu bulunan ve alan tahrip tutarı olarak tanımlanan tutardır. Altyapı kazı izni harcı, alan tahrip tutarı üzerinden binde 2 oranında alınır. Cumhurbaşkanı belediye grupları itibarıyla bu oranı yarısına kadar indirmeye, on katına kadar artırmaya yetkilidir.

Bu madde kapsamında verilecek altyapı kazı izinleri için ilgili belediyeden altyapı kazı izni belgesi alınır. Altyapı kazı izni başvuruları on beş gün içerisinde sonuçlandırılır…” hükmü tesis edilmiştir.

Altyapı kazı izni harcı, 2464 sayılı Kanun’un Sekizinci Bölüm’ünde “Çeşitli Harçlar” başlığı altında düzenlenmiştir. Kanun’un “Çeşitli harçların uygulama esasları ve ödenmesi” başlıklı 85’inci maddesinde;

“Bu bölümde yazılı harçlar makbuz karşılığında veya basılı damga vurulmak suretiyle peşin olarak ödenir.

Harçların uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir” denilmiştir.

Ancak 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Tarifeler ve tüketicilerin desteklenmesi” başlıklı 17’nci maddesinin dokuzuncu fıkrasında “İletim veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler tarafından yapılacak altyapı çalışmaları, altyapı kazı ruhsat harcına tabi değildir. Ruhsat başvuruları dâhil olmak üzere altyapı çalışmalarında teminat sunulması koşulu aranmaz.” hükmü tesis edilerek iletim veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler söz konusu harçtan muaf tutulmuştur. Ayrıca 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Muafiyetler” başlıklı 21’inci maddesi gereği; “İSKİ’nin görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetleri her türlü vergi resim ve harçtan muaftır.” hükmüne istinaden İSKİ’de söz konusu harçtan muaftır.

Kanun hükümleri gereği muaf tutulanlar haricinde İdareden altyapı kazı izni talebinde bulunanlar, söz konusu harcı ödemekle mükelleftir. Harç gelirleri belirli bir hizmet karşılığı alınan bedeller olup tahakkuk ve tahsili ile ilgili hükümler kanunla düzenlenmiş bulunduğundan, söz konusu tutarların izleyen yıl tahsil edilmesi de mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

İdarenin Altyapı Koordinasyon Müdürlüğünden elde edilen bilgi ve belgeler doğrultusunda kurum ve kuruluşlardan harç bedellerinin alınma zamanları şu şekildedir:

Tablo 19: Altyapı Kazı İzni Harcı Alınma Dönemleri

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2019 yılında verilen ruhsatlara ilişkin tahsil edilmesi gereken 231.657,73 TL’nin bazı kurum ve kuruluşlardan cari yılda tahsil edilmediği, izleyen yıl tahsil edilmek üzere kayıt altına alındığı anlaşılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; İGDAŞ haricindeki kurum ve kuruluşlardan 01.01.2020 tarihi itibari ile Altyapı Kazı Ruhsat harç bedellerinin tahsilinin peşin olarak alınmaya başlandığı, İGDAŞ tarafından harç bedellerinin ruhsat başvurusu sırasında alınması ile alakalı süreçlerin ise devam ettiği ifade edilmiştir.

Altyapı kazı izni talebinde bulunanlarca ödenmesi gereken altyapı kazı izni harcının bazı kurum ve kuruluşlardan peşin olarak tahsil edilmeyip izleyen yıl itibariyle tahsili mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.